Η Ε.Ε. μπορεί να ξεπεράσει άνετα το Brexit και την επόμενη μέρα να βγει και πιο ισχυρή γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο ποτέ δεν είχε πολιτικό βάρος στην Ευρώπη, περισσότερο σαν «βαρίδι» το εκλάμβαναν, κυρίως στο Παρίσι, αλλά και στο Βερολίνο.

Η Ε.Ε. και η ευρωζώνη δεν μπορούν να ξεπεράσουν την έξοδο μεγάλου ιδρυτικού μέλους, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία. Με την ίδια λογική μια σοβαρή πολιτική κρίση στις χώρες αυτές, εκ των πραγμάτων παραλύει τη λειτουργία της Ενωσης και πολύ περισσότερο της ευρωζώνης.

Σε σχέση με τη Γερμανία υπάρχει και ένας λόγος παραπάνω να απεύχονται όλοι μια σοβαρή πολιτική κρίση γιατί στην παρούσα φάση το Βερολίνο κινεί τα νήματα για τις προωθούμενες αλλαγές στην Ευρώπη. Αυτό που ήθελε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δηλαδή τη δημοσιονομική πειθαρχία και τη λιτότητα, τα πέρασε το 2011-2012 μέσω του Συμφώνου Σταθερότητας, εκμεταλλευόμενος την ελληνική κρίση. Τώρα επιχειρείται μια εξισορρόπηση της λειτουργίας της ευρωζώνης, προσθέτοντας την ανάπτυξη, την απασχόληση και την αλληλεγγύη δίπλα στη μονόπλευρη λιτότητα. Για να γίνει αυτή η αλλαγή χρειάζονται οι Γερμανοί και μια Γερμανία σε πολιτική κρίση δεν μπορεί να συναινέσει σε καμία απόφαση.

Για τους παραπάνω λόγους, οι Βρυξέλλες παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στη Γερμανία, ωστόσο δεν υπάρχει στην παρούσα φάση κάποια ανησυχία και σε καμία περίπτωση η ανησυχία που προβάλλουν δημοσιεύματα του βρετανικού Τύπου, που εμφανίζουν την Ευρώπη περίπου υπό διάλυση. Καταστροφολογία που προκάλεσε την παρέμβαση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος δήλωσε ότι δεν αλλάζει απολύτως τίποτα σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που έχει καθορίσει για τις αλλαγές στην Ε.Ε. και την ευρωζώνη.

Στις Βρυξέλλες δεν επικρατεί στην παρούσα φάση ανησυχία γιατί θεωρούν ότι ακόμη και στο χειρότερο σενάριο στη Γερμανία, δηλαδή αυτό των νέων εκλογών, η χώρα αυτή θα έχει κυβέρνηση στις αρχές της άνοιξης.

Από τώρα μέχρι και την άνοιξη η Ευρώπη έχει μπροστά της δύο θέματα να εξετάσει στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής, στις 14-15 Δεκεμβρίου, το Brexit και τη συζήτηση για την εμβάθυνση της ευρωζώνης. Δεν διακυβεύονται, όμως, καθοριστικές αποφάσεις στις εν λόγω συζητήσεις, για να προκαλεί ανησυχία η πολιτική κρίση στη Γερμανία.

Αναφορικά με το Brexit, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν εάν θα ικανοποιήσουν το αίτημα του Λονδίνου να ξεκινήσουν παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις για το Brexit και οι συζητήσεις για τον καθορισμό των μελλοντικών σχέσεων της Ε.Ε. με το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι «27» ζητούν από τους Βρετανούς πρώτα να σημειωθεί πρόοδος στα θέματα της εξόδου και μετά να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για τη μελλοντική σχέση. Η εκτίμηση εάν έχει επιτευχθεί ικανή πρόοδος στα θέματα της εξόδου θα γίνει στις 14-15 Δεκεμβρίου από τους Ευρωπαίους ηγέτες, ενώ στο μεσοδιάστημα η Τερέζα Μέι θα πρέπει να υποβάλει την πρότασή της σχετικά με το «λογαριασμό», δηλαδή το ποσό το οποίο θα πληρώσει η χώρα της, ώστε φεύγοντας να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει ως κράτος-μέλος.

Στο συγκεκριμένο θέμα η Ανγκελα Μέρκελ, ακόμη και ως υπηρεσιακή καγκελάριος, δεν έχει δυσκολία να συμφωνήσει, δεδομένου ότι για το Brexit τα γερμανικά κόμματα εξουσίας έχουν κοινή θέση. Αλλωστε και τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν ενιαία στάση έναντι του Λονδίνου. Τώρα, εάν η συζήτηση τον Δεκέμβριο εξελιχθεί σε ανοικτή κρίση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των υπολοίπων, τότε όντως θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα στην Ευρώπη γενικότερα, και αυτό δεν θα ήταν μικρότερο εάν η κ. Μέρκελ ήταν κανονική καγκελάριος και όχι υπηρεσιακή.

Σχετικά με την εμβάθυνση της ευρωζώνης, στη συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών της 15ης Δεκεμβρίου δεν έχει προγραμματιστεί η λήψη αποφάσεων, απλώς θα εγκριθεί ένας οδικός χάρτης με τις προωθούμενες αλλαγές χωρίς άλλες δεσμεύσεις. Ο στόχος, που έχει τεθεί από τον κ. Τουσκ, είναι οι αποφάσεις να ληφθούν τον Ιούνιο του 2018. Σε πρώτη φάση προωθείται η σύσταση του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου και η πρόβλεψη ενός προϋπολογισμού για την ευρωζώνη.

Ο αντίκτυπος στην Ελλάδα

Η πολιτική κρίση στη Γερμανία δεν επηρεάζει προς το παρόν τη χώρα μας. Κι αυτό γιατί το θέμα της ελάφρυνσης του δημόσιου χρέους, όπου το Βερολίνο θα παίξει καθοριστικό ρόλο, θα εξεταστεί επισήμως μετά την ολοκλήρωση και της τέταρτης αξιολόγησης, τον Ιούνιο του 2018.

Τώρα εάν η γερμανική κρίση δεν εκτονωθεί και τραβήξει μετά την άνοιξη, τότε θα υπάρξει πρόβλημα στην Ευρώπη, ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να είναι σήμερα το πιθανότερο σενάριο, μάλλον είναι υπερβολικά ακραίο.

Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η γερμανική κρίση αποδυναμώνει τη μέχρι πρότινος πολιτικά πανίσχυρη Ανγκελα Μέρκελ, η εμπειρία της οποίας είναι μεγάλη και απολύτως απαραίτητη την παρούσα περίοδο στην Ευρώπη. Επιπλέον, στη Γερμανία σήμερα δεν υπάρχει πολιτικό πρόσωπο που θα μπορούσε να διαδεχθεί με επιτυχία την κ. Μέρκελ σε σχέση με τα ευρωπαϊκά θέματα. Γι’ αυτό στις Βρυξέλλες δεν θέλουν μόνο την παραμονή της σημερινής καγκελαρίου προσωρινά. Τη θέλουν και όσο το δυνατόν λιγότερο αποδυναμωμένη.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής