Η χώρα μας αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στη λειτουργία της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσής τους (ICPRCP) αφού το κεντρικό θέμα στην ατζέντα της αφορά το ελληνικό αίτημα για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα. Το υπουργείο Εξωτερικών εκπροσωπείται με τη νομική υπηρεσία του και συμμετέχει ενεργά στις διαπραγματεύσεις με τη βρετανική πλευρά στο θέμα των Γλυπτών, που πρώτη ανέδειξε η Μελίνα Μερκούρη.

Επόμενο ήταν, λοιπόν, η απρόσμενη πρόταση του Ούγγρου προέδρου στο ICPRCP να πέσει σαν κεραυνός. Επικαλούμενος «δημοσιονομικούς περιορισμούς», ο καθηγητής Ζολτ Βίσι πρότεινε τη συγχώνευση της Επιτροπής (στην ουσία την κατάργησή της) με τη Διακυβερνητική Επικουρική Επιτροπή για τη Σύμβαση του 1970, η οποία όμως ιδρύθηκε σε εντελώς διαφορετική νομική βάση και είναι επιφορτισμένη με άλλους σκοπούς χωρίς να υπάρχει επικάλυψη καθηκόντων ανάμεσα στις δύο επιτροπές.

Μπροστά στον ορατό κίνδυνο να καταργηθεί η μοναδική επιτροπή που δραστηριοποιείται, σε διεθνές επίπεδο, για την εθνική υπόθεση των Παρθενώνειων Γλυπτών, η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά υπήρξε άμεση.

Σε επιστολή του προς τον ομόλογό του, υπουργό Εξωτερικών της Ουγγαρίας Πέτερ Σιγιάρτο, ο κ. Κοτζιάς εξηγεί το μεγάλο ενδιαφέρον της Ελλάδας για την αυτοτελή ύπαρξη της Διακυβερνητικής Επιτροπής και επιχειρηματολογεί, σύμφωνα με πληροφορίες, κατά της συγχώνευσής της με άλλη υποεπιτροπή. Οπως σημειώνει αυτό δεν επιτρέπεται να συμβεί ούτε για λόγους «δημοσιονομικών περιορισμών».

Το ICPRCP ιδρύθηκε το 1978 ως Διακυβερνητική Επιτροπή που ασχολείται με πολιτιστικές διεκδικήσεις που χρονολογούνται πολύ πριν από το 1970, ενώ η Επικουρική Επιτροπή με την οποία επιχειρήθηκε η συγχώνευσή της ασχολείται με την εφαρμογή της Σύμβασης του 1970 και επικεντρώνεται στην παράνομη διακίνηση πολιτιστικών θησαυρών μετά τη χρονιά αυτή.

Ο κ. Κοτζιάς καλεί την ουγγρική πλευρά να επανεξετάσει τη θέση της. Η ελαχιστοποίηση των λειτουργικών εξόδων, σημειώνει, δεν θα πρέπει να υπερισχύσει της επιτακτικής ανάγκης να διασφαλιστούν οι προσφυγές των χωρών που επιθυμούν να αποκαταστήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά.

Οπως επισημαίνεται εξάλλου, το ICPRCP συνέβαλε στην επιτυχή έκβαση πολλών υποθέσεων που αφορούσαν την επιστροφή εμβληματικών πολιτιστικών θησαυρών, όπως είναι η Σφίγγα Μπογιάζκιοϊ που επεστράφη στην Τουρκία από τη Γερμανία, και η μάσκα Makonde, που επαναπατρίστηκε στην Τανζανία από την Ελβετία. Το ICPRCP αποτελεί παράλληλα τη μοναδική πλατφόρμα διαμεσολάβησης αλλά και προσφυγής για όλες τις χώρες που έχουν υποστεί σημαντικές πολιτιστικές απώλειες.

Αμεση υπήρξε η κινητοποίηση του υπουργείου Εξωτερικών και στο Παρίσι, όπου βρίσκεται η έδρα της UNESCO. Στις αρχές Ιουνίου πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στη γαλλική πρωτεύουσα με στόχο την οριστικοποίηση των εισηγήσεων για «τη μεταρρύθμιση των διακυβερνητικών οργάνων», εν όψει της Γενικής Διάσκεψης του Οργανισμού.

Στη σύσκεψη η χώρα μας ζήτησε και πέτυχε να απαλειφθεί από την εισήγηση η επίμαχη παράγραφος που αφορούσε «την ανάπτυξη συνεργειών ανάμεσα στις δύο επιτροπές».

Την ελληνική παρέμβαση υποστήριξαν μια σειρά από χώρες, όπως η Γερμανία, η Κύπρος, η Τουρκία η Γαλλία, η Αίγυπτος, η Χιλή κ.ά., ενώ η Ουγγαρία δεν πήρε θέση. Το αναθεωρημένο κείμενο θα τεθεί προς έγκριση σε νέα συνάντηση μεθαύριο Παρασκευή 23 Ιουνίου, ενώ η τελευταία πράξη θα παιχτεί στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO τον ερχόμενο Νοέμβριο, όπου το κείμενο θα λάβει την τελική έγκριση.

Aντώνης Καρατζαφέρης
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου