Τούτη η αναπάντεχη συνάντηση διαφορετικών, μα άκρως ενδιαφερουσών παραδόσεων που συνενώνουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον γίνεται με αφορμή την εγγραφή αυτών των επτά νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, η χώρα μας εμπλουτίζει διαρκώς το Εθνικό Ευρετήριο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο οποίο κοινότητες φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν τη δυνατότητα να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν σημαντικά, για την ταυτότητά τους.

«Η εγγραφή επτά νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποτελεί μια σημαντική προσθήκη στο πολιτιστικό αποτύπωμα της χώρας μας. Κάθε στοιχείο που καταγράφεται δεν είναι απλώς ένα κομμάτι της παράδοσής μας, αλλά μια ζωντανή έκφραση της ταυτότητας, της δημιουργικότητας και της συλλογικής μνήμης των κοινοτήτων μας. Η Αϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά είναι η ψυχή του πολιτισμού μας», σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, με την αποδοχή της εισήγησης της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για την Εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) σχετικά με την εγγραφή των νέων στοιχείων.

Τραγούδια, χοροί, έθιμα, τεχνικές και γνώσεις περνούν από γενιά σε γενιά και συνθέτουν πολύπτυχη και πολυσήμαντη Αϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά. Συγκεκριμένα τα νέα στοιχεία περιλαμβάνουν «την τέχνη της βαρελοποιίας στην Achaia Clauss, με παράδοση 164 χρόνων. Η τέχνη της βαρελοποιίας στην Achaia Clauss ξεκινάει από ιδρύσεώς της, το 1861, και σήμερα ασκείται στον χώρο της για ανάγκες οινοποίησης και για σκοπούς πολιτιστικής ανάδειξης μέσα από τα χειροποίητα δρύινα βαρέλια, κατασκευής 1882 και μετά, γεμάτα ακόμα με Μαυροδάφνη άριστης ποιότητας.

Στη λίστα επίσης συναντάμε ένα ακόμα στοιχείο της αμπελοοινικής πολιτιστικής ταυτότητας του Νομού Αχαΐας, την «αμπελοοινική παράδοση της Μαυροδάφνης στην Achaia Clauss. Για την παρασκευή της Μαυροδάφνης χρησιμοποιούνται σταφύλια από τις περιοχές της Πάτρας, τα οποία συγκεντρώνονται από τους ιδιόκτητους αμπελώνες και συμπληρωματικά από άλλους τοπικούς παραγωγούς που γνωρίζουν την ειδική επεξεργασία, με αποτέλεσμα το γλυκό κρασί της Μαυροδάφνης, ένα προϊόν με μεγάλη διατροφική, οικονομική και συμβολική αξία, το οποίο χρησιμοποιείται σε καθημερινές, αλλά και ιδιαίτερες περιστάσεις, με αποκορύφωμα τη χρήση του ως νάμα στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Ταξιδεύοντας νοητά στην Αττική, συναντάμε το νέο στοιχείο, «Το ταφικό έθιμο των Ποντίων», το οποίο ξεκινά με την τέλεση της Πανηγυρικής Κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας στον Ιερό Ναό Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στα Σούρμενα. Αμέσως μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, τα μέλη της κάθε οικογένειας μεταβαίνουν στο κοιμητήριο, όπου κάθε οικογένεια τελεί τρισάγιο στον οικογενειακό τάφο, ενώ παράλληλα προσφέρονται στους παρευρισκομένους συμβολικά κεράσματα, πασχαλινά αβγά και τσουρέκια.

Ενα ακόμα στοιχείο που εγγράφηκε στο Εθνικό Ευρετήριο είναι οι κοινωνικές πρακτικές και παραδόσεις στα τσιπουράδικα του Βόλου και της Νέας Ιωνίας Μαγνησίας. Με ιστορία άνω των 100 χρόνων, τα τσιπουράδικα, το δημοφιλέστερο είδος εστίασης στην περιοχή, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής ζωής και της τοπικής οικονομίας. Ξεχωρίζουν για τη μοναδική τους αισθητική σερβιρίσματος με συγκεκριμένους κανόνες και τελετουργικό. Κάθε παραγγελία και… νέο καραφάκι τσίπουρου με έναν διαφορετικό μεζέ, ενισχύοντας το πνεύμα της παρέας και της φιλοξενίας.

Τη λίστα των εγγεγραμμένων στοιχείων ολοκληρώνουν ο «Λειδινός της Αίγινας», ένα έθιμο που συμβολίζει κάθε 14 Σεπτέμβρη τη μετάβαση από το καλοκαίρι στον χειμώνα, «ο χορός της Τράτας» στην Περαχώρα και στο Λουτράκι Κορινθίας, ένα τελετουργικό αποκριάτικο χορευτικό δρώμενο καθ’ όλη την διάρκεια του Τριωδίου, καθώς και το έθιμο του Αϊ-Γιώργη στη Μητρόπολη Καρδίτσας, όπου γυναίκες του χωριού χορεύουν και τραγουδούν αντιφωνικά χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων.