Εκεί ένας από τους συνεργάτες του τον ρώτησε, «Πρόεδρε, πώς θα το κλείσεις τελικά;». Και ο Κ. Μητσοτάκης με κοφτό ύφος, απάντησε, «Θα το κλείσω με τον τρόπο που ξέρω». Λίγη ώρα μετά είπε από το βήμα της Βουλής «Εκλογές στο τέλος της τετραετίας», αιφνιδιάζοντας υπουργούς και βουλευτές του και βέβαια το σύνολο της αντιπολίτευσης.

Μεγάλο ρόλο στην απόφαση, που πήρε μόνος του, φαίνεται πως έπαιξε το ενδεχόμενο να υπάρξουν σημαντικά γεγονότα στο Αιγαίο και η χώρα να βρίσκεται -με δική του πρωτοβουλία- με υπηρεσιακή κυβέρνηση για 2-3 μήνες.

Αστάθεια

Δεδομένου ότι οι διπλές εκλογές σημαίνουν και παρατεταμένη περίοδο κυβερνητικής αστάθειας, «φαντάζεσαι ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο και υπηρεσιακοί υπουργοί Αμυνας και Εξωτερικών να είναι αντιπρόεδροι του ΣτΕ;», έλεγε χαρακτηριστικά στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού, μετά και τη συνέντευξη του Κ. Μητσοτάκη στον Ρ/Σ ΣΚΑΙ. Με την οποία ανέπτυξε το πλήρες σκεπτικό της απόφασης, «πήρε το ρίσκο» της απόφασης και έστειλε το μήνυμα ότι εννοεί απολύτως όσα είπε στη Βουλή. Οι λέξεις-κλειδιά ήταν η «βόμβα της απλής αναλογικής», η οποία δημιουργεί τις προϋποθέσεις της αστάθειας εν μέσω εθνικών κινδύνων.

Οι φθινοπωρινές εκλογές είναι επιλογή του Κ. Μητσοτάκη. Θα γινόντουσαν μόνο αν ο ίδιος το αποφάσιζε. Και τότε όλη η ευθύνη, να βρεθεί η χώρα σε ακραίες συνθήκες με υπηρεσιακή κυβέρνηση, θα ήταν όλη δική του. Αν την άνοιξη του 2023, οπότε και προβλέπεται η διεξαγωγή των διπλών εκλογών, γίνει θερμό επεισόδιο -κάτι που πάντα μπορεί να συμβεί-, τότε ο χρόνος διεξαγωγής των εκλογών δεν θα είναι προσωπική του επιλογή αλλά συνταγματική επιταγή. Επέλεξε, όπως προκύπτει, την υπευθυνότητα, την κυβερνητική σταθερότητα και τη θεσμικότητα. Αλλά όπως φαίνεται, έχοντας και δεύτερες σκέψεις-νέα χαρτιά στο τραπέζι.

Εκτός του ενδεχομένου να βρεθεί η χώρα με υπηρεσιακή κυβέρνηση σε έκτακτες συνθήκες, ο Κ. Μητσοτάκης είχε να αντιμετωπίσει και τις επιπτώσεις της παρατεταμένης και σχεδόν προεξοφλημένης εκλογολογίας:

1. Τα μηνύματα από την αγορά ήταν μηνύματα αβεβαιότητας, «παράλυσης» και παγώματος επενδυτικών πρωτοβουλιών.
2. Οι μισοί υπουργοί μοίραζαν προεκλογικά φυλλάδια και διοργάνωναν συναντήσεις σε φιλικά σπίτια.
3. Σχεδόν το σύνολο της Κ.Ο. της Ν.Δ. βρισκόταν στις εκλογικές περιφέρειες στο κυνήγι του σταυρού.

Απεγκλωβισμός

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Κ. Μητσοτάκης ήθελε να απεγκλωβιστεί από τον μονόδρομο των εκλογών του φθινοπώρου και να έχει επιλογές. Αλλωστε ακόμα κι όταν άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών, ποτέ δεν είχε κρύψει, και στις εσωτερικές συσκέψεις και στον δημόσιο λόγο του, ότι προτιμά τις εκλογές στο τέλος της τετραετίας.

Η αμηχανία και ο αιφνιδιασμός που προκάλεσε εντός και εκτός κυβέρνησης δημιουργούν τις προϋποθέσεις ενός νέου αιφνιδιασμού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις συνεργατών του, «ενώ βρισκόμαστε στο 70%-30% υπέρ των εκλογών το φθινόπωρο, τώρα βρισκόμαστε στο εντελώς ανάποδο στο 70%-30% υπέρ των εκλογών την άνοιξη του 2023. Αρα το παράθυρο των φθινοπωρινών εκλογών είναι κλειστό, αλλά όχι ερμητικά. Ωστόσο οι επίσημες πληροφορίες του Μ. Μαξίμου κάνουν λόγο για 100% εκλογές το 2023.

Ο χειμώνας κατά πάσα βεβαιότητα θα είναι «βαρύς». Ωστόσο η υπεραπόδοση του τουρισμού και η καλή πορεία των δημοσίων εσόδων αναμένεται να δημιουργήσουν νέο και σημαντικό δημοσιονομικό χώρο, ο οποίος θα γίνει και πάλι κοινωνικό μέρισμα και θα επιστραφεί στην κοινωνία με νέα μέτρα στήριξης. Ταυτοχρόνως θα ενισχυθούν οι ροές από το Ταμείο Ανάκαμψης δίνοντας νέες δυνατότητες ενίσχυσης των ευάλωτων, αλλά και της μεσαίας τάξης.

Η Ευρώπη είναι υποχρεωμένη, παρά τις εσωτερικές αντιφάσεις της, κάτι να κάνει με το φυσικό αέριο και τα καύσιμα. Και τέλος, όπως έλεγε παράγων του Μ. Μαξίμου, «είναι άλλο πράγμα να πας σε εκλογές υποσχόμενος πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους και αύξηση των συντάξεων κι άλλο να πας με υλοποιημένες τις δυο σημαντικές δεσμεύσεις, οι οποίες θα έχουν γίνει αντιληπτές στην τσέπη κάθε πολίτη». Παράλληλα οι εκλογές το 2023 σημαίνουν άλλοι 10 μήνες παραγωγής μεταρρυθμιστικού έργου, το οποίο μπορεί να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο την ψαλίδα της σύγκρισης της αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης του Κ. Μητσοτάκη και της κυβέρνησης Α. Τσίπρα-Π. Καμμένου.

Η εξάντληση της τετραετίας πέραν των πρόσθετων προβλημάτων (π.χ. «βαρύς» χειμώνας) που πρέπει να ξεπεραστούν, δημιουργεί ένα πρόσθετο πρόβλημα στον ΣΥΡΙΖΑ. Εν όψει των πρόωρων εκλογών ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και με καθηλωμένα ποσοστά, έχει πετύχει σχεδόν το μέγιστο της συσπείρωσης. Κι έχουν υποχωρήσει οι εσωτερικές έριδες και διαφωνίες, οι οποίες όμως δεν έχουν εξαλειφθεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ επομένως θα έχει μπροστά του άλλους 10 μήνες να «αναστοχαστεί» πάλι, αλλά και να επανασυσπειρωθεί μετά την αποσυσπείρωση και τη χαλάρωση που αναγκαστικά που θα επιφέρει η απομάκρυνση των εκλογών.

Δημοσκοπική υπεροχή

Πίσω από την απόφαση του Κ. Μητσοτάκη να μην παρασυρθεί από την εκλογολογία βρίσκονται ένα συμπαγές πολιτικό σκεπτικό, στοιχεία μετρήσεων και μερικές ενδιαφέρουσες πιθανές κινήσεις που μπορεί να κάνει.

Το σκεπτικό βασίζεται και σε δημοσκοπικά στοιχεία:

1. Ουσιαστικά παίζει χωρίς αντίπαλο για την πρωτιά. Κι αυτό δεν είναι κάτι που φαίνεται ότι μπορεί να αλλάξει.
2. Σε κάθε κρίση που προκαλείται ο Κ. Μητσοτάκης βγαίνει ενισχυμένος, όχι μόνο λόγω της διαχείρισής της και της συσπείρωσης που προκαλεί γύρω από την κυβέρνηση, αλλά και γιατί στη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας έχει εμπεδωθεί η βεβαιότητα πως «με τον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν χειρότερα».

Παρά τις πρόσκαιρες φθορές, οι κρίσεις ευνοούν τελικά τον Κ. Μητσοτάκη. Γιατί τότε γίνονται ευκολότερες και οι συγκρίσεις. Οι οποίες εδώ και τρία χρόνια -παρά τις αλλεπάλληλες εισαγόμενες κρίσεις- κρατούν καθηλωμένο τον ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση διατηρεί τελικά μεγάλο προβάδισμα. Το μείζον πρόβλημα είναι η ακρίβεια και ο πληθωρισμός, το οποίο μπορεί να προκαλέσει δομικές ανακατατάξεις.

Εκλογικός νόμος και ανασχηματισμός

Ταυτοχρόνως ο Κ. Μητσοτάκης έχει δυο νέα ισχυρά χαρτιά να βάλει στο τραπέζι: 1. Την αλλαγή του εκλογικού νόμου. 2. Τον ανασχηματισμό. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που γίνονται στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, εφόσον εξαντληθεί η τετραετία είναι πιο εύκολο να αλλάξει ο εκλογικός νόμος. Καθώς οι συνθήκες στις οποίες ψηφίστηκε το 2019 ο εκλογικός νόμος δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τις σημερινές συνθήκες.

Η ανάγκη της κυβερνητικής σταθερότητας έχει γίνει πολύ πιο ισχυρή, αλλά και αποδεκτή από τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας. Εφόσον αλλάξει ο εκλογικός νόμος, το πιθανότερο είναι να επανέλθει ο εκλογικός νόμος με τον οποίο κυβέρνησαν δυο φορές ο ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝ.ΕΛ., ο «νόμος Παυλόπουλου».

Το ενδεχόμενο του ανασχηματισμού παραμένει κι αυτό ανοιχτό. Ενας δομικός ανασχηματισμός, ο οποίος θα συνδυάζει την πολιτική διεύρυνση προς το Κέντρο μαζί με την αξιοποίηση κοινοβουλευτικών στελεχών, δημιουργεί ταυτοχρόνως δυνατότητες διεύρυνσης, αλλά και κομματικής συσπείρωσης. Με αποτέλεσμα ένα πιο φρέσκο και μάχιμο κυβερνητικό σχήμα. Υπ’ αυτήν την έννοια, το διάστημα 18-25 Αυγούστου παραμένει το κρίσιμο διάστημα. Εως τώρα αναμενόταν τότε να γίνει η προκήρυξη των εκλογών. Τώρα, αν ανακοινωθεί ανασχηματισμός, είναι προφανές ότι μπαίνει και ταφόπλακα στις πρόωρες εκλογές.

Ειδήσεις σήμερα