Ενώ ο κόσμος δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνεχίσει να προσπαθεί να ανταποκριθεί σε πραγματικό χρόνο στη φρίκη ενός παράνομου και απαράδεκτου νέου πολέμου στην Ευρώπη, είναι σημαντικό  να γνωρίζουμε ότι η σημασία αυτού που εκτυλίσσεται τώρα θα σταθεροποιηθεί αργά, με την πάροδο του χρόνου και ότι είναι λογικό να είμαστε καχύποπτοι με όσους ισχυρίζονται ότι βλέπουν καθαρά τα περιγράμματα του νέου κόσμου και των εντυπωσιακών αλλαγών που θα τον συνοδεύουν.

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Αλλά οι κατάλληλες οργανωτικές δομές δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί, επομένως έχοντας αυτές τις επιφυλάξεις κατά νου, παραθέτω επτά προβληματισμούς ακριβώς με το τέλος της πρώτης ημέρας του νέου ρωσο-ουκρανικού πολέμου:

1 Είναι ένας τεράστιος πόλεμος επιλογής που άρχισε μια πυρηνική δύναμη ενάντια σε έναν από τους μεγαλύτερους εκτασιακά γείτονές της – μια χώρα των 44 εκατομμυρίων με την οποία μοιράζεται υπολογίσιμα «στοιχεία» Ιστορίας, πολιτισμού και οικογένειας. Τα θύματα αυτού του πολέμου είναι ανθρώπινα όντα που θέλουν να ζήσουν μια κανονική, ελεύθερη ζωή. Αυτός ο πόλεμος είναι μια τεράστια, απαράδεκτη, ανθρωπογενής και περιττή τραγωδία σε έναν κόσμο που δεν θέλει επιπρόσθετα προβλήματα και χαοτικές καταστάσεις.

2 Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και η κυβέρνησή του είχαν δίκιο. Τα γεγονότα έχουν εξελιχθεί όπως τα ανέφεραν και υπέδειξαν οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ. Απαιτείται να υπάρξει μια στιγμή ταπεινού προβληματισμού από όλους εκείνους που κακολογούσαν τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων και οι οποίοι υποστήριζαν όλες τις ρωσικές αρνήσεις σαν να ήταν αξιόπιστες και που υπέθεσαν ότι επειδή μια εισβολή στην Ουκρανία δεν ήταν σύμφωνη με τα στρατηγικά συμφέροντα της Ρωσίας, ο πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, θα απειλούσε μόνο, αλλά δεν θα ενεργούσε με εισβολή (και στην Ελλάδα όλοι αυτοί είναι αρκετοί και βαδίζουν πάνω στην ασχετοσύνη ή την ημιμάθειά τους). Και ο Μπάιντεν είχε δίκιο, όπως και οι Ευρωπαίοι και οι λοιποί σύμμαχοι. Η ενότητα, η οποία προκύπτει τόσο από την απιστία και αθλιότητα του Πούτιν όσο και από την ακούραστη διπλωματία από τις δημοκρατίες του κόσμου τις τελευταίες εβδομάδες, είναι πραγματικά εντυπωσιακή.

3 Η ενέργεια που έχει αφιερωθεί στις κουραστικές θεωρίες και ατέρμονες θεωρητικολογίες περί του γεωπολιτισμού, ως και στις συζητήσεις για την αποτροπή πρέπει τώρα να στραφούν στην ανάλυση μιας πραγματικά φρικτής ανθρωπιστικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Σε δύο ξεχωριστές συνομιλίες τις τελευταίες είκοσι τέσσερις ώρες, άκουσα ανθρώπους να αναρωτιούνται αν το Κίεβο θα γίνει ουκρανικό Χαλέπι. Ακόμα κι αν αυτή η συγκλονιστική σύγκριση δεν είναι κατάλληλη (και προσεύχομαι να μην είναι), η διεθνής κοινότητα πρέπει να προετοιμαστεί να συνδράμει σε δυνητικά εκατομμύρια πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους, καθώς και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αμάχων που μπορεί να ακρωτηριαστούν από τον πόλεμο. Ο Πούτιν δεν φαίνεται να ανησυχεί για το κόστος της απερίσκεπτης και εκτρωματικής βίας του, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους πρέπει να εργαστούν για να μετριάσουν τα δεινά του ουκρανικού λαού. Εκτός από τις στρατιωτικές ενισχύσεις του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις θα πρέπει επίσης να ενισχύσουν την παρουσία τους σε κράτη γύρω από την Ουκρανία, για να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο νέων αφίξεων. Η Ε.Ε. έχει χρήσιμη εμπειρία από αυτή την άποψη.

4 Η μεγάλη διπλωματία, όπως το είδαμε, που προσφέρθηκε σοβαρά και επανειλημμένα από την Ε.Ε., τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες τις τελευταίες εβδομάδες, είναι, για το άμεσο μέλλον, νεκρή. Ομως, μπορεί πολύ σύντομα να υπάρξει επείγουσα ανάγκη για ένα διαφορετικό, πιο τεχνικό είδος διπλωματίας, με στόχο τη μείωση των κινδύνων μιας ακούσιας κλιμάκωσης που θα μπορούσε να προκύψει από μια αλληλεπίδραση μεταξύ των ρωσικών δυνάμεων που εισβάλλουν (ή κατέχουν χώρο) στην Ουκρανία και των δυνάμεων του ΝΑΤΟ που προστατεύουν τις ανατολικές πλευρικές χώρες. Ο Πούτιν «παραπονιέται» για πολλά χρόνια ότι το ΝΑΤΟ είναι πολύ κοντά και αν υποθέσουμε ότι θα επιτύχει κάποιους στρατιωτικούς του στόχους, θα είναι ο ίδιος που έχει τοποθετήσει μεγαλύτερους αριθμούς των δυνάμεών του πέρα ​​από τα σύνορα της Ρωσίας σε άμεση γειτνίαση με τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ. Υπάρχει εμπειρία από την οποία μπορούμε να αντλήσουμε, συμπεριλαμβανομένων και πρωτοκόλλων από τον Ψυχρό Πόλεμο που στοχεύουν στην αποτροπή ακούσιων κρίσεων και, πιο πρόσφατα, σημαντικά είναι τα πρωτόκολλα που διαπραγματεύτηκαν το 2016-2017, όταν οι ρωσικές δυνάμεις εισήλθαν στη Συρία και οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία προσπάθησαν να αποτρέψουν ακούσιες αεροπορικές αντιπαραθέσεις εκεί.

5 Κάθε φορά που οι βόμβες και τα όπλα σιωπούν, θα πρέπει να υπολογίζουμε σε μια νέα εποχή. Οπως ανέφερα στην αρχή, είναι δύσκολο να πούμε με βεβαιότητα σήμερα πώς θα μοιάζει αυτός ο νέος κόσμος και ποιες ευκαιρίες για ανοικοδόμηση θα μπορούσαν να αναδυθούν στις στάχτες της παλιάς τάξης, αλλά αυτή η εβδομάδα θα θεωρηθεί πιθανότατα για τα επόμενα χρόνια ως πολύ σημαντική για την ευρωπαϊκή ασφάλεια τουλάχιστον μετά το 1989. Η ανεκδιήγητη ομιλία του Πούτιν στις 21 Φεβρουαρίου ήταν μια σκοτεινή και ντροπιαστική παρωδία που ήταν αξιοσημείωτη όχι μόνο για τον τρόπο με τον οποίο έδειξε απέχθεια και χλευασμό για την Ουκρανία και το λαό της, αλλά και επειδή απέφυγε να αναφερθεί στις γνωστές ρωσικές «επινοήσεις» για τη διεθνή ασφάλεια, που παραβιάζουν επιδέξια το Διεθνές Δίκαιο, το Χάρτη του ΟΗΕ και το Μνημόνιο της Βουδαπέστης.

Η ομιλία του Πούτιν δεν ήταν απλώς μια διεστραμμένη επανάληψη, αλλά χαρακτηριζόταν από παρανοϊκά «στοιχεία». Ο Πούτιν δεν απέρριπτε απλώς το δικαίωμα ύπαρξης της Ουκρανίας. Απέρριπτε σημαντικά χαρακτηριστικά της κυριαρχίας ως δομικό στοιχείο του διεθνούς συστήματος όπως το ξέρουμε. Οπως είπε ο Μπάιντεν στην ομιλία του το απόγευμα της Πέμπτης, ο Πούτιν παρουσίασε «ένα μοχθηρό όραμα για το μέλλον του κόσμου μας». Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους σκέφτονται τις στρατηγικές εθνικής και συλλογικής ασφάλειάς τους στο μέλλον, θα πρέπει να τις προσαρμόσουν στην πραγματικότητα ότι η Ρωσία είναι πλέον μια απροκάλυπτα αντίπαλη πυρηνική δύναμη με έναν απομονωμένο και παρανοϊκό ηγέτη και παρουσιάζει πολλές από τις συμπεριφορές που σχετίζονται με τα λεγόμενα «αδίστακτα κράτη».

6 Αυτή είναι μια εξαίρεση προς το παρόν, αυτού που ήταν μια πεισματικά επίμονη ελπίδα για το πώς θα μπορούσε να είναι η σχέση μεταξύ της Ρωσίας, των Ευρωπαίων γειτόνων της και της παγκόσμιας κοινότητας. Κάθε πρόεδρος των ΗΠΑ, από τον Τζορτζ Χ.Ο. Μπους, επιδίωξε μια πιο εποικοδομητική, γνήσια εταιρική σχέση με τη Ρωσία. Ο καθένας έχει απογοητευτεί, και όμως ο καθένας έχει ζήσει για να δει τον διάδοχό του να προσπαθεί ξανά. Και, σε αντίθεση με τους ιστορικούς ισχυρισμούς του Πούτιν για τις προθέσεις των ΗΠΑ και της Δύσης στη δεκαετία του 1990, μια γενιά Αμερικανών και Ευρωπαίων -διπλωμάτες, κοινωνίες των πολιτών και αναλυτές- βρήκε σκοπό να χτίσει και τις δύο γέφυρες που θα έπλεκαν το ύφασμα που σχίστηκε από δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου και υποστήριξη για το δικαίωμα του ρωσικού λαού για ένα ασφαλές, ευημερούν και δημοκρατικό μέλλον. Οσοι έχουν κρατήσει γερά σε αυτή την ελπίδα, παρά τις απογοητεύσεις, κατά καιρούς έχουν χαρακτηριστεί παραληρητικοί ή αφελείς. Και τα γεγονότα των τελευταίων ετών παρέχουν άφθονα στοιχεία για να υποστηρίξουν μια τέτοια κατηγορία.

Αλλά αυτή η ελπίδα είναι βαθιά ηθική – η ελπίδα που κρατά το λαό της Ρωσίας με τον κατάλληλο σεβασμό, ως ανθρώπους ελεύθερους και ίσους σε αξιοπρέπεια και δικαιώματα. Είναι μια ελπίδα που δεν πρέπει να παραχωρήσουμε στον Πούτιν, αλλά μάλλον να είμαστε έτοιμοι να αναζωπυρώσουμε όταν μπορούμε. Αφήστε το θάρρος χιλιάδων Ρώσων, που την Πέμπτη το βράδυ βγήκαν στους δρόμους με τεράστιο προσωπικό κίνδυνο για να διαμαρτυρηθούν για τον πόλεμο της επιλογής του Πούτιν, να αποτελέσει έμπνευση για να πιστέψουμε ξανά σε αυτήν την ελπίδα με τον καιρό. Αλλά για απόψε, και τις επόμενες μέρες, σκεφτείτε το λαό της Ουκρανίας, ο οποίος υπομένει ένα γκροτέσκο και βίαιο κεφάλαιο στον αγώνα του εδώ και πολλά χρόνια για να οικοδομήσει το είδος της Δημοκρατίας που μπορεί να προστατεύσει τα δικαιώματά του και το μέλλον του. Δημοκρατία που αξίζει σε όλους.

7 Τέλος, για πολλοστή φορά το ΝΑΤΟ άντεξε και αντέχει και αποδεικνύει την τεράστια αξία του ευρωατλαντισμού και την -παρά τα προβλήματα- ισχυρή ζεύξη Αμερικής-Ευρώπης. Αυτοί που βλέπουν σοβαρά «κενά» στις ευρωατλαντικές σχέσεις και διαλυτικές τάσεις είναι βαθιά εκτός πραγματικότητας, γιατί το ΝΑΤΟ είναι η πιο επιτυχημένη πολιτικοστρατιωτική συμμαχία στον πλανήτη μας.