Οι δραματικοί τόνοι που χρησιμοποιούν τα τελευταία 24ωρα κυβερνητικά στελέχη και η… επίκληση του Κυρίου από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο αποτυπώνουν ανάγλυφα το κλίμα που επικρατεί στο Μέγαρο Μαξίμου. Το νέο «φλερτ» του Αλέξη Τσίπρα με τη χρεοκοπία προκαλεί ανησυχία ακόμη και στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που παρακολουθούν αμήχανοι τις εξελίξεις.

Η κυβέρνηση για μία ακόμη φορά δείχνει να κινείται στα τυφλά, χωρίς Plan B, με τον πρωθυπουργό να βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: Να κλείσει την αξιολόγηση για να ανοίξει ο δρόμος για την εκταμίευση της δόσης των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχει ζητήσει, ακόμη και αν δεν λάβει συγκεκριμένη δέσμευση για το χρέος, ή να παρατείνει την αβεβαιότητα με κίνδυνο να επαναληφθεί το καλοκαίρι του 2015;

Κυβερνητικές πηγές, πάντως, υποστηρίζουν στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής πως ανεξάρτητα από την έκβαση του Eurogroup, «δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με την εκταμίευση της δόσης του Ιουλίου» και πως «δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος να μην εκπληρωθούν οι δανειακές υποχρεώσεις της χώρας».

Στις επόμενες 12 μέρες, που απομένουν μέχρι το επόμενο Eurogroup, ο πρωθυπουργός αναμένεται να συνεχίσει τις επαφές με Ευρωπαίους ηγέτες και αξιωματούχους, αλλά οι πιθανότητες να υπάρξει «καθαρή λύση», δηλαδή ουσιαστική πρόοδος στο ζήτημα της διευθέτησης του ελληνικού χρέους, είναι πλέον ελάχιστες. Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση αναμένεται να χαμηλώσει ακόμη περισσότερο τον πήχυ των προσδοκιών και να θέσει ως προτεραιότητα την εκταμίευση της δόσης και την έξοδο στις αγορές.

Στο πλαίσιο αυτό, αρκετοί πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο πρωθυπουργός ενδέχεται να προχωρήσει σε μπλόφα τύπου… 2015. Δηλαδή, μπροστά στο διαφαινόμενο αδιέξοδο για το χρέος και με τη χρεοκοπία να επικρέμαται ως δαμόκλεια σπάθη πάνω από τη χώρα να παρουσιάσει την όποια (κακή ή χειρότερη) συμφωνία με τους δανειστές ως… επιτυχία!

Την ίδια στιγμή, βέβαια, και μπροστά στην κατάσταση που δημιουργείται, ορισμένα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ συζητούν ακόμη και το ενδεχόμενο της ρήξης με τους δανειστές.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Νίκος Ξυδάκης, μιλώντας στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, θεωρεί αδικαιολόγητη την εμπλοκή του ονόματός του στη συζήτηση που γίνεται για πιθανή ρήξη με τους δανειστές, καθώς, όπως τονίζει, στην πρόσφατη ραδιοφωνική συνέντευξη που έδωσε, είπε το αντίθετο από αυτό που του αποδίδεται, αναφέροντας τρεις φορές πως «δεν είναι ώρα να μιλήσουμε για ρήξη». Μάλιστα, δημοσίευσε το κείμενο της συνέντευξής του, με τη συγκεκριμένη αναφορά, στην προσωπική του ιστοσελίδα.

Ο κ. Ξυδάκης στη δήλωση του στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής υποστηρίζει πως στο επόμενο Eurogroup πρέπει να κλείσει η αξιολόγηση: «Ολοι το γνωρίζουν και όλοι επιθυμούν να κλείσει η αξιολόγηση στις 15 Ιουνίου», τονίζει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Η ελληνική πλευρά επιθυμεί μια πιο καθαρή λύση. Είμαστε βέβαιοι ότι θα υπάρξει πρόοδος στο θέμα του χρέους στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου. Τα σενάρια δεν ωφελούν. Πόσο άλλον πόνο να πληρώσουμε, πόση άλλη κοινωνική καταστροφή; Τα μηνύματα για την ελληνική οικονομία είναι θετικά, μας εμπιστεύονται μεγάλες χώρες όπως η Κίνα, που σχεδιάζουν επενδύσεις με βάθος 40 ετών», καταλήγει ο κ. Ξυδάκης.
Οπως όλα δείχνουν, η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζεται για μια νέα ταπεινωτική συμφωνία στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, όπου δεν αναμένεται να υπάρξει συγκεκριμένη δέσμευση για το χρέος. Συνομιλητές του πρωθυπουργού επισημαίνουν, πάντως, πως «ο Αλέξης Τσίπρας δεν επιθυμεί τη ρήξη με τους δανειστές. Θα επιδιώξει να έρθει σε συμφωνία».

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ, έδωσε το περίγραμμα της «καθαρής λύσης» που επιθυμεί. «Δεν θα δημιουργεί ή θα επιτείνει ανασφάλεια προς τους επενδυτές, δεν θα μεταθέτει το πρόβλημα που συνοδεύει τα ελληνικά προγράμματα προς το μέλλον για άλλη μία φορά, που θα ανοίγει το δρόμο για την έξοδο στις αγορές, αρχικά με δοκιμαστικές εξόδους που θα προετοιμάσουν το έδαφος ώστε από τον Σεπτέμβριο του 2018 να χρηματοδοτούμε μόνιμα και σταθερά χρέος μας από αγορές. Αυτό είναι το κριτήριο της επιτυχίας».

Η ελληνική κυβέρνηση, πάντως, αναμένεται τις επόμενες μέρες να υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο τη σημασία που έδινε μέχρι σήμερα στο ζήτημα της διευθέτησης του χρέους και στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης της ΕΚΤ (QE) και να μετατοπίσει σε άλλα ζητήματα τη συζήτηση για την επόμενη μέρα.

Στη γραμμή αυτή κινείται και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Κώστας Χρυσόγονος, ο οποίος με δήλωσή του στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής επισημαίνει: «Η ελάφρυνση θα γίνει, έστω με τη μορφή μακράς επιμήκυνσης, ήδη γίνεται λόγος για 15ετή επιμήκυνση, και ταυτόχρονα να γίνει κλείδωμα των επιτοκίων σε χαμηλό επίπεδο».

Ο κ. Χρυσόγονος επισημαίνει πως το κρίσιμο «δεν είναι η ελάφρυνση του χρέους, που αργά ή γρήγορα θα γίνει. Το κρίσιμο στην Ελλάδα είναι να ανατάξουμε παθογένειες που έχουν συσσωρευτεί επί δεκαετίες και οι οποίες εμποδίζουν τη χώρα να εκμεταλλευτεί τις σημαντικές παραγωγικές δυνατότητες που έχει».

Την ίδια στιγμή, πάντως, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ξεκαθαρίζει πως το κλείσιμο της αξιολόγησης στο επόμενο Eurogroup αποτελεί μονόδρομο για την κυβέρνηση. «Δεν υπάρχουν άλλα χρονικά περιθώρια. Η 15η Ιουνίου είναι το ύστατο όριο ούτως ώστε να μπορέσει να εκταμιευθεί η δόση και να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα για τις τοκοχρεολυτικές υποχρεώσεις της Ελλάδας μέσα στον Ιούλιο», δηλώνει με νόημα κ. Κώστας Χρυσόγονος και προσθέτει: «Από εκεί και πέρα ελπίζω να δείξουν στοιχειώδη καλή πίστη και οι δανειστές, διότι από τη στιγμή που η Ελλάδα έχει δεσμευθεί με μέτρα μέχρι και το 2020, στοιχειώδης ανταπόκριση εκ μέρους τους θα ήταν να αυξήσουν και το ποσό της δόσης, από τα 6 δισ. να τα κάνουν 10 ή 11 δισ. ευρώ έτσι ώστε να μη χρειαστεί άλλη αξιολόγηση μέσα στο 2017, να καλυφθούν όλες οι δανειακές μας ανάγκες για το 2017 και να αποφύγουμε ένα νέο ψυχόδραμα, το οποίο λειτουργεί ανασταλτικά για να επανέλθει η οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης».

Ανησυχία

Την ίδια στιγμή, στο Μαξίμου καταφθάνουν συνεχώς ανησυχητικά μηνύματα από την αγορά. Ο φόβος για την κυβέρνηση είναι ότι η αβεβαιότητα που προκαλεί η εκκρεμότητα της αξιολόγησης αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση την οικονομία, με κίνδυνο να χαθούν όλοι οι δημοσιονομικοί στόχοι που έχει θέσει η κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, τα λουκέτα στην αγορά, η έλλειψη ρευστότητας και η συνεχής μείωση των καταθέσεων στις τράπεζες, που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες, δημιουργούν πρόσθετα αρνητικά δεδομένα για την οικονομία.

Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας, ήδη από τον περασμένο Μάρτιο έχει προειδοποιήσει πως δεν υπάρχει καθόλου χρόνος και πως όσο καθυστερεί η αξιολόγηση τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος να καταγραφεί ύφεση για όλο το 2017. Αλλά και στο συνέδριο του Economist στη Φρανκφούρτη, πριν από λίγες μέρες, ο κ. Στουρνάρας επανέλαβε πως «η Ελλάδα δεν αντέχει άλλον ένα χρόνο αβεβαιότητας», ενώ κατέθεσε πρόταση για τη βιωσιμότητα του χρέους καλώντας τους Ευρωπαίους εταίρους να προσδιορίσουν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα.

Ο νέος στρατηγικός σχεδιασμός της κυβέρνησης

Το Μέγαρο Μαξίμου δεν αποκλείει το ενδεχόμενο στις 15 Ιουνίου η κυβέρνηση να καταφέρει τελικά να εξασφαλίσει κάποια δέσμευση για το χρέος ή έστω κάποια καλύτερη διατύπωση από τους Ευρωπαίους εταίρους και να χαρακτηρίσει τη συμφωνία που θα κλείσει ως «επιτυχία». Σε κάθε περίπτωση, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, μετά το Eurogroup της 15ης Ιουνίου, αναμένεται να παρουσιάσει το νέο στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης που βασίζεται σε 4 άξονες:

1 Ακόμη και αν δεν υπάρξει δέσμευση για το χρέος στις 15 Ιουνίου, υπάρχει ακόμη περιθώριο για λύση, καθώς η κυβέρνηση θα θέσει ξανά το ζήτημα σε ανώτατο επίπεδο στη Σύνοδο Κορυφής στις 22 Ιουνίου.

2 Ακόμη και αν εκεί δεν υπάρξει πρόοδος, υπάρχει περιθώριο για λύση στο θέμα του χρέους και τους επόμενους μήνες, ακόμη και μετά τις γερμανικές εκλογές, αφού έτσι και αλλιώς η εφαρμογή των μέτρων τοποθετείται χρονικά μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, το φθινόπωρο του 2018.

3 Εξοδος στις αγορές ακόμη και χωρίς ένταξη στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης.

4 Μάχη για την αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες.

Ο πρωθυπουργός, μάλιστα, αναμένεται να συνεχίσει τις επισκέψεις του σε υπουργεία και άλλες κρατικές υπηρεσίες και επιπλέον να προχωρήσει και σε νέες εξαγγελίες μέτρων που θα συμβάλουν στη βελτίωση της επιχειρηματικότητας αλλά και της καθημερινότητας των πολιτών. Πρόθεση του Αλέξη Τσίπρα είναι η κυβέρνηση σύντομα να ξεπεράσει τα προβλήματα που προκλήθηκαν, κυρίως, από την υπεραισιοδοξία που εξέφρασε ο ίδιος στο ζήτημα της διευθέτησης του χρέους, και να κάνει σαφή την πεποίθησή του πως θα εξαντλήσει την τετραετία.

Τρία εσωτερικά μέτωπα και σενάρια ανασχηματισμού

Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να αμβλύνει τις εσωκομματικές αντιδράσεις, θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως αν στις 15 Ιουνίου κλείσει η αξιολόγηση χωρίς η Ελλάδα να πάρει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τη διευθέτηση του χρέους, ο Αλέξης Τσίπρας θα έρθει αντιμέτωπος με μεγάλες αντιδράσεις στον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτό ακριβώς εννοούσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος όταν έλεγε στη συνεδρίαση του Eurogroup στις 22 Μαΐου πως «εάν υπέγραφα αυτό τώρα, θα δημιουργούσα τεράστια πολιτική κρίση στην Ελλάδα».

Αρκετοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι εξαπατήθηκαν, καθώς κλήθηκαν να ψηφίσουν νέα σκληρά μέτρα, δεσμεύοντας τη χώρα μέχρι το 2020, με την προϋπόθεση ότι θα υπήρχε διευθέτηση του χρέους. Οι κοινωνικές αντιδράσεις φοβίζουν πολλούς βουλευτές που αδυνατούν πλέον να διαχειριστούν επικοινωνιακά αυτό το φορτίο.

Ενδεικτική της κοινωνικής δυσαρέσκειας είναι και η τελευταία δημοσκόπηση (ΠΑΜΑΚ για τον ΣΚΑΪ), που δίνει σημαντικό προβάδισμα 16 μονάδων στη Νέα Δημοκρατία και παγιώνει την πτώση του ΣΥΡΙΖΑ, προκαλώντας γκρίνια στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος.

Τα νέα δεδομένα φέρνουν πιο κοντά το ενδεχόμενο ενός ανασχηματισμού. «Δεν χρειάζεται να είναι ευρύς ανασχηματισμός, αρκούν αλλαγές σε πρόσωπα σε ορισμένα μόνο υπουργεία», επισημαίνει στον Ελεύθερο Τύπο μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας το επόμενο διάστημα θα έχει τρία διαφορετικά εσωτερικά μέτωπα να αντιμετωπίσει: Την κούραση ορισμένων υπουργών του, την γκρίνια αρκετών βουλευτών του (που μέχρι σήμερα τηρούν στάση αναμονής), αλλά και τη δυσφορία αρκετών κορυφαίων κομματικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ.

Η μόνη λύση για να αντιμετωπίσει ο πρωθυπουργός τις εσωκομματικές έριδες και την προσπάθεια αμφισβήτησης των πολιτικών του επιλογών είναι ένας ανασχηματισμός, ο οποίος σε κάθε περίπτωση δεν αναμένεται να είναι σαρωτικός. Στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής πως ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος (παρότι συγκεντρώνει πολλά πυρά για τους χειρισμούς του στο θέμα του χρέους), δεν αναμένεται να είναι ανάμεσα σε εκείνους που θα αφήσουν το χαρτοφυλάκιό τους, καθώς «ηγείται της ομάδας των 53+ και ενδεχόμενη απομάκρυνσή του, μεταξύ άλλων, θα διατάρασσε εσωκομματικές ισορροπίες».

Ρήξη και κάλπες προτείνουν οι… σκληροί του ΣΥΡΙΖΑ

Παρότι η επιλογή της ρήξης, αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, δεν συγκεντρώνει πολλούς υποστηρικτές, τις τελευταίες μέρες συζητείται όλο και πιο έντονα μέσα στο κυβερνών κόμμα. Οι «σκληροί» του ΣΥΡΙΖΑ εισηγούνται ρήξη με τους δανειστές και, αν χρειαστεί, προσφυγή στις κάλπες. Προτείνουν στην κυβέρνηση:

● Στην περίπτωση που στο επόμενο Eurogroup δεν υπάρξει «καθαρή λύση» στο θέμα του χρέους να μην κλείσει την αξιολόγηση, να καταγγείλει σκληρά τους δανειστές και να έρθει σε ρήξη μαζί τους.

● Να μην πάρει τη δόση του Ιουλίου, αλλά να εκπληρώσει τις δανειακές της υποχρεώσεις χρησιμοποιώντας τα χρήματα που υπάρχουν στα κρατικά ταμεία. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν θα γινόταν δεκτό από την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς θα ήταν καταστροφικό για την ελληνική οικονομία.

● Να προσφύγει στις κάλπες, με σύνθημα το… τέλος των Μνημονίων, ευελπιστώντας να ξυπνήσει -για μία ακόμη φορά- τα αντιμνημονιακά ένστικτα μεγάλης μερίδας των ψηφοφόρων. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και στην περίπτωση ήττας, ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει κάνει μια ηρωική έξοδο, αφήνοντας στην επόμενη κυβέρνηση τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.

ΙΑΣΩΝ ΠΙΠΙΝΗΣ
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής