της Δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*
Στο διάστημα αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει να αντιμετωπίσει πλήθος ζωτικής σημασίας θεμάτων που διακυβεύουν συθέμελα το Θεσμό, αποδεικνύοντας επί της ουσίας, ότι η “ανορθόδοξη” μετατροπή του μετά το 1990 από έναν οικονομικό οργανισμό σε ένα πολιτικό οργανισμό μόνο προβλήματα στην πραγματικότητα έφερε στο προσκήνιο για τα κράτη-μελη του. Όταν τη δεκαετία του 1950, ο μεγάλος ηγέτης, Σαρλ Ντε Γκωλ οραματιζόταν μία ένωση ευρωπαϊκών κρατών σε πολιτικά ερείσματα, το (τότε ) δεκανίκι των Αμερικανών, οι Βρετανοί, οι οποίοι εκείνο το διάστημα ήθελαν τη συμπαράσταση των ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν τα αδιέξοδά τους με τις Μεγάλες Επαναστάσεις στον αραβικό Κόσμο, πούλησαν ουσιαστικά “εκδούλευση” στους Αμερικανούς, ώστε η “Ρώμη Ι” να “αναφέρεται” σε ένα καταρχήν οικονομικό οργανισμό…
… και φυσικά, οι ηγήτορες του οικοδομήματος σκεπτόμενοι αποκλειστικά τα οικονομικά οφέλη, θυσίασαν στο βωμό αυτό, την υπόσταση του οργανισμού, κυρίως μετά το 1990 με τον τρόπο που έβαλαν στην Ένωση χώρες της πρώην ΕΣΣΔ… Χωρίς να υπάρχουν τα εχέγγυα… Τουλάχιστον σε κοινωνικό επίπεδο… Μία σχεδόν “βίαιη μετάβαση” των ανατολικών ευρωπαϊκών κρατών στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, που ήδη η Ευρωπαϊκή Κοινότητα είχε να αντιμετωπίσει ένα χάσμα σε επίπεδο οικονομικό ανάμεσα στα Κράτη του Νότου και σε αυτά του Κέντρου και του Βορρά της…
… και φτάσαμε σήμερα, με όλα αυτά τα λάθη που έγιναν από τους ηγήτορες της ΕΕ, που με τη Συνθήκη της Λισαβόνας φάνηκε ότι δεν είχαν αντιληφθεί ούτε τη νέα τάξη πραγμάτων ούτε ότι ένα κατ’ουσίαν οικονομικό οικοδόμημα δεν μπορεί από τη μία μέρα στην άλλη να γίνει μία πολιτική (και κυρίως πολιτειακή) οντότητα, δηλαδή ένας οργανισμός με διαφορετική ουσιαστικά ταυτότητα (γιατί πολύ απλά δεν έφτανε η δεκαετία του millennium και κυρίως η 11η Σεπτεμβρίου, για να δουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες ότι πρέπει να δοθεί έμφαση σε μία συνολική διαχείριση των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν τα κράτη -μέλη κι όχι μόνο τα οικονομικά) …
… και μόνο που δύο σχεδόν δεκαετίες μετά μιλάμε για Ευρωσύνταγμα, που ειδικά τα τελευταία χρόνια η πρόθεση αυτή έχει πάψει να ακούγεται, είναι σίγουρο ότι η ΕΕ είναι ένας οργανισμός που τα μέλη του δεν διακατέχονται από κοινές αξίες και αρχές… Ουσιαστικά έχουν εγκαταλείψει το λόγο για τον οποίο γεννήθηκε αυτός ο περιφερειακός οργανισμός…
…και αύριο 448,4 εκ. Ευρωπαίοι πολίτες προσέρχονται στην κάλπη προκειμένου να αναδείξουν τους αντιπροσώπους τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εν μέσω δύο πολέμων, ο ένας σε ευρωπαϊκό έδαφος και ο άλλος στη γειτονιά τους που ωστόσο ο δεύτερος επηρεάζει ακόμα περισσότερο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα…
… αύριο οι Ευρωπαίοι πολίτες προσέρχονται στην κάλπη, με δυσθεώρητα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, που καθώς εκτός των άλλων έχοντας εισχωρήσει η προπαγάνδα τρίτων κρατών (της Ρωσίας και της Τουρκίας) στα περιβάλλοντά τους, η εκλογική διαδικασία μοιάζει περισσότερο ως μία διαδικασία για πυροδότηση εκρηκτικού μηχανισμού, παρά για τη γιορτή της Δημοκρατίας και των αρχών του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού…
…η Ευρωπαϊκή Ένωση όλα αυτά τα χρόνια και κυρίως αυτά που ακολούθησαν της Αραβικής Άνοιξης απλά κάνει τονωτικές ενέσεις στο θεσμικό της ρόλο, ενώ ως φαίνεται εσχάτως και από τον τρόπο που διαχειρίζεται τον πόλεμο στο έδαφος του Ισραήλ, δεν έχει καμία διάθεση να διορθώσει συλλήβδην τα λάθη της…
… αλήθεια πώς μπορεί να τα διορθώσει, είναι το ερώτημα που προκύπτει… Είναι η ώρα και η στιγμή πλέον να ξαναβάλει στο διάλογο του θεσμικού πλαισίου την σύνταξη και ψήφιση Ευρωσυντάγματος, καθώς θα είναι το θεμελιώδες κείμενο της πολιτειακής της υπόστασης… Γιατί αυτό το κείμενο θα είναι ο θεμέλιος λίθος για μια επανεκκίνηση ενός Θεσμού που τη δεδομένη στιγμή τελεί υπό ανάρρωση… Γιατί πολύ απλά η μεταρρυθμιστική συνθήκη της Λισαβόνας όχι μόνο δεν μπόρεσε να καλύψει την αναγκαιότητα ενός Ευρωσυντάγματος, αλλά οι κατά καιρούς μεταρρυθμίσεις που έγιναν σε άρθρα και αρχές της υποδηλώνει, ότι όχι μόνο δεν στάθηκε ικανή να το υπερκαλύψει, αλλά αντίθετα ανέδειξε μία Ευρωπαϊκή Ένωση πολλών ταχυτήτων…
… για να καταλάβουμε την πραγματικότητα τού πώς λειτουργεί και κάτω από ποιο πλαίσιο λειτουργεί τη δεδομένη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση, οφείλουμε να πούμε ότι κινείται κατ’ουσίαν στα πλαίσια μίας Αρχής παρά ενός Οργανισμού με πολιτικές και πολιτειακές προεκτάσεις, όπως θέλει να παρουσιάζεται μέσω της Συνθήκης της Λισαβόνας που τέθηκε σε εφαρμογή το 2009…
…η νέα Ευρωβουλή οφείλει για την επιβίωση της Ένωσης να θέσει την αναγκαιότητα για ψήφιση Ευρωσυντάγματος… ώστε η Ένωση να μην λειτουργεί πλέον ως το δεκανικι (τρίτων) χωρών, που εκτός των άλλων κάποιες εξ αυτών φέρουν ζωτικής σημασίας συμφέροντα στα κράτη -μέλη της…
… και το Ευρωσύνταγμα είναι το μόνο νομικό κείμενο που έχει τη δυνατότητα να διασφαλίσει την εθνική ταυτότητα και υπόσταση των κρατών -μελών της ΕΕ … Πλέον είναι η στιγμή, να αποφασίσουμε εάν θέλουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ανεξάρτητη από συμφέροντα πολιτειακή οντότητα από τα συμφέροντα τρίτων κρατών ή αν την θέλουμε αποικία συμφερόντων…
* Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του ΑΠΘ, διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ).