της Δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*

 Το δεύτερο που θέλω να επισημάνω, είναι ότι σέβομαι απόλυτα τον Επίτιμο Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Ναύαρχο, Χρήστο Λυμπέρη για την προσφορά του στην Πατρίδα, κυρίως δε, γιατί αποτέλεσε ένα από τα κομβικά πρόσωπα μίας ιστορικής πλέον χρονικής περιόδου για το σύγχρονο ελληνικό Κράτος, αυτής της κρίσης των Ιμίων, η ατυχής κατάληξή της οποίας όπως και  οι συνέπειές της που αντιμετωπίζουμε ως Έθνος μέχρι σήμερα, αποδεικνύουν αυτό ακριβώς που είπα στην παραπάνω παράγραφο, ότι δηλαδή η πολιτική ηγεσία και σε αυτή την περίπτωση στάθηκε πολύ κατώτερη των περιστάσεων.

Τώρα, γιατί μία επιστολή ανάμεσα σε δύο αξιωματικούς είναι ένα κείμενο που θα πρέπει ευρύτατα να αφορά την κοινωνία και δη το αναγνωστικό κοινό του ειδησεογραφικού τύπου, αφενός ο Ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης δεν είναι ένα οποιοδήποτε πρόσωπο της σύγχρονης, ελληνικής ιστορίας αφετέρου έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές της βραδιάς των Ιμίων αντιλαμβάνεται ακόμα και σήμερα (ή και τότε αντιλαμβανόταν) τον θεσμικό ρόλο του επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων. Και η συγκεκριμένη επιστολή είναι μία πολύ καλή αφορμή.

Περνώντας τώρα στο κείμενο της επιστολής που υποστηρίζει ότι έστειλε ο κ. Λυμπέρης στον Στρατηγό Φλώρο σχετικά με το Ιστορικό Λεύκωμα που εξέδωσε το ΓΕΕΘΑ, θα ήθελα να επισημάνω ότι αφενός μόλις χθες ήρθε στο φως, αφετέρου ότι το σχετικό ρεπορτάζ δεν αναφέρεται στην ημερομηνία αποστολής της. Δεν θα δώσω όμως περαιτέρω σημασία σε αυτό, γιατί εκείνο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι ότι ο Ναύαρχος Λυμπέρης καταφέρεται εναντίον του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Φλώρου, όχι μόνο γιατί προφανώς δεν τον ικανοποιεί το περιεχόμενο του ιστορικού λευκώματος, αλλά και γιατί θεωρεί ότι οι θεσμικές δικαιοδοσίες που δόθηκαν βάσει νόμου από το 2010 στον εκάστοτε Αρχηγό ΓΕΕΘΑ υπερβαίνουν, όπως θεωρεί ο ίδιος, τα ειωθότα ενός συντεταγμένου Κράτους, και μάλιστα υποστηρίζει ότι αυτά δεν συμβαίνουν ούτε σε απολυταρχικά καθεστώτα τα οποία και κατονομάζει ως “χουντικά”.

Διάβασα πολύ προσεκτικά την επιστολή, την οποία ανάρτησε πρώτο ένα ιστολόγιο που εκτός όλων των άλλων όχι μόνο πρόσκειται στην αντιπολίτευση, αλλά μαζί με άλλους συνοδοιπόρους του έχει διεξαγάγει όλο το προηγούμενο διάστημα πόλεμο εναντίον του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Φλώρου, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο, όπως το ίδιο πληροφόρησε το κοινό του, να στείλει εξώδικα σε απλούς πολίτες προκειμένου να τους φιμώσει, ώστε ανενόχλητο να καθυβρίζει πέρα από τα επιτρεπτά όρια της εύλογης κριτικής, έναν επικεφαλής Θεσμού και μάλιστα εκείνου των Ενόπλων μας Δυνάμεων.

Προσωπικά, ως επιστήμονας δεν θα σταθώ καθόλου σε λαϊκισμούς και υποθέσεις του “τύπου” ότι αν το ΚΥΣΕΑ, μέλος του οποίου με δικαίωμα ψήφου είναι ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ όπως φυσικά και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε αποφασίσει την παραμονή ή και την αναβάθμιση του Επίτιμου Αρχηγού Στόλου Παναγιώτη Λυμπέρη, ο πατέρας του Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης όχι μόνο δεν θα είχε επιτεθεί με τόση δριμύτητα στον Στρατηγό Φλώρο με εργαλείο την άσκηση κριτικής για ένα ιστορικό λεύκωμα, αλλά ίσως να έστελνε και ευχαριστήρια επιστολή για την ευγενική χειρονομία να λάβει αυτοδικαίως ένα αντίτυπο.

Από εκεί και ύστερα όμως και όπως είπα, οφείλω να σταθώ με την ιδιότητα της επιστημονικής συνεργάτιδας Πανεπιστημίου (και δη Ιστορικού) σε κάποια από αυτά, που ο αξιοσέβαστος Χρήστος Λυμπέρης ανέφερε στην επιστολή του, τα οποία πρέπει οπωσδήποτε να σχολιαστούν.

1. Αυτό που αντιλαμβάνομαι, είναι ότι ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ προερχόμενος από το Πολεμικό μας Ναυτικό, μάλλον ευελπιστούσε να δοθεί πρωτίστως βάση στην Ιστορία του συγκεκριμένου κλάδου των Ενόπλων Δυνάμεων. Όμως, πραγματικά μου προξενεί εντύπωση η συγκεκριμένη “απαίτηση”, όταν το συγκεκριμένο ιστορικό λεύκωμα εκδίδεται από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας, οπότε οι συντάκτες του οφείλουν να σταθμίσουν τη σημασία των ιστορικών γεγονότων κυρίως της Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, ώστε να επιλεγούν εκείνα στα οποία αναδεικνύεται ο ρόλος του ΓΕΕΘΑ και εκτός των άλλων συμμετέχουν και οι τρεις Κλάδοι, προκειμένου να αποδεικνύεται εν τοις πράγμασι το δόγμα της διακλαδικότητας. Επίσης είναι γνωστό, ότι τα Γενικά Επιτελεία των Κλάδων εκδίδουν ιστορικά λευκώματα, που αναφέρονται διεξοδικότατα στην ιστορία και στην εξέλιξή τους.
2. Συγχρόνως, ο κ. Χρήστος Λυμπέρης στέκεται στην απουσία μνείας από το λεύκωμα συγκεκριμένων γεγονότων, αυτών του 1987 και του 1994, στα οποία ως γνωστόν είχε διατελέσει Αρχηγός Στόλου και Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, αντίστοιχα. Ο Ναύαρχος, ωστόσο θεωρώ ότι γνωρίζει πολύ καλύτερα από τον καθένα μας ότι η προσπάθεια αξιολόγησης και τυπολόγησης μίας Κρίσης, όπως ο ίδιος οροθετεί τη λέξη, πολλές φορές είναι μία διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη και με ασαφή σημάδια, όπως πχ τα όσα κατονομάζει ως Κρίση του 1994, θεωρώντας ότι οι αντεγκλήσεις της τουρκικής πλευράς έναντι της χώρας μας λόγω της προσχώρησής της στη Σύμβαση του Montengo Bay συνιστούν μία τέτοια κατάσταση. Επιπλέον και ακόμα και όταν μία Κρίση είναι πιο ευδιάκριτη όπως αυτή του 1987 με το Σισμίκ, ωστόσο τα στάδια, ο χαρακτήρας και η φύση των γεγονότων είναι που οριοθετούν το επίπεδο της έντασης που τελικά προσδιορίζει και την εξέλιξη της Κρίσης. Και σε κάθε περίπτωση, στη βάση των τεσσάρων βασικών επιπέδων μιας Κρίσης, ήτοι έναρξη, κλιμάκωση, αποκλιμάκωση, περάτωση, ο κ. Λυμπέρης είναι ίσως ο μόνος που διαθέτει την πραγματική γνώση, ότι η κλιμάκωση της Κρίσης του 1987 απλά αποσοβήθηκε στην έναρξή της ουσιαστικά, λόγω των πολιτικών χειρισμών της τότε Κυβέρνησης.
3. Σε ότι αφορά τώρα στο γιατί ένα ιστορικό λεύκωμα (οπότε επιστημονικής υφής) αναφέρει τους πραξικοπηματίες ως κινηματίες, αυτό ενδεχομένως συμβαίνει για τον ίδιο ακριβώς λόγο που τα βιβλία ιστορίας τον Εμφύλιο δεν τον αναφέρουν εδώ και πολλά χρόνια ως Συμμοριτοπόλεμο (όπως αποκαλείτο παλαιότερα). Επίσης και ειδικά μετά το 2009, εφαρμόζεται στην Επιστήμη της Ιστορίας (καλό ή κακό αυτό θα το κρίνει η εκπαιδευτική κοινότητα) η λεγόμενη “πολιτική ορθότητα”, ώστε να απαγκιστρώνει την Ιστορική Παιδεία από συνειρμούς του παρελθόντος με συναισθηματικό συνειδησιακά αντίκτυπο στις νεότερες γενιές. Είναι ακριβώς η περίπτωση με την απαλοιφή από τα βιβλία Ιστορίας πχ της λέξης “δολοφονία”, και μάλιστα ακόμα και αυτής που αφορά στον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας, με αντικατάστασή της από περιφραστικές περιγραφές του γεγονότος.
4. Τώρα σε ότι αφορά στα γεγονότα της Κύπρου κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του Γεωργίου Παπανδρέου, προφανέστατα προκύπτει ότι οι συντάκτες του ιστορικού λευκώματος του ΓΕΕΘΑ, έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή σε ένα από τα βιβλία σταθμούς για την Ιστορία της Κύπρου εκείνης της περιόδου, το οποίο έγραψαν οι Ναύαρχοι, Δημητριάδης και Δεμέστιχας με τίτλο “Ίδρυση του Κυπριακού Ναυτικού (1964-1966)”.
5. Στην Κρίση των Ιμίων που ως γνωστόν ο Ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης υπήρξε ένας εκ των πρωταγωνιστών της, φυσικά και υφίσταται η δική του αλήθεια την οποία μάλιστα περιγράφει στις διαδοχικές εκδόσεις του σχετικού βιβλίου του, όπου θα ήθελα να σημειώσω ότι η εκδοχή των γεγονότων αλλάζει κατά τι με το χρόνο, ειδικά σε ό,τι αφορά στο χρόνο και την αξιοπιστία της πληροφορίας για την κατάληψης της δυτικής Ίμια από τους Τούρκους. Υπάρχει όμως και η αλήθεια των τεκμηρίων από το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων που πρόσφατα έφερε στο φως η εφημερίδα Καθημερινή. Όπως επίσης υπάρχει και ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Στρατηγού Μπαλτζώη με τίτλο “Ίμια 1996: Πώς έζησα την Κρίση από το Προεδρικό Μέγαρο”, ο οποίος μας μεταφέρει πολύ γλαφυρά αυτά που βίωσε ως υπασπιστής του τότε ΠτΔ Κωστή Στεφανόπουλου εκείνη την κρίσιμη νύχτα που συγκλόνισε την Ελλάδα.

Οι περιγραφές δυστυχώς δεν είναι διόλου κολακευτικές για τον Ναύαρχο Χρήστο Λυμπέρη και απεικονίζουν μία κατάσταση, κατά την οποία εγώ ως απλή πολίτης αντιλαμβάνομαι από τα δημοσιεύματα ότι και πίσω από τις ραγδαίες εξελίξεις βρισκόταν συνεχώς, αλλά και ότι όταν αυτές καθίσταντο γνωστές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι αναφορές του προς την τότε πολιτική ηγεσία ήταν κατ’ ελάχιστον ασαφείς με δυνατότητα να χαρακτηριστούν ακόμα και παρελκυστικές.

Τελειώνοντας για το θέμα της Κρίσης των Ιμίων, θα ήθελα απλά και μόνο να τονίσω ως απλή πολίτης στον Επίτιμο Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Ναύαρχο Χρήστο Λυμπέρη ότι εάν ο νόμος του 2010, που θεωρεί ότι αποδίδει υπέρμετρες δικαιοδοσίες στον εκάστοτε Αρχηγό ΓΕΕΘΑ, υφίστατο το 1996, ενδεχομένως να είχε χειριστεί την Κρίση ως Αρχηγός του Στρατεύματος τελείως διαφορετικά, με άλλη εξέλιξη για τα εθνικά συμφέροντα και ίσως χωρίς την τραγική πτώση του ελικοπτέρου που είχε ως συνέπεια την απώλεια των τριών Ελλήνων ηρώων, Καραθανάση, Βλαχάκου και Γιαλοψού.

Και είναι σαφές και σε εμένα αλλά και σε όλους τους Έλληνες αφενός ότι ο συγκεκριμένος νόμος ψηφίστηκε λαμβάνοντας υπόψη τις συνέπειες της Κρίσης των Ιμίων, αφετέρου ότι η εφαρμογή του υπήρξε απόλυτα επιτυχής και στην Κρίση του Έβρου και στην Κρίση του Oruc Reis το 2020, όπως και στην αντιμετώπιση της γενικότερης κλιμάκωσης της τουρκικής προκλητικότητας έκτοτε και μέχρι τον μεγάλο σεισμό που άλλαξε άρδην τα δεδομένα για την Τουρκία. Δηλαδή ο συγκεκριμένος νόμος «δούλεψε» και δοκιμάστηκε στην πράξη με απόλυτη επιτυχία, σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος και χωρίς τα παρατράγουδα που φαντάζεται δυστυχώς ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης.

Κλείνω με ακόμα ένα δημοσίευμα της Καθημερινής της 30 Ιανουαρίου 2011 στο οποίο ο Πρέσβης επί τιμή κ. Δημήτρης Καραταΐδης αρθρογραφεί και αυτός με τίτλο “Άποψη: Η δραματική νύχτα των Ιμίων” για το πώς βίωσε υπό την υπηρεσιακή του ιδιότητα το δραματικό Συμβούλιο Υπουργών εκείνης της μοιραίας νύχτας υπό τον τότε Πρωθυπουργό κ. Σημίτη. Ο κ. Καραταΐδης αναφερόμενος μεταξύ άλλων σε δύο σημεία του άρθρου του στον Επίτιμο Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Ναύαρχο Χρήστο Λυμπέρη, μας λέει για: “Το κλίμα δύσκολης συνεννόησης μεταξύ του πρωθυπουργού και του Ναυάρχου Λυμπέρη, τη ρητή πρωθυπουργική δυσαρέσκεια προς χειρισμούς και εκτιμήσεις του Α/ΓΕΕΘΑ και την υποβολή παραίτησης του τελευταίου, η οποία, μεσούσης της Κρίσης, δεν έγινε αποδεκτή”. Όπως και για: “Την παγερή ένταση που επικράτησε όταν το Συμβούλιο πληροφορήθηκε από εξωστρατιωτική πηγή την απόβαση τουρκικού αποσπάσματος στις βραχονησίδες και την επί μακρόν αδυναμία επιβεβαίωσης του γεγονότος αυτού από τον κ. Λυμπέρη”

Αντί επιλόγου, καταλήγω να συμφωνήσω με την πρότερη διαπίστωση πολλών άλλων ότι ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης είναι ένας άνθρωπος με τον οποίο δύσκολα μπορείς να συνεννοηθείς, ειδικά όταν τελεί υπό πίεση. Η επιθετική επιστολή του προς τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Και είναι τέτοια η ένταση της επίθεσής του, που δεν μπορώ παρά να υποθέσω ότι τελεί υπό σημαντική πίεση. Αφού όμως επέλεξε να εκτεθεί με αυτόν τον τρόπο στην κρίση της κοινής γνώμης, θα ήθελα να του επισημάνω ότι επειδή “τα στερνά τιμούν τα πρώτα”, η επιστολή του δεν τιμά ούτε αυτόν, ούτε τα όσα προσέφερε στην Πατρίδα… και είναι πολύ κρίμα!

*Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του ΑΠΘ, διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ).

Ειδήσεις σήμερα

Καύσωνας: Συναγερμός από το Meteo, επίπεδο επικινδυνότητας 3 – Οι περιοχές που θα χτυπήσουν κόκκινο

Δίκη Καμπανού: Η πρόταση της εισαγγελέα – Χωρίς ελαφρυντικά οι 12 κατηγορούμενοι

Άγιος Παΐσιος: 29 χρόνια από την κοίμησή του – Ουρές πιστών για προσκύνημα στον τάφο του [Bίντεο]