Η λάμψη του προέδρου θάμπωσε και η ισχύς του ατόνησε εν μέσω ανάδειξης νέων υπερδυνάμεων και αλλαγής συσχετισμών. Ομως, όταν την 5η Νοεμβρίου θα αρχίσουν να γίνονται γνωστά τα αποτελέσματα της εκλογικής αναμέτρησης, δεν θα είναι μόνο οι Αμερικανοί που θα κρατούν την ανάσα τους… Ολόκληρος ο πλανήτης θα παρακολουθεί.

Δημοσκοπήσεις

Το κριτήριο για την ψήφο εδράζεται σε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής και, κυρίως, της οικονομίας. Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως απασχολεί ιδιαίτερα τους Αμερικανούς και η εξωτερική πολιτική, με δεδομένα και τα ενεργά πολεμικά μέτωπα. Καταγράψαμε τις βασικές θέσεις των δύο διεκδικητών για τον προεδρικό θώκο, της Κάμαλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ, σε θέματα υψηλής σημασίας εντός και εκτός αμερικανικών συνόρων. Οι δύο υποψήφιοι, άλλωστε, όπως διαφαίνεται από τις θέσεις τους, οραματίζονται δύο διαφορετικούς κόσμους.

Η Κάμαλα Χάρις έχει κάνει ξεκάθαρο πως δεν είναι συνεχίστρια της κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν, ωστόσο οι πολιτικές της σε κρίσιμα ζητήματα δεν αναμένεται να διαφοροποιηθούν από αυτές που σταθερά προωθεί το Δημοκρατικό Κόμμα και, έτσι, δεν αναμένονται εκπλήξεις αν αναλάβει την ηγεσία.

» Οικονομία: Η Χάρις ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει αγώνα για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού από την πρώτη ημέρα της θητείας της, αν εκλεγεί. Το οικονομικό της σχέδιο κινείται σε ένα περιοριστικό δημοσιονομικό περιβάλλον, μακριά όμως από μια κρίση στην οικονομία. Η νυν αντιπρόεδρος αναμένεται να χρησιμοποιήσει υφιστάμενα κονδύλια για μια προοδευτική οικονομική πολιτική, προσθέτοντας φορολογικές ελαφρύνσεις για την παραγωγή και τις επενδύσεις στον τομέα της αεροδιαστημικής και της βιοτεχνολογίας.

Εχει προτείνει την αύξηση του φορολογικού συντελεστή στις εταιρίες από 21% σε 28%, καθώς και αύξηση των επιδομάτων σε νέους γονείς και αγοραστές πρώτης κατοικίας. Αν αναλάβει καθήκοντα, χωρίς τον έλεγχο της Γερουσίας, τότε οι νομοθετικές δυνατότητές της περιορίζονται και όλες οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να περνούν μέσα από ζυμώσεις και ευρεία συμφωνία.

» Εξωτερική πολιτική: Προτεραιότητά της στην εξωτερική πολιτική αναμένεται να είναι η Κίνα, η αντιμετώπιση των κρίσεων στη Μέση Ανατολή, η πορεία του πολυετούς μετώπου στην Ουκρανία και οι συνεχείς κρίσεις στα νότια σύνορα των ΗΠΑ.

• Η Χάρις έχει δηλώσει ξεκάθαρα πως υποστηρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του, ωστόσο έχει εμφανιστεί πιο επικριτική -σε σχέση με τον Τζο Μπάιντεν- για την πολιτική του Ισραηλινού πρωθυπουργού, εκφράζοντας ανοιχτά την ανησυχία της για το δυσανάλογο μέγεθος των δεινών των Παλαιστινίων. Πιθανότατα, η Χάρις θα αύξανε την πίεση προς τον πρωθυπουργό Νετανιάχου, θα εξέταζε την επιβολή κυρώσεων σε ακροδεξιά μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου και θα πίεζε για επανέναρξη συζητήσεων για μια λύση δύο κρατών.
• Ως προς την Ουκρανία, η Χάρις έχει υποστηρίξει εμφατικά το Κίεβο και θα συνεχίσει να το κάνει, ώστε η Ουκρανία να έχει μια καλή διαπραγματευτική θέση. Οπως και ο Τραμπ, η υποψήφια των Δημοκρατικών αναμένεται να προωθήσει έναν διακανονισμό, καθώς υπάρχει η αίσθηση μεταξύ των συνεργατών της πως επιθυμεί εκτόνωση του πολέμου με εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
• Σταθερά θα συνεχίσει τις πιέσεις στο Πεκίνο μέσω των δασμών, χωρίς να επιδιώξει να αποσυνδεθεί από την οικονομία της Κίνας.

» Ευρώπη: Οι διατλαντικές σχέσεις βρίσκονται σταθερά στο επίκεντρο, αφού οι ΗΠΑ αποτελούν καίριο εταίρο της Ευρώπης σε μια σειρά από πεδία. Αναλυτές εκτιμούν ότι μια προεδρία Χάρις θα προσφέρει μια «αίσθηση συνέχειας» σε θέματα εξωτερικών υποθέσεων, την ώρα που Γερμανία και Γαλλία, δύο ισχυροί σύμμαχοι της αμερικανικής πολιτικής, καλούνται να διαχειριστούν τα εσωτερικά τους προβλήματα.

Η Χάρις αναμένεται να συνεχίσει την προσπάθεια του Μπάιντεν να επαναφέρει τη χώρα της σε πρωταγωνιστικό ρόλο στο διεθνές γίγνεσθαι, με ισχυρή συμμετοχή σε οργανισμούς (οικονομικούς, στρατιωτικούς, π.χ. ΝΑΤΟ, περιβαλλοντικούς κ.λπ.). Ειδικοί σημειώνουν πως η είσοδος της Χάρις στον Λευκό Οίκο θα προσφέρει ανάσα στην Ευρώπη και θα ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες -χωρίς την ψευδαίσθηση, πάντως, πως θα κάλυπτε τις ανάγκες ασφαλείας της ηπείρου.

» Κλιματική αλλαγή: Θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο, αφού η χώρα αποτελεί έναν εκ των κορυφαίων ρυπαντών σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Χάρις φαίνεται πως δεν έχει προλάβει στη σύντομη προεκλογική της εκστρατεία να ξεδιπλώσει το «πράσινο» σχέδιό της για τις ΗΠΑ, αλλά εκτιμάται πως θα διατηρήσει τον βηματισμό του Μπάιντεν, ο οποίος την πρώτη μέρα της προεδρίας του το 2021 επανήλθε στη Συμφωνία του Παρισιού, από την οποία είχε αποσυρθεί ο Τραμπ. Στο παρελθόν έχει μιλήσει για «φόρο ρύπανσης» στους μεγάλους μολυντές, καθώς και ίδρυση ανεξάρτητου Γραφείου για Κλιματική και Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη. Το 2020 είχε δηλώσει ότι αντιτίθεται στο fracking (υδρορωγμάτωση), δήλωση την οποία απέσυρε, μιλώντας σε προεκλογική συγκέντρωση στην αμφίρροπη Πολιτεία της Πενσιλβάνια, όπου γίνεται μεγάλη βιομηχανική εκμετάλλευση της μεθόδου.

ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

Οι προσδοκίες στα εθνικά ζητήματα και τα F-35

Η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και συμπεριλαμβάνεται στον γενικότερο γεωστρατηγικό σχεδιασμό των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Δημοκρατικοί παραδοσιακά είναι υπέρ των ισορροπημένων σχέσεων με την Τουρκία, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για έναν δύσκολο εταίρο, όπως αναγνωρίζουν Ουάσιγκτον και Πεντάγωνο. Η προεδρική εκλογή των ΗΠΑ δημιουργεί προσδοκίες σε Αθήνα και Λευκωσία για νέα πνοή σε εθνικά ζητήματα που τις απασχολούν. Ωστόσο, πρόκειται για μια χρονική συγκυρία που δεν είναι ισχυρή η πρόσβαση του ελληνικού λόμπι στον στενό επιτελικό κλοιό. Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία για την αγορά των F-35 βάζει την Ελλάδα στο κλειστό κλαμπ των χωρών που θα διαθέτουν το υπερσύγχρονο αεροσκάφος της πέμπτης γενιάς.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ

Κλειστά σύνορα, αλλά ανθρώπινο σύστημα ασύλου

Ως αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, η Χάρις ανέλαβε πρωτοβουλίες στο χαρτοφυλάκιο του Μεταναστευτικού, το οποίο αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» της, αφού μια σειρά από λάθη έδωσε πόντους στο αντίπαλο στρατόπεδο.

Χαρακτηρίζει το τείχος του Τραμπ στο Μεξικό ως «επηρμένο μεσαιωνικό πρότζεκτ», ωστόσο σε ταξίδι της στη Γουατεμάλα το 2021, απευθυνόμενη στους δυνητικούς μετανάστες, είπε: «Μην έρθετε». Προτείνει την επέκταση του σχεδίου κτήσης ιθαγένειας σε περίπου δύο εκατομμύρια παράτυπους μετανάστες που έφτασαν στις ΗΠΑ ως παιδιά και έχουν συγγενείς στη χώρα. Η μεταναστευτική πολιτική της έχει δύο πόλους: Από τη μία, να κρατήσει τα σύνορα κλειστά και να αυξήσει τους ελέγχους ασύλου και, από την άλλη, να δημιουργήσει ένα σύστημα που είναι ασφαλές και ανθρώπινο.