Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Την ίδια στιγμή, η τριμερής χρονικά συμπίπτει με τα 70 χρόνια από την υπογραφή της αμυντικής συμφωνίας του Σαν Φρανσίσκο που είχε ως αποτέλεσμα τη σύσταση του ANZUS (ΗΠΑ-Αυστραλία-Νέα Ζηλανδία, τύπου ΝΑΤΟ), ενώ την προσεχή εβδομάδα στον Λευκό Οίκο ο Τζο Μπάιντεν θα φιλοξενήσει την ομάδα QUAD δηλαδή τους ηγέτες της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας (QUAD) με προφανή αντικινεζική στόχευση και προς ενίσχυση της αεροναυτικής συνεργασίας (καθώς και σε άλλους τομείς)

Η νέα τριμερής συμφωνία αναβαθμίζει και ενισχύει την Αυστραλία, ενώ για μία ακόμα φορά αποδεικνύει τη στροφή των Αμερικανών σε Ασία, Ινδικό/Ειρηνικό ωκεανό, προφανώς λόγω απειλών από Κίνα, Βόρεια Κορέα κ.λπ.

1 Η Αυστραλία θα αποκτήσει μέσα στα προσεχή χρόνια τα πρώτα πυρηνοκίνητα υποβρύχια με τη νέα τριμερή σχέση. Τα υποβρύχια της Καμπέρα θα αποκτήσουν μεγαλύτερη εμβέλεια από τα τωρινά συμβατικά, ενώ θα μπορούν να παραμείνουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας για μήνες (στη γειτονιά της Κίνας), μιας και η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να στρέψει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή. «Αυτό αφορά επένδυση στη μεγαλύτερη πηγή δύναμής μας -τις συμμαχίες μας- και την καλύτερη αντιμετώπιση των απειλών του σήμερα και του αύριο», είπε ο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, πλαισιωμένος ουσιαστικά (μέσω τηλεδιάσκεψης) από τους ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας. Πρόσθεσε ότι «αυτή η πρωτοβουλία αφορά στη διασφάλιση ότι ο καθένας από εμάς έχει μια σύγχρονη και ενισχυμένη δυναμική και πιο σύγχρονη ικανότητα που τη χρειαζόμαστε για ελιγμούς και άμυνα απέναντι στις ραγδαία εξελισσόμενες απειλές από όλα τα αζιμούθια».

2 Ουσιαστικά τα τρία κράτη προχωρούν με αυτή την κίνηση στο πλαίσιο ενός «αστερισμού βημάτων» που περιλαμβάνει πιο ισχυρές διμερείς συνεργασίες με τους συμμάχους-εταίρους για την ενίσχυση της ασφάλειας στην Ασία, ενώ αυτή διευρύνεται με κράτη όπως η Ινδία, το Βιετνάμ, η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες καθώς και το Quad. Ο γνωστός Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μπεν Σας, από την πολιτεία Νεμπράσκα, τάχθηκε άμεσα υπέρ της συμφωνίας λέγοντας ότι είναι ένα ουσιαστικό βήμα για την αντιμετώπιση του Πεκίνου. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι «η συνεργασία με την Αυστραλία σε έναν νέο πυρηνικό υποβρύχιο στόλο είναι μια τεράστια επένδυση μακροπρόθεσμα και στέλνει ένα σαφές μήνυμα ισχύος στον πρόεδρο Σι Τζιπίνγκ». Επιπλέον, η νέα τριμερής εταιρική σχέση στον Ειρηνικό που είναι γνωστή με το ακρωνύμιο AUKUS, θα περιλαμβάνει εκθετικά αυξημένη συνεργασία στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, της τεχνητής νοημοσύνης, της πυρηνικής τεχνογνωσίας, καθώς και αναβαθμισμένη ενσωμάτωση των βιομηχανικών βάσεων και των αλυσίδων εφοδιασμού. Ασφαλώς, προτεραιότητα θα αποτελεί η ενίσχυση της Αυστραλίας σε πυρηνική τεχνολογία και τεχνογνωσία.

3 Είναι η δεύτερη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιράζονται αυτού του τύπου ευαίσθητη τεχνολογία με έναν σύμμαχο. Η πρώτη ήταν με το Ηνωμένο Βασίλειο το 1958 (ιστορική συμφωνία επί Αϊζενχάουερ και Μακμίλαν). Αναμφίβολα, η τριμερής είναι μια θεμελιώδης απόφαση που θα συνδέει αποφασιστικά την Αυστραλία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία για ολόκληρες γενιές. Σύμφωνα με πληροφορίες του υπογράφοντα οι ειδικοί των τριών κρατών θα αρχίσουν με μια περίοδο διαβούλευσης 18 μηνών κατά την οποία θα καθορίσουν λεπτομέρειες σχετικά με το εργατικό δυναμικό, τις εκπαιδευτικές απαιτήσεις, τα χρονοδιαγράμματα παραγωγής πυρηνικού υλικού, καθώς και τον δέοντα σεβασμό πάντοτε στην οριζόντια μη διασπορά πυρηνικών τεχνολογιών και υλικού.

Της τριμερούς προσπάθειας θα ηγηθεί ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας στρατηγός εν αποστρατεία Λόιντ Οστιν σε συνεννόηση με υψηλόβαθμους αξιωματούχους των υπουργείων Ενέργειας και Εξωτερικών των τριών κρατών. Η σύμπραξη θα περιλαμβάνει αποκλειστικά πυρηνική πρόωση αφού η Αυστραλία δεν προτίθεται να αποκτήσει πυρηνικά όπλα ή πυρηνική ισχύ, αφού κάποιοι πυρηνικοί εμπειρογνώμονες αυτές τις μέρες εξέφρασαν ανησυχίες για τυχόν διάδοση της πυρηνικής τεχνολογίας με απρόβλεπτες συνέπειες.

Χαρακτηριστικά κάποιοι υποστηρίζουν ότι αν οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο συνδράμουν την Αυστραλία να αποκτήσει πυρηνικά υποβρύχια, γιατί να πούνε όχι σε ένα παρόμοιο αίτημα π.χ. της Νότιας Κορέας; Πάντως, λόγω εμπειρίας και διαχρονικής συμπεριφοράς σε συντριπτικό ποσοστό οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Αυστραλία δεν αποτελεί παράγοντα πυρηνικού πολλαπλασιασμού και οπλοποίησης πυρηνικής τεχνολογίας.

Αξίζει να επισημανθεί ότι παρά τους στενούς στρατιωτικούς και πληροφοριακούς δεσμούς της Νέας Ζηλανδίας με τους Αμερικανούς και τους Αυστραλούς, δεν πρόκειται να τροποποιήσει/αλλάξει τη διαχρονική στάση της που δεν επιτρέπει την είσοδο στα λιμάνια της πυρηνοκίνητων και πλοίων-υποβρυχίων που φέρουν πυρηνικές κεφαλές (η Νέα Ζηλανδία από το 1983 ακολουθεί το μοντέλο της αποπυρηνικοποιημένης ζώνης, μαζί με κάποια από τα νησιωτικά συμπλέγματα του Ν. Ειρηνικού).

4 Ενα ανοιχτό ερώτημα είναι εάν οι αυστραλιανοί πυρηνικοί αντιδραστήρες θα τροφοδοτούνται από εξαιρετικά υψηλό εμπλουτισμένο ουράνιο (HEU) -που είναι συστατικό πυρηνικών όπλων, με το οποίο τροφοδοτούνται τα αμερικανικά όσο και βρετανικά υποβρύχια- ή χαμηλού εμπλουτισμού (LEU) που τροφοδοτεί το γαλλικό πυρηνικό ναυτικό και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί απευθείας για την κατασκευή πυρηνικών βομβών. Η χρήση ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού θα μπορούσε να συνδράμει στη χαλάρωση των ανησυχιών για πυρηνική διασπορά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται επίσης να εξαντλήσουν το εξαιρετικά εμπλουτισμένο ουράνιο που τροφοδοτεί τα υποβρύχια και τα αεροπλανοφόρα τους έως το 2060 και δεν είναι σαφές αυτή τη στιγμή τι είδους εφοδιασμός των υποβρυχίων της Αυστραλίας θα υπάρξει (αν και λογικά θα είναι χαμηλού εμπλουτισμού ουράνιο). Η Αυστραλία είχε αποφασίσει να αντικαταστήσει τα έξι συμβατικά υποβρύχια κατευθυνόμενων πυραύλων της κατηγορίας Collins και σχεδίαζε να αγοράσει μέσα στα επόμενα 20/30 χρόνια 12 συμβατικά υποβρύχια σχεδιασμένα από τον γαλλικό ναυπηγοεπισκευαστικό κολοσσό Naval Group. Το πρώτο υποβρύχιο στο πρόγραμμα των 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων αναμενόταν να παραδοθεί στις αρχές της δεκαετίας του 2030. Αυτό το πρόγραμμα ακυρώνεται, έτσι ώστε η Αυστραλία, βάσει της τριμερούς, να προχωρήσει στην προμήθεια των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων από τους Αμερικανούς, κίνηση που έχει προκαλέσει από μεγάλη δυσφορία μέχρι οργή στο Παρίσι.

(ΜΕ ΠΛΑΓΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ)

* Ο συγγραφέας επί χρόνια έχει ασχοληθεί με τα πυρηνικά προγράμματα διαφόρων κρατών, τη μη διασπορά των όπλων μαζικής καταστροφής, την πυρηνική στρατηγική του ΝΑΤΟ, τις αποπυρηνικοποιημένες ζώνες, καθώς και με θέματα άμυνας και ασφάλειας στον Ινδικό και Ειρηνικό ωκεανό. Πρόσφατη μελέτη του για το ΝΑΤΟ αναφέρεται στη συνεργασία της Ατλαντικής Συμμαχίας με φιλοδυτικά κράτη στον Ειρηνικό (2019).

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις