Η Ώρα της Κρίσης (Doomsday Clock) είναι μια συμβολική ώρα που καθορίζεται από την Επιτροπή για την Ατομική Ενέργεια και τους Επιστήμονες για την Ευθύνη (Bulletin of the Atomic Scientists). Αντιπροσωπεύει τον βαθμό κινδύνου για την ανθρωπότητα από καταστροφικά γεγονότα, όπως η πυρηνική πολεμική απειλή, οι κλιματικές αλλαγές και άλλοι παγκόσμιοι κίνδυνοι. Η ώρα της κρίσης ορίζεται σε σχέση με τα μεσάνυχτα, το οποίο συμβολίζει την καταστροφή ή το τέλος της ανθρωπότητας.
Η Επιτροπή καθορίζει την ακριβή ώρα της Κρίσης κάθε χρόνο, με βάση τις τρέχουσες παγκόσμιες απειλές και τις εξελίξεις στις διεθνείς σχέσεις και την τεχνολογία. Όσο πιο κοντά είναι η ώρα της κρίσης στα μεσάνυχτα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για την ανθρωπότητα.
Η Ώρα της Κρίσης χρησιμοποιείται για να ευαισθητοποιήσει το κοινό και τους ηγέτες του κόσμου για τους κινδύνους που απειλούν τη βιωσιμότητα του πλανήτη, προτρέποντας για δράση και συνεργασία στον τομέα της διεθνούς ασφάλειας και της διατήρησης του περιβάλλοντος.
Πότε όμως είναι;
Στις 28 Ιανουαρίου, η Επιτροπή για την Ατομική Ενέργεια και τους Επιστήμονες για την Ευθύνη (Bulletin of the Atomic Scientists) θα αποκαλύψει την ώρα της Κρίσης για το 2025 στο Ινστιτούτο Ειρήνης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσιγκτον, DC. Η ανακοίνωση θα γίνει κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής συνέντευξης Τύπου στις 10:00 π.μ. ώρα Ανατολικής Ακτής (EST) / 15:00 GMT.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη ρύθμιση της Ώρας της Κρίσης περιλαμβάνουν τον πυρηνικό κίνδυνο, την κλιματική αλλαγή, τις τεχνολογίες που προκαλούν αναστάτωση και τη βιοασφάλεια.
Η Ώρα της Κρίσης είναι ένα σχέδιο που προειδοποιεί το κοινό για το πόσο κοντά βρισκόμαστε στην καταστροφή του κόσμου μας με επικίνδυνες τεχνολογίες που έχουμε δημιουργήσει οι ίδιοι. Είναι μια μεταφορά, μια υπενθύμιση για τους κινδύνους που πρέπει να αντιμετωπίσουμε αν θέλουμε να επιβιώσουμε στον πλανήτη.
Η Ώρα της Κρίσης ρυθμίζεται από το Επιστημονικό και Ασφαλιστικό Συμβούλιο (SASB) του Bulletin, το οποίο αποτελεί μια επιλεγμένη ομάδα παγκοσμίως αναγνωρισμένων ηγετών με εξειδίκευση στους πυρηνικούς κινδύνους, την κλιματική αλλαγή και τις τεχνολογίες. Το SASB παρέχει στο Bulletin αντικειμενικές εξωτερικές απόψεις για τις τάσεις και τα ζητήματα σε αυτούς τους τομείς και συνδέει τον οργανισμό με εξωτερικούς ειδικούς.
Χαμάς: Αποδέχτηκε προσχέδιο συμφωνίας - «Δεν είμαστε ακόμη σε τελικό στάδιο» λέει το Ισραήλ
Πέρυσι, η Ώρα της Κρίσης ρυθμίστηκε στα 90 δευτερόλεπτα πριν τα μεσάνυχτα, το πιο κοντινό σημείο στην καταστροφή που έχει καταγραφεί στην σχεδόν 80χρονη ιστορία της.
Αλλά με τον πόλεμο να συνεχίζεται στην Ουκρανία και την αναταραχή να εξαπλώνεται στη Μέση Ανατολή, οι ειδικοί λένε ότι ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου είναι τώρα «πολύ υψηλός».
Ο Dr. Haydn Belfield, συνεργάτης ερευνών στο Κέντρο για τη Μελέτη Υπαρξιακού Κινδύνου, δήλωσε: «Είμαστε πιθανότατα πιο κοντά σε πυρηνικό πόλεμο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή τα τελευταία σαράντα χρόνια».
Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι δεν είναι μόνο τα πυρηνικά όπλα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην καταστροφή της ανθρωπότητας.
Το BAS προειδοποιεί επίσης ότι η ραγδαία υπερθέρμανση του κλίματος, η άνοδος των ισχυρών τεχνητών νοημοσυνών (AIs) και η εξάπλωση προηγμένων γενετικών τεχνολογιών θα μπορούσαν να προκαλέσουν καταστροφές.
Και κοιτάζοντας πίσω σε μια χρονιά που χαρακτηρίστηκε από ακραίες θερμοκρασίες και κλιματικές καταστροφές, φαίνεται πιθανό ότι η “Ώρα της Κρίσης” είναι πιο κοντά από ποτέ.
Η Ώρα της Κρίσης είναι μια μεταφορική κλίμακα που χρησιμοποιείται για να δείξει πόσο κοντά είναι ο κόσμος σε μια καταστροφή που προκλήθηκε από τον άνθρωπο.
Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά από το Bulletin of the Atomic Scientists (BAS) το 1947 ως εξώφυλλο του μηνιαίου περιοδικού της ομάδας, αλλά από τότε έχει γίνει ένα βασικό μέτρο του υπαρξιακού κινδύνου για την ανθρωπότητα.
Όταν δημιουργήθηκε αρχικά, οι δείκτες του ρολογιού ήταν τοποθετημένοι επτά λεπτά πριν τα μεσάνυχτα, επειδή η δημιουργός Martyl Langsdorf θεώρησε ότι «έμοιαζε ωραίο στο μάτι μου».
Από τότε, οι δείκτες του ρολογιού ενημερώνονται κάθε Ιανουάριο για να αντικατοπτρίζουν το μεταβαλλόμενο επίπεδο κινδύνου.
Αρχικά, η Ώρα της Κρίσης είχε σχεδιαστεί για να δείξει πόσο κοντά ήταν ο κόσμος στην καταστροφή μέσω ενός πυρηνικού πολέμου.
Ωστόσο, ο ορισμός της “Ημέρας της Κρίσης” έχει διευρυνθεί για να περιλαμβάνει οποιαδήποτε καταστροφή που προκλήθηκε από τον άνθρωπο, όπως η κλιματική αλλαγή, η τεχνητή νοημοσύνη ή ένα βιολογικό όπλο που έχει ξεφύγει.
Η απόφαση για το αν πρέπει να μετακινηθεί η ώρα λαμβάνεται από το Επιστημονικό και Ασφαλιστικό Συμβούλιο (SASB) του Bulletin, το οποίο συνεδριάζει δύο φορές το χρόνο.
Αυτή η ομάδα αποτελείται από ειδικούς στην πυρηνική τεχνολογία και έχει συμπεριλάβει 13 Νόμπελ Ειρήνης κατά τη διάρκεια των ετών.
Θα πλησιάσει το Ρολόι της Κρίσης τα μεσάνυχτα;
Αν και το BAS δεν έχει αποκαλύψει ακόμη την απόφασή του για φέτος, η κατάσταση στον κόσμο υποδεικνύει ότι οι δείκτες του ρολογιού θα μπορούσαν να πλησιάσουν τα μεσάνυχτα.
Το 2024, η Rachel Bronson, τότε πρόεδρος και CEO του BAS, δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου ότι η απόφαση να παραμείνει το ρολόι στα 90 δευτερόλεπτα πριν τα μεσάνυχτα είχε ληφθεί λόγω τεσσάρων βασικών λόγων.
Η κυρία Bronson ανέφερε: «Οι χώρες με πυρηνικά όπλα συμμετέχουν σε προγράμματα εκσυγχρονισμού που απειλούν να δημιουργήσουν έναν νέο πυρηνικό ανταγωνισμό εξοπλισμών».
«Η Γη βίωσε το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ και μαζικές πλημμύρες, πυρκαγιές και άλλες καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα έχουν ριζώσει και η έλλειψη δράσης για την κλιματική αλλαγή απειλεί δισεκατομμύρια ζωές και μέσα διαβίωσης.
«Η βιολογική έρευνα που αποσκοπεί στην πρόληψη μελλοντικών πανδημιών έχει αποδειχθεί χρήσιμη, αλλά παρουσιάζει επίσης τον κίνδυνο πρόκλησης τέτοιων πανδημιών. Και οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη εγείρουν μια ποικιλία ερωτημάτων σχετικά με τον τρόπο ελέγχου μιας τεχνολογίας που θα μπορούσε να βελτιώσει ή να απειλήσει τον πολιτισμό με αμέτρητους τρόπους.
Αυτό που κάνει το τρέχον έτος τόσο ανησυχητικό είναι ότι καθεμία από αυτές τις τέσσερις κατηγορίες δεν έχει δει καμία βελτίωση ή επιδείνωση τον τελευταίο χρόνο – ειδικά ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία όχι μόνο εξακολουθεί να μαίνεται, αλλά έχει λάβει ορισμένες σημαντικές εξελίξεις που καθιστούν πιο πιθανή μια πυρηνική σύγκρουση.
Η Ρωσία έχει πλέον φέρει στρατεύματα από τη Βόρεια Κορέα, ένα κράτος-παρία με πυρηνικές φιλοδοξίες, και έχει αλλάξει το «πυρηνικό δόγμα» της – τους κανόνες που διέπουν πότε επιτρέπεται ένα πυρηνικό χτύπημα.
Σύμφωνα με το νέο δόγμα, η Ρωσία δηλώνει ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει μια πυρηνική επίθεση ως απάντηση σε μια επίθεση στο έδαφός της από μια μη πυρηνική δύναμη που υποστηρίζεται από μια πυρηνική.
Αυτό ακριβώς είναι το σενάριο της Ουκρανίας, μιας μη πυρηνικής δύναμης, να επιτεθεί στη Ρωσία με την υποστήριξη των ΗΠΑ, οι οποίες έχουν το δεύτερο μεγαλύτερο απόθεμα πυρηνικών όπλων στον κόσμο.
Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία εξουσιοδότησαν την Ουκρανία να χρησιμοποιήσει τα πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς για να επιτεθεί σε στόχους εντός της Ρωσίας.
Ομοίως, η έκθεση της BAS’ για το 2024 σημείωσε ότι ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε μια ευρύτερη σύγκρουση – μια πρόβλεψη που θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα.
Σε πρόσφατο άρθρο, ο François Diaz-Maurin, αναπληρωτής συντάκτης πυρηνικών υποθέσεων στο BAS, αποκάλεσε το 2024 «τον προθάλαμο της επόμενης πυρηνικής κρίσης».
Πέρυσι, το Ιράν εκτόξευσε μεγάλα μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων εναντίον του Ισραήλ σε δύο περιπτώσεις.
Η αυξανόμενη αστάθεια μεταξύ των κατόχων πυρηνικών όπλων αυξάνει τον κίνδυνο οι παγκόσμιες συγκρούσεις να κλιμακωθούν σε πυρηνική ανταλλαγή.
Ομοίως, οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι η κλιματική κρίση θα επιδεινωθεί μόνο το 2024.
Πέρυσι, επιβεβαιώθηκε ότι το 2024 επρόκειτο να γίνει το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, με τις μέσες επιφανειακές θερμοκρασίες να αυξάνονται κατά 1,55ºC (2,79ºF) πάνω από τον προβιομηχανικό μέσο όρο.
Με τις θερμοκρασίες να αυξάνονται, ο αριθμός των ακραίων καιρικών φαινομένων έχει αυξηθεί σε αριθμό και σοβαρότητα.
Πιο συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο οι πλημμύρες στη Βαλένθια της Ισπανίας προκάλεσαν μία από τις χειρότερες φυσικές καταστροφές της χώρας.
Οι επιστήμονες λένε ότι αυτό το καταστροφικό γεγονός τροφοδοτήθηκε από την κλιματική αλλαγή, η οποία καθιστά πιο πιθανές τις βίαιες βροχοπτώσεις.
Επιπλέον, το 2024 είδε μια σειρά από τρομερές προειδοποιήσεις ότι η συνεχιζόμενη κλιματική κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφικά γεγονότα.
Τον Δεκέμβριο, ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει μια «υπαρξιακή κρίση», καθώς οι ταχέως αναπτυσσόμενες ξηρές περιοχές απειλούν τη βιωσιμότητα της γεωργίας σε όλο τον κόσμο.
Στην έκθεσή του, ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να λιμοκτονήσουν σε μαζικούς λιμούς μέχρι το 2040, αν δεν γίνει τίποτα για να αλλάξει η πορεία του κλίματος.
Ομοίως, τον Οκτώβριο, 44 από τους κορυφαίους επιστήμονες του κλίματος στον κόσμο προειδοποίησαν ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να προκαλέσει την κατάρρευση των ωκεάνιων ρευμάτων, βυθίζοντας τον κόσμο σε μια νέα εποχή παγετώνων.
Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι το λιώσιμο των πάγων θα μπορούσε να απελευθερώσει αρκετό γλυκό νερό για να αποσταθεροποιήσει την μεσημβρινή κυκλοφορία του Ατλαντικού (AMOC) – το ρεύμα που τροφοδοτεί το Ρεύμα του Κόλπου.
Εάν το AMOC καταρρεύσει, θα οδηγήσει σε πτώση των θερμοκρασιών πάνω από την Ευρώπη και άνοδο της στάθμης της θάλασσας αλλού στον κόσμο.
Τέλος, οι σημαντικές πρόοδοι στην τεχνητή νοημοσύνη έχουν πλέον καταστήσει ευκολότερη από ποτέ τη δημιουργία νέων παθογόνων που θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στη φύση.
Μελέτες διαπίστωσαν ότι ακόμη και γενικευμένα chatbots όπως το ChatGPT θα μπορούσαν να είναι «ήπια» χρήσιμα στην κατασκευή βιολογικών όπλων.
Εν τω μεταξύ, προηγμένο λογισμικό όπως το AlphaFold 3 της Google DeepMinds ωθεί αυτές τις δυνατότητες σε νέα άκρα.
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει επίσης αυξήσει τον κίνδυνο ταχείας κλιμάκωσης των συγκρούσεων σε πυρηνική ανταλλαγή, καθώς η μηχανική μάθηση ενσωματώνεται σε στρατιωτικά συστήματα.
Με βάση αυτές τις αλλαγές, φαίνεται πιθανό ότι η BAS μπορεί να πάρει την απόφαση να μετακινήσει το ρολόι της Ημέρας της Κρίσεως πιο κοντά στα μεσάνυχτα.
Πώς έχει αλλάξει το ρολόι από το 1947;
1947 – 48: 7 λεπτά
1949 – 52: 3 λεπτά
1953 – 59: 2 λεπτά
1960 – 62: 7 λεπτά
1963 – 67: 12 λεπτά
1968: 7 λεπτά
1969 – 71: 10 λεπτά
1972 – 73: 12 λεπτά
1974 – 79: 9 λεπτά
1980: 7 λεπτά
1981 – 83: 4 λεπτά
1984 – 87: 3 λεπτά
1988 – 89: 6 λεπτά
1990: 10 λεπτά
1991 – 94: 17 λεπτά
1995 – 97: 14 λεπτά
1998 – 2001: 9 λεπτά
2002 – 06: 7 λεπτά
2007 – 09: 5 λεπτά
2010 – 11: 6 λεπτά
2012 – 14: 5 λεπτά
2015 – 16: 3 λεπτά
2017 – 2.5 λεπτά
2018 – 2 λεπτά
2019 – 2 λεπτά
2020 – 100 δευτερόλεπτα
2021 – 100 δευτερόλεπτα
2022 – 100 δευτερόλεπτα
2023 – 90 δευτερόλεπτα
2024 – 90 δευτερόλεπτα
Ειδήσεις σήμερα
Μητσοτάκης: Ελλάδα και Σαουδική Αραβία ενισχύουν τη διμερή συνεργασία στο ανώτατο δυνατό επίπεδο
Ροή Ειδήσεων 
