Τα πρώτα μηνύματα είναι μάλλον θετικά, η μεταρρυθμιστική διάθεση υπάρχει, ωστόσο όλα θα κριθούν στην πράξη από τη στάση των χωρών της ευρωζώνης και κυρίως της Γερμανίας.

Η διαπραγμάτευση θα ξεκινήσει επίσημα στις 15 Δεκεμβρίου, σε μια έκτακτη συνεδρίαση των ηγετών της ευρωζώνης, στην οποία κλήθηκαν να συμμετάσχουν και οι χώρες που δεν μετέχουν στο ενιαίο νόμισμα είτε γιατί προς το παρόν δεν θέλουν είτε δεν πληρούν τα κριτήρια. Δεν κλήθηκαν να συμμετάσχουν οι Βρετανοί που εγκαταλείπουν την Ε.Ε. και οι Δανοί, οι οποίοι έχουν ρήτρα εξαίρεσης από τη συμμετοχή στην ΟΝΕ.

Είναι η πρώτη φορά που καλούνται να συμμετάσχουν στη διαπραγμάτευση ηγέτες χωρών εκτός ευρώ, ωστόσο κρίθηκε ότι είναι απαραίτητο λόγω της σπουδαιότητας που έχουν για το μέλλον της ευρωζώνης τα προς συζήτηση θέματα.

Η διαπραγμάτευση θα γίνει με βάση λεπτομερείς προτάσεις που θα υποβάλει στις 6 Δεκεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Εurogroup. Η Κομισιόν στην τελική εισήγηση καλείται να λάβει υπόψη τις προτάσεις και τις ιδέες που έχουν υποβάλει ορισμένα κράτη-μέλη, όπως η Γαλλία.

Το χρονοδιάγραμμα που ενέκριναν στις 21 Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες προβλέπει τη λήψη αποφάσεων για την ευρωζώνη σε μια έκτακτη Σύνοδο που θα γίνει στις 29 Ιουνίου 2018.

Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, που θα διευθύνει και τη συζήτηση στις 15 Δεκεμβρίου, επισήμανε ενώπιον της Ολομέλειας ότι κανένας δεν αμφισβητεί πλέον την ανάγκη αλλαγών, ωστόσο οι προτεραιότητες και τα συμφέροντα είναι διαφορετικά και ενίοτε αντικρουόμενα. Πάντως, ο ίδιος είναι αισιόδοξος πως μέχρι τον προσεχή Ιούνιο θα υπάρξουν συγκεκριμένες αποφάσεις, ενώ εάν η προσπάθειά του αποτύχει, θα αποδώσει, όπως είπε, δημόσια ευθύνες.

Αναφορικά με την ουσία, η Κομισιόν θα υποβάλει νομικές προτάσεις, μεταξύ άλλων, για τη μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, την πρόβλεψη ενός προϋπολογισμού στην ευρωζώνη και την ενσωμάτωση της διακυβέρνησης της ΟΝΕ στο δίκαιο της Ε.Ε. Ερωτηματικό παραμένει αν θα προτείνει, σε αυτή τη φάση, τη σύσταση θέσης υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης, ενώ είναι βέβαιο ότι στην παρούσα περίοδο δεν πρόκειται να υπάρξει πρόταση για την αμοιβαιοποίηση έστω και ενός μέρους του χρέους.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ώριμη για λήψη απόφασης είναι η μετατροπή του ΕΜΣ σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, το οποίο θα αναλάβει όχι μόνο τη διάσωση, αλλά και την εποπτεία των οικονομιών της ευρωζώνης, σε συνεργασία με την Κομισιόν, που προς το παρόν είναι αρμόδια βάσει της Συνθήκης.

Ωστόσο, το ΕΜΣ μπορεί να φανεί χρήσιμο και σε άλλους τομείς λόγω της μεγάλης χρηματοδοτικής δυνατότητας που έχει (700 δισ. ευρώ). Για παράδειγμα, προορίζεται, σε πρώτη φάση, να παίξει ρόλο εγγυητή του ταμείου εξυγίανσης και εκκαθάρισης τραπεζών, τουλάχιστον για μερικά χρόνια, μέχρι να αναλάβουν πλήρως τη χρηματοδότηση του εν λόγω ταμείου οι ίδιες οι τράπεζες, μέσω συνεισφορών ανάλογα με τους κινδύνους που αναλαμβάνουν.

Ωριμη είναι επίσης η ολοκλήρωση μέχρι το καλοκαίρι του 2018 και της τραπεζικής ένωσης. Στους ήδη δύο υπάρχοντες πυλώνες (Ευρωπαϊκός Εποπτικός Μηχανισμός, Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Εξυγίανσης Τραπεζών), θα προστεθεί και ένας τρίτος, η συνασφάλιση των καταθέσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πρόταση είναι στο «τραπέζι» του Συμβουλίου Υπουργών, ενώ την άνοιξη θα κατατεθεί πρόταση για το συντονισμό των χωρών της ευρωζώνης στην αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Σε σχέση με το χωριστό προϋπολογισμό της ευρωζώνης, που αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, πολλά θα κριθούν από τη στάση του Βερολίνου. Η στάση της Μέρκελ δεν είναι αρνητική, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσό της προικοδότησης δεν θα είναι μεγάλο.

Η Κομισιόν, για να περάσει πιο εύκολα την πρόταση, αναμένεται να προτείνει την ένταξη του προϋπολογισμού της ευρωζώνης σε ειδική γραμμή του κοινοτικού προϋπολογισμού, ώστε να μη δημιουργηθούν νομικά και πολιτικά προβλήματα, κυρίως από την πλευρά της Γερμανίας.

Μια συμφωνία τον Ιούνιο για προϋπολογισμό της ευρωζώνης θα είναι τεράστιο επίτευγμα τόσο για οικονομικούς όσο και για πολιτικούς λόγους.

Από οικονομικής σκοπιάς, με τα χρήματα αυτά θα χορηγούνται, μεταξύ άλλων, δάνεια σε χώρες που κάνουν μεταρρυθμίσεις ή ακόμη για τη στήριξη των δημοσίων επενδύσεων σε περίπτωση κρίσης σε κράτος-μέλος από απρόβλεπτα γεγονότα, τα οποία ξεφεύγουν από τον έλεγχό του.

Από πολιτικής πλευράς, ο κοινός προϋπολογισμός είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ενοποίησης γιατί αναδεικνύεται το σκέλος της αλληλεγγύης, το οποίο σήμερα δεν είναι ορατό στην ευρωζώνη. Αλλωστε, διάχυτη είναι η άποψη ότι οι τρεις διασώσεις της Ελλάδας έγιναν περισσότερο για την προστασία της ίδια της ευρωζώνης από το ντόμινο που θα προκαλούσε η ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της χώρας μας και λιγότερο για λόγους αλληλεγγύης.

Το βέβαιο είναι πως μέχρι τον προσεχή Ιούνιο θα έχουμε αποφάσεις για την ευρωζώνη προς τη σωστή κατεύθυνση. Η συγκυρία λόγω Μακρόν είναι εξαιρετικά θετική, το πόσο μακριά θα πάνε οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα εξαρτηθεί από την πολιτική βούληση που θα επιδείξουν.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής