Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Στην πραγματικότητα η επιστροφή στη δραχμή δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα, αντίθετα θα προκαλέσει νέα εντυπωσιακή πτώση του βιοτικού επιπέδου και την επικίνδυνη επιστροφή στη βαλκανική αστάθεια. Οσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συνιστούν προειδοποίηση για τις συνέπειες ενός λάθους στρατηγικής σημασίας.

Υπάρχει όμως μια σοβαρή πιθανότητα, της τάξης του 20%-30%, να επιστρέψουμε στη δραχμή όχι με δική μας πρωτοβουλία ή υπό την πίεση των πιστωτών μας αλλά εξαιτίας ενός ντόμινο, το οποίο θα ξεκινήσει με την επικράτηση της Μαρίν Λεπέν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας, τον Μάιο του 2017, και θα εξελιχθεί ανεξάρτητα από τη θέλησή μας.

Frexit σε έξι μήνες

Βασική προεκλογική δέσμευση της κ. Λεπέν και του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, του οποίου ηγείται, είναι η έξοδος της Γαλλίας από την ευρωζώνη σε διάστημα έξι μηνών μετά την επικράτησή της. Εάν δηλαδή κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του Μαΐου η κ. Λεπέν, μέχρι τα τέλη του 2017 θα έχουμε μια ευρωζώνη χωρίς Γαλλία.

Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι οι συνέπειες θα είναι εξαιρετικά σημαντικές για τη γαλλική οικονομία. Μόλις αρχίσει η διαπραγμάτευση για την επιστροφή από το ευρώ στο γαλλικό φράγκο αναμένεται να εκδηλωθεί ένα κύμα φυγής καταθέσεων και κεφαλαίων, γιατί όλοι γνωρίζουν ότι η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα οδηγήσει σε σημαντική υποτίμησή του, της τάξης του 15%-30%, για να ενισχυθεί προσωρινά η ανταγωνιστικότητα της γαλλικής οικονομίας.

Η κ. Λεπέν έχει δηλώσει ότι θα αποπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του χρέους του Γαλλικού Δημοσίου, το οποίο σήμερα είναι σε ευρώ, σε γαλλικά φράγκα. Η κίνησή της μπορεί να θεωρηθεί πιστωτικό γεγονός από τους πιστωτές της Γαλλίας, οι οποίοι είναι λογικό να θέλουν να εξοφληθούν σε ευρώ και όχι σε υποτιμημένα φράγκα.

Οι ειδικοί συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι μόλις ξεκινήσει η διαδικασία επιστροφής στο εθνικό νόμισμα θα υπάρξει ανάγκη για επιβολή capital controls και στη Γαλλία, ενώ το τραπεζικό της σύστημα θα αποκτήσει, για ένα μεταβατικό διάστημα, μεγάλη εξάρτηση από την ΕΚΤ. Ελλάς-Γαλλία, συμμαχία, με ενδεχόμενη επικράτηση της κ. Λεπέν να δημιουργεί καταστάσεις ανάλογες με εκείνες που γνωρίσαμε το καλοκαίρι του 2015. Με βάση το κυβερνητικό της πρόγραμμα, η κ. Λεπέν δεν θα διεκδικήσει μόνο την έξοδο της Γαλλίας από την ευρωζώνη αλλά και ειδικές ρυθμίσεις σε σχέση με τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, τη λειτουργία της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και άλλα ζητήματα μεγάλης σημασίας. Εάν ικανοποιηθεί από την τελική συμφωνία για την έξοδο από την ευρωζώνη και τις ρυθμίσεις που αναφέραμε, θα εισηγηθεί την παραμονή της Γαλλίας στην Ε.Ε., η οποία βέβαια θα είναι εντελώς διαφορετική απ’ ό,τι είναι σήμερα. Διαφορετικά, θα υποστηρίξει την ανάγκη άμεσης αποχώρησης της Γαλλίας εκτός από την ευρωζώνη και από την ίδια την Ε.Ε.

Η επικράτηση, πάντως, της κ. Λεπέν, η οποία δεν έχει πιθανότητα πραγματοποίησης πάνω από ένα 20%-30%, θα οδηγούσε στη διάλυση της ευρωζώνης με τη σημερινή της μορφή και την επιστροφή της Ελλάδας στο εθνικό νόμισμα.

Ενδεχόμενη αποχώρηση της δεύτερης οικονομίας της ευρωζώνης από αυτήν θα προκαλούσε ντόμινο εξελίξεων. Θα ήταν πάρα πολύ δύσκολο έως απίθανο για την Ισπανία και κυρίως την Ιταλία να μείνουν στο ευρώ ενώ η Γαλλία θα έχει επιστρέψει στο εθνικό νόμισμα. Η υποτίμηση του γαλλικού φράγκου θα έφερνε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την οικονομία της Ισπανίας και της Ιταλίας, εφόσον δεν θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τη γαλλική.

Στην Ιταλία, ήδη το 40%-45% των πολιτών θεωρεί ότι η χώρα μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα εκτός ευρωζώνης. Το ποσοστό αυτό θα αυξανόταν και θα γινόταν πιθανότατα πλειοψηφικό σε περίπτωση επικράτησης της Λεπέν στη Γαλλία και επιστροφής στο εθνικό νόμισμα. Η Ελλάδα θα βρισκόταν και αυτή εκτός ευρωζώνης για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να αντέξει στις ανταγωνιστικές πιέσεις που θα δημιουργούσε η επιστροφή της Γαλλίας, πιθανότατα και της Ιταλίας και της Ισπανίας, στα εθνικά τους νομίσματα. Η οικονομία μας είναι πολύ ασθενέστερη από την οικονομία των τριών σημαντικότερων οικονομιών της ευρωζώνης μετά τη γερμανική, επομένως δεν θα υπήρχε καμία δυνατότητα παραμονής μας στην ευρωζώνη.

Τα απομεινάρια της ευρωζώνης, στο τέλος μιας σύνθετης διαδικασίας που θα ξεκινούσε με την επικράτηση της κ. Λεπέν και την έξοδο της Γαλλίας από το ευρώ, θα μετατρέπονταν σε μια νέα ζώνη μάρκου, στην οποία θα κυριαρχούσε απόλυτα η Γερμανία και θα είχαν θέση χώρες ιδιαίτερα αναπτυγμένες, όπως η Αυστρία και η Ολλανδία, και ιδιαίτερα εξαρτημένες από τη γερμανική οικονομία, όπως οι χώρες της Βαλτικής. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να πάρει μέρος σε αυτή την περιορισμένη ζώνη του ευρώ που θα είχε χαρακτηριστικά ζώνης γερμανικού μάρκου.

Δεν είναι απίθανο

Το σενάριο της επικράτησης της κ. Λεπέν και της γαλλικής άκρας Δεξιάς, το οποίο θα πυροδοτούσε την επιστροφή μας στη δραχμή, δεν είναι το πιθανότερο αλλά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί απίθανο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των περισσότερων δημοσκοπήσεων, η κ. Λεπέν θα βγει πρώτη στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών και θα ηττηθεί στο δεύτερο γύρο με ένα ποσοστό της τάξης του 40%.

Το πρόβλημα είναι ότι οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω στην περίπτωση του Brexit και της εκλογής του Τραμπ και η τάση των υποστηρικτών του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου να μη δηλώνουν την προτίμησή τους κάνει πιο επισφαλή την εκτίμηση.

Επιπλέον, οι βασικοί αντίπαλοι της κ. Λεπέν στη μάχη για το προεδρικό αξίωμα έχουν συγκεκριμένα μειονεκτήματα που μπορεί να ωφελήσουν τα πολιτικά της σχέδια.

Ο υποψήφιος της Κεντροδεξιάς, κ. Φιγιόν, φαίνεται να έχει απαξιωθεί δημοσκοπικά και πολιτικά μετά την αποκάλυψη ότι απασχολούσε τη σύζυγό του στο βουλευτικό του γραφείο σε συνθήκες αργομισθίας. Κερδισμένος από τις περιπέτειες του κ. Φιγιόν εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις ο φιλελεύθερος υποψήφιος κ. Μακρόν, πρώην τραπεζίτης του οίκου Ρότσιλντ και πρώην συνεργάτης του προέδρου Ολάντ και υπουργός στην κυβέρνηση Βαλς.

Ο κ. Μακρόν όμως έχει ένα βασικό μειονέκτημα, το οποίο μπορεί να επηρεάσει την κρίση του γαλλικού λαού, εφόσον στερείται ισχυρού κόμματος, ικανού να στηρίξει την προεδρική του εξουσία. Στη Γαλλία ο πρόεδρος έχει υπερεξουσίες, χρειάζεται όμως ένα ισχυρό κόμμα που θα ελέγξει μια φιλική προς αυτόν κυβέρνηση ή ένα ισχυρό κόμμα που θα διευκολύνει τη συνεννόησή του με μια κυβέρνηση που θα ελέγχεται από πολιτικούς αντιπάλους του.

Ο κ. Μακρόν έχει δημιουργήσει ένα κίνημα που αποτελείται από υποστηρικτές του, δεν φαίνεται όμως να έχει το χρόνο και τη δυνατότητα να αποκτήσει ένα ισχυρό κόμμα το οποίο θα τον στηρίξει στη διάρκεια της προεδρικής πενταετίας. Γι’ αυτό το λιγότερο πιθανό σενάριο της κ. Λεπέν δεν μπορεί να αποκλειστεί.

*Ο Γιώργος Κύρτσος είναι ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής