Ευτυχώς, η επιστήμη έχει αναπτύξει μεθόδους που επιτρέπουν τη διεξαγωγή χειρουργικών επεμβάσεων με μέτρα διατήρησης του αίματος, χωρίς ανάγκη μεταγγίσεων.

Μάλιστα, έχει καταδειχθεί ότι όσοι υποβάλλονται σε «αναίμακτη χειρουργική», όπως ονομάζεται, έχουν αποτελέσματα συγκρίσιμα ή καλύτερα εκείνων που λαμβάνουν μεταγγίσεις. Επιπρόσθετα, μεταξύ των πλεονεκτημάτων της αναίμακτης χειρουργικής περιλαμβάνεται η μικρότερη πιθανότητα επιπλοκών και λοιμώξεων αλλά και η εξάλειψη των αλλεργικών αντιδράσεων.

Όλο και περισσότεροι ασθενείς επιλέγουν την αναίμακτη χειρουργική

Αν και η μετάγγιση αλλογενούς αίματος, δηλαδή αίματος από δότη,  εξακολουθεί να αποτελεί αναπόσπαστη πρακτική σε μεγάλο αριθμό νοσηλευόμενων ασθενών, η καλύτερη κατανόηση των κινδύνων μαζί με έναν αυξανόμενο πληθυσμό ασθενών που επιθυμούν να την αποφύγουν οδήγησαν στην εμφάνιση νέων θεραπευτικών πρακτικών.

Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη ανάπτυξης τμημάτων στα νοσοκομεία με αποκλειστικό αντικείμενο την αναίμακτη ιατρική και χειρουργική, τα οποία απαρτίζονται από απολύτως ειδικευμένο προσωπικό. Τα τελευταία δε χρόνια ο αριθμός των ασθενών που την προτιμούν αυξάνεται εκθετικά.

Πώς αποφεύγεται η ανάγκη μετάγγισης αίματος

Πρόκειται για μια πολυτροπική, πολυεπιστημονική προσέγγιση για την ασφαλή και αποτελεσματική φροντίδα των ασθενών, χωρίς τη χρήση αλλογενών προϊόντων αίματος. Στηρίζεται σε φαρμακολογικά και τεχνολογικά μέσα, καθώς και σε εξελιγμένες τεχνικές για την παροχή της καλύτερης δυνατής φροντίδας σε όσους προτιμούν ή αρνούνται τη λήψη αίματος από δότη.

Οι δύο πρωταρχικοί στόχοι της αναίμακτης χειρουργικής είναι:

• η διάγνωση και η θεραπεία μιας υπάρχουσας αναιμίας και
• η ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος κατά τη διάρκεια της εγχείρισης

Η διάγνωση της προεγχειρητικής αναιμίας είναι σημαντική για όλους τους ασθενείς, επειδή σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα, θνησιμότητα και διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο. Γι’ αυτό, όταν υπάρχει χρόνος προγραμματισμού της επέμβασης πρέπει να προηγείται της επέμβασης, προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής χρόνος για τη θεραπεία της.

Διέγερση του μυελού των οστών για ταχεία παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να χειρουργηθούν ασθενείς που έχουν υποστεί τραυματισμό και χρήζουν άμεσης επέμβασης. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθεί προεγχειρητικά συνθετική ερυθροποιητίνη, ένα φάρμακο το οποίο διεγείρει το μυελό των οστών του ασθενούς ώστε να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια με ταχύ ρυθμό προκειμένου να αποφευχθεί η μετάγγιση.

Εντοπισμός ασθενών με αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας και διακοπή αντιπηκτικής αγωγής

Η επίτευξη του δεύτερου στόχου σχετίζεται με τον προεγχειρητικό εντοπισμό των ομάδων με υψηλό κίνδυνο αιμορραγίας. Για παράδειγμα μεγάλες πιθανότητες διατρέχουν ασθενείς με ορισμένες νόσους, εκείνοι που λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα ή συμπληρώματα, καθώς και οι ηλικιωμένοι που ακολουθούν αντιπηκτική αγωγή. Σε αυτές οι κατηγορίες ασθενών καθορίζεται προεγχειρητικά εάν και πότε πρέπει θα σταματήσει η αγωγή ή αν θα υποκατασταθεί με άλλα φάρμακα. Η ενδεχόμενη διεγχειρητική αιμορραγία, μπορεί να αντιμετωπιστεί φαρμακευτικά, αλλά και με εργαλεία καταστολής της (π.χ.  ηλεκτροκαυτηρίαση).

Υπερβαρικό οξυγόνο για συντομότερη επούλωση και αποφυγή μετάγγισης

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί και άλλοι τρόποι αποφυγής της μετάγγισης. Μεταξύ αυτών είναι και η προεγχειρητική υπερβαρική θεραπεία οξυγόνου. Μέσω αυτής, ενισχύεται η αντιμικροβιακή δραστηριότητα, η λειτουργία των λευκοκυττάρων ενάντια στις λοιμώξεις και προκαλείται αγγειοσύσπαση που επισπεύδει την επούλωση του τραύματος.

Καλό χειρουργικό αποτέλεσμα και μάλιστα με χαμηλό κόστος

Η αναίμακτη χειρουργική μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση του κόστους μιας επέμβασης, δεδομένου ότι ετησίως στην Ευρώπη δαπανώνται εκατομμύρια ευρώ για τις μεταγγίσεις αίματος. Εκτός, λοιπόν, από την καλή έκβαση, οι έρευνες έχουν αποδείξει και την οικονομική υπεροχή των αναίμακτων επεμβάσεων, καθώς το κόστος τους είναι ισοδύναμο ή ακόμα και χαμηλότερο από εκείνο των επεμβάσεων στις οποίες η χορήγηση αλλογενούς αίματος αποτελεί επιλογή.

Διαχειριζόμαστε το αίμα. Αποφεύγουμε τη σπατάλη του

Παρότι η μετάγγιση αίματος είναι μια ασφαλής διαδικασία στις μέρες μας, κάθε χρόνο αυξάνονται οι μελέτες που καταδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης του αίματος και της αποφυγής των μεταγγίσεων.

Δεδομένης της παρούσας μείωσης του διαθέσιμου αίματος προς μετάγγιση λόγω της εποχικής γρίπης και του κορωνοϊού εξαιτίας του φόβου των δοτών για πιθανή έκθεση στους ιούς αυτούς, η αναίμακτη χειρουργική αποτελεί την ιδανική λύση. Εξάλλου, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και οι κυβερνήσεις πολλών χωρών στηρίζουν τις προσπάθειες διαχείρισης του αίματος των ασθενών. Σε περιόδους όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε, πρέπει να επιστρατευτούν όλα τα μέσα για να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές. Αντί να στερηθούν, λοιπόν, οι ασθενείς τις αναγκαίες χειρουργικές επεμβάσεις εξαιτίας της έλλειψης αίματος, μπορούν να εφαρμοστούν αναίμακτες στρατηγικές.