Ταξιδέψαμε στην περιοχή για να ζήσουμε αυτή τη μοναδική εμπειρία μαζί με τους απογόνους Αρτακινών, Περαμίων, Κυζικινών και μελών της ομογένειας της Πόλης και της Ιμβρου. Αυτό ήταν το δεύτερο προσκύνημα στη συγκεκριμένη μονή, καθώς και πέρυσι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε τελέσει Θεία Λειτουργία ανήμερα της απόδοσης της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Με τον Οικουμενικό Πατριάρχη συμπροσευχήθηκαν ο μητροπολίτης Καλλιπόλεως και Μαδύτου Στέφανος, ο επίσκοπος Αλικαρνασσού Αδριανός, ο ιερατικώς προϊστάμενος Σμύρνης αρχιμανδρίτης Κύριλλος Συκής. Η Θεία Λειτουργία που τέλεσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης έγινε με την ειδική άδεια που έδωσαν οι τουρκικές αρχές, όπως έκαναν και το 2015. Στην ευρύτερη περιοχή είχαν ληφθεί μέτρα ασφαλείας, με τους άνδρες της Στρατοχωροφυλακής να έχουν στήσει μπλόκα μέσα στο δάσος.

Η μονή χτίστηκε επί αυτοκράτορος Βυζαντίου Ζήνωνος και ανοικοδομήθηκε και επεκτάθηκε το 1860. Ολο το οικοδόμημα της Μονής βρίσκεται σε κοιλάδα στην υψηλότερη κορυφή του Διδύμου Ορους. Η Μονή της Φανερωμένης της Αρτάκης ήταν γνωστή για τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που χρονολογείται στον πρώτο αιώνα. Το 1922 μετά την ήττα του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία, οι Αρτακινοί είτε έφυγαν είτε εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες. Οι περισσότεροι έφυγαν συντεταγμένα μαζί με τον ελληνικό στρατό και κατευθύνθηκαν προς τη Ραιδεστό. Ετσι κατάφεραν και διέσωσαν την εικόνα της Παναγίας, την οποία μετέφεραν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη. Εκτοτε η εικόνα φυλάσσεται στο αριστερό κλίτος του Πατριαρχικού Ναού στο Φανάρι.

Στη Θεία Λειτουργία παρέστησαν η πρόξενος της Ελλάδος στη Σμύρνη, Αργυρώ Παπούλια, ο Δήμαρχος Αρτάκης (Erdek), Χουσεΐν Σαρί, αλλά και αρκετοί Τούρκοι μουσουλμάνοι, κάτοικοι Αρτάκης. Ο δήμαρχος, ο οποίος έχει καταγωγή από την Κρήτη, μας ανέφερε πως ο πατέρας του ήρθε με την ανταλλαγή των πληθυσμών, όπως και η μητέρα του. Γνωρίζει λίγες ελληνικές λέξεις. «Προσπαθούμε να φέρουμε τον κόσμο στις περιοχές όπου έχουν καταγωγή. Το 2015 ήταν η πρώτη προσπάθεια. Ομως, όπως βλέπετε, έρχονται άνθρωποι και από την περιοχή μας. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν δεκάδες εκκλησίες και ευχόμαστε ο θρησκευτικός τουρισμός μας να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο», μας αναφέρει.

Οι απόγονοι των Ελλήνων της Κυζικινής Χερσονήσου παρακολούθησαν τη Θεία Λειτουργία με συγκίνηση, ευλάβεια και χαρά και μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τους μητροπολίτες, τους ιερείς. «Μας προστατεύει ο ουράνιος θόλος και το χάδι της μάνας μας Παναγιάς της Φανερωμένης. Τι κι αν η εικόνα της δεν βρίσκεται στον τούτο τον οίκο της. Ολος ο κόσμος γίνεται ο οίκος της, η εικόνα της και όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, φυλής, γλώσσας και εθνότητας, τα αγαπημένα παιδιά της», ανέφερε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Η Κύζικος είναι μια σημαντική περιοχή της Μικράς Ασίας στην Προποντίδα. Οι πιο γνωστές πόλεις της ευρύτερης περιοχής είναι η Αρτάκη, η Πάνορμος, η Μηχανιώνα και η Ρόδα.

Από εκκλησιαστικής πλευράς, θεωρείται μια από τις σημαντικότερες Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το 18ο αιώνα η Μητρόπολη Κυζίκου αριθμούσε 70.000 ορθόδοξους χριστιανούς. Υπήρχαν 65 κοινότητες, 71 εκκλησίες! Λειτουργούσαν 5 αστικές σχολές, 43 δημοτικά και 12 νηπιαγωγεία! Ολα ερήμωσαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε.

Ο κ. Ισμέτ ξέρει καλά την περιοχή και μας αναφέρει πως από μικρή ηλικία γνωρίζει τα σημεία όπου βρίσκονται οι εκκλησίες κι έχει βοηθήσει ιδιαίτερα για την καταγραφή τους. «Ο πατέρας μου ήρθε από την Εδεσσα στην Αρτάκη. Μιλούσε συνέχεια ελληνικά. Εγώ τότε ήμουν βοσκός και βρήκα όλα τα σημεία. Αργότερα σπούδασα και διδάσκω Ιστορία Τέχνης και η Κύζικος είναι μια ιδιαίτερα σημαντική περιοχή», μας αναφέρει.

MANΩΛΗΣ ΚΩΣΤΙΔΗΣ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου