Με τον μήνα Σεπτέμβριο να είναι καθιερωμένος παγκοσμίως ως Μήνας Αλτσχάιμερ, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μελέτη που έγινε από την Εταιρεία Alzheimer Αθηνών, κατά την οποία συνυπολογίστηκαν οι συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού. Η μελέτη, η οποία διενεργήθηκε σε 204 οικογένειες ατόμων με άνοια στη χώρα μας, έδειξε ότι η πανδημία επιδείνωσε τη διανοητική κατάσταση και τη συμπεριφορά των ατόμων με άνοια και αύξησε το ψυχολογικό και το πρακτικό φορτίο των φροντιστών. Η πανδημία είχε ως συνέπεια τη συνολική νοητική επιδείνωση του 78% των ασθενών με άνοια στην Ελλάδα.

Πώς επηρέασε η πανδημία του ασθενείς με άνοια και τους φροντιστές τους

Πιο συγκεκριμένα, οι τομείς στους οποίους επηρεάστηκαν περισσότερο τα άτομα με άνοια ήταν ότι:

• εξέφρασαν περισσότερες ανησυχίες, είχαν χειρότερη επικοινωνία, μειωμένη διάθεση και κινητικότητα.
• Παρατηρήθηκε αυξημένη δυσκολία στη συμμόρφωση με τα νέα μέτρα.
• Με μεγάλο ενδιαφέρον, διαπιστώσαμε επίσης ότι, κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19, οι φροντιστές των ατόμων με άνοια, σε ποσοστό 64% βίωσαν αυξημένο σωματικό φορτίο και
• σε ποσοστό 79% αυξημένο ψυχολογικό φορτίο.
• Το 59% των φροντιστών δεν είχαν καμία πηγή βοήθειας, ενώ για τους υπόλοιπους, οι Εταιρείες Alzheimer ήταν η κύρια πηγή.

Ο κορωνοϊός επιδεινώνει τη νοητική λειτουργία των ασθενών με άνοια

Όπως παρατηρεί η η πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την άνοια και πρόεδρος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών Δρ. Παρασκευή Σακκά, «τα 200.000 άτομα με άνοια που ζουν στην Ελλάδα ήταν και είναι αναγκασμένα να ζουν απομονωμένα στα σπίτια τους τηρώντας αυστηρά μέτρα υγιεινής και προφυλάξεις. Κι αυτό διότι η πανδημία από τον κορωνοϊό επιδεινώνει τη νοητική κατάσταση των ατόμων με άνοια, όπως προέκυψε άλλωστε και από τη μελέτη μας».

Αδυναμία κατανόησης των μέτρων προφύλαξης

«Τα άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ ή άλλη μορφή άνοιας, συχνά δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν και να ακολουθήσουν επαρκώς ακόμη και τις πιο απλές προφυλάξεις για την πρόληψη της λοίμωξης από τον νέο κορωνοϊό. Μπορεί, λ.χ. να ξεχνούν να πλύνουν τα χέρια τους, να μην φορούν μάσκα, να μην τηρούν αποστάσεις και γενικότερα να έχουν δυσκολία να προστατευτούν».

Οι συνέπειες: άγχος, εκνευρισμός, άσκοπη κινητικότητα και ψευδαισθήσεις

«Η απομόνωση, η μειωμένη δυνατότητα επικοινωνίας με τους οικείους, η αδυναμία εξόδου από το σπίτι και όλες οι αλλαγές της καθημερινής ρουτίνας προκαλούν άγχος, εκνευρισμό, ευερεθιστότητα, σωματική δυσφορία στα άτομα με άνοια», παρατηρεί η Δρ. Παρασκευή Σακκά. «Στα πιο προχωρημένα στάδια, συμπτώματα όπως η άσκοπη κινητικότητα, το παραλήρημα και οι ψευδαισθήσεις επιδεινώνονται. Για τη διαχείριση αυτών των συμπτωμάτων της άνοιας χρησιμοποιούμε καταρχήν μη φαρμακευτικές τακτικές, δηλαδή συμπεριφορικές παρεμβάσεις, όπως είναι η απόσπαση της προσοχής σε άλλα θέματα και συζητήσεις, οι ευχάριστες εναλλακτικές δραστηριότητες, ο καθησυχασμός κλπ».

Διαδικτυακή «φροντίδα στο σπίτι για άτομα με άνοια»

Από την αρχή της πανδημίας, η Εταιρεία Alzheimer Αθηνών επικέντρωσε τις προσπάθειές της στην επέκταση των δράσεων του προγράμματος  «Φροντίδα στο Σπίτι για άτομα με άνοια» και στην ανάπτυξη νέων διαδικτυακών υπηρεσιών.

Από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα, πραγματοποιήθηκαν, λοιπόν, 17.535 ομαδικές και ατομικές διαδικτυακές συνεδρίες για άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους: ασκήσεις ενδυνάμωσης μνήμης, προγράμματα φυσικής άσκησης, θεραπείες τέχνης, συνεδρίες συμβουλευτικής και εκπαίδευσης φροντιστών κ.ά. Η υπηρεσία «Φροντίδα στο Σπίτι για άτομα με άνοια» εξυπηρέτησε κατ’ οίκον πάνω 200 οικογένειες.

Οδηγίες για όσους έχουν αναλάβει τη φροντίδα ασθενών με άνοια

Επιπλέον, η Εταιρεία Alzheimer Αθηνών κυκλοφόρησε οδηγίες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάστασης από τα άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους. Μεταξύ άλλων προτείνει:

• Τα άτομα με άνοια παραμένουν στο σπίτι, εκτός αν συντρέχει επείγουσα ιατρική ή άλλη ανάγκη.
• Οι επισκέψεις από και προς τα άτομα με άνοια πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες.
• Είναι καλό, υπό αυτές τις συνθήκες, να υπάρχει ένας μόνο συγκεκριμένος φροντιστής ανά άτομο με άνοια.
• Φροντίστε να έχετε επαρκές απόθεμα σε φάρμακα ώστε να μην παραλείπονται δόσεις της συνηθισμένης φαρμακευτικής αγωγής.

• Φτιάξτε ένα πλάνο ανάγκης, στην περίπτωση που οι ίδιοι νοσήσετε και χρειάζεται κάποιος άλλος να αναλάβει την φροντίδα του ατόμου με άνοια (λίστα φαρμάκων με δοσολογίες, τηλέφωνα ιατρών, συνήθειες και ιδιαιτερότητες του ατόμου που φροντίζετε κλπ).
• Η επικοινωνία με τα άτομα με άνοια είναι σημαντική. Μιλήστε τακτικά μαζί τους, έστω και από το τηλέφωνο. Αν υπάρχει η δυνατότητα, εκμεταλλευτείτε την τεχνολογία ώστε να μη νιώσουν αποκομμένοι (π.χ. με βιντεοκλήση).
• Αν η κατάσταση του ατόμου που φροντίζετε είναι γενικά σταθερή, η επικοινωνία με το νευρολόγο ή ψυχίατρο ή άλλο γιατρό για αύξηση ή αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής δεν είναι αναγκαία.
• Εξετάσεις ή έλεγχος ρουτίνας που πραγματοποιούνταν παλαιότερα (π.χ. ανά 6μηνο), δεν είναι άμεσα απαραίτητα και θα μπορούσαν να παραταθούν για 2 μήνες.