Στον απόηχο της κατάρρευσης των συνομιλιών του Κυπριακού στο Κραν Μοντανά ο κυπριακός ελληνισμός τιμά την μνήνη των ηρώων που χάθηκαν στο προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974 και των ηρώων που χάθηκαν λίγες μέρες αργότερα κατά την τουρκική εισβολή.

Η χούντα των Αθηνών με τη βοήθεια των επί κυπριακού εδάφους συνεργατών της παρακολουθεί την εξέλιξη του σχεδίου που είχε καταστρώσει.

Ο Πρόεδρος και Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’ είναι ζωντανός. Όμως, το βόρειο κομμάτι του νησιού χάθηκε λίγες ημέρες αργότερα πέφτοντας στα χέρια των Τούρκων.

Ήταν 8.15 το πρωί της 15ης Ιουλίου. Δύο φάλαγγες αρμάτων εξήλθαν στο οδικό δίκτυο με στόχο την εξουδετέρωση της προεδρικής φρουράς.

Την ίδια ώρα, ο Μακάριος βρισκόταν στο προεδρικό μέγαρο και συνομιλούσε με μαθητές από την Αίγυπτο που τον είχαν επισκεφθεί.

Κανονιοβολισμοί τρομάζουν τα παιδιά. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου τους καθησύχασε. Οι κανονιοβολισμοί συνεχίστηκαν.

Ο υπασπιστής του Μακαρίου και ο διοικητής της προεδρικής φρουράς μπήκαν στη αίθουσα. Τον ενημέρωσαν για την επίθεση και τον παρότρυναν να φύγει από την πίσω έξοδο.

Ο Πρόεδρος της Κύπρου με πολιτική περιβολή καταφέρνει να διαφύγει. Αστυνομικό όχημα τον μεταφέρει στο όρος Τρόοδος.

Οι πραξικοπηματίες μεταδίδουν από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Λευκωσίας ότι ο Πρόεδρος και Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου Μακάριος Γ’ είναι νεκρός.

Κατά το πραξικόπημα 91 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 250 τραυματίστηκαν.

Στις 13.00 της ίδιας ημέρας ο Μακάριος φορώντας τα ράσα του κατέβηκε από το όρος Τρόοδος και κατευθύνθηκε προς τον καθεδρικό ναό της Πάφου.

Το πλήθος παραληρούσε βλέποντάς τον ζωντανό.

«Ελληνικέ Κυπριακέ λαέ. Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος τον οποίον συ εξέλεξες δια να είναι ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν… » ακούγεται να λέει ο Μακάριος.

Στην Αθήνα, ο Ιωαννίδης ενημερώνεται για την επιτυχία της επιχείρησης για να μάθει όμως λίγο αργότερα ότι ο Μακάριος ήταν ζωντανός και είχε διαφύγει.

Ο Κύπριος πρόεδρος μεταφέρθηκε με ελικόπτερο από τη φινλανδική βάση του ΟΗΕ, στην αγγλική βάση Κύπρου κι από εκεί με αεροπλάνο στη Μάλτα. Στη συνέχεια στο Λονδίνο, για να καταλήξει στη Νέα Υόρκη για τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Στην ομιλία του ο Μακάριος, κατηγόρησε τη Χούντα του Ιωαννίδη και χαρακτήρισε το πραξικόπημα «εισβολή της χούντας».

Το Σάββατο 20 Ιουλίου 1974 άρχισε η τουρκική εισβολή και οι πραξικοπηματίες υπό τον Νικόλαο Σαμψών κατέρρευσαν.

Σε όλους τους ναούς της ελεύθερης Κύπρου τελέστηκαν σήμερα μνημόσυνα για τα θύματα της 15ης Ιουλίου 1974.