Ο κίνδυνος αυτός άρχισε να γίνεται πιο ορατός τις τελευταίες μέρες, με τα νέα στοιχεία της Εurostat για τον πληθωρισμό και την ανεργία, κάνοντας πλέον επιτακτική την ανάγκη ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης στις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους θεσμούς στην Αθήνα.

Η ποσοτική χαλάρωση, δηλαδή το πρόγραμμα επαναγοράς κρατικών και εταιρικών ομολόγων, αποφασίστηκε στις αρχές του 2015 για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν η εύθραυστη ανάπτυξη στην ευρωζώνη και ο δεύτερος ο αρνητικός πληθωρισμός. Δημόσια η ΕΚΤ επικαλείται μόνο το λόγο του πληθωρισμού για την εφαρμογή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης γιατί ο έλεγχος των τιμών είναι η αποκλειστική αρμοδιότητά της.

Στόχος ήταν η διοχέτευση ρευστότητας στην πραγματική οικονομία σε μια περίοδο που ο χρηματοπιστωτικός τομέας, που ερχόταν από τη μεγάλη κρίση του 2008, δεν μπορούσε να παίξει αποτελεσματικά αυτό το ρόλο. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχύονταν η εσωτερική κατανάλωση και κατ’ επέκταση ο πληθωρισμός, που τότε βρισκόταν κοντά στο μηδέν.

Σε σχέση με τον πληθωρισμό, η ΕΚΤ έχει θέσει διαχρονικά ένα θεωρητικό στόχο να κινείται πλησίον του 2%, ποσοστό που θεωρείται δείκτης υγείας για την οικονομία. Ο στόχος αυτός δεν είναι «ευαγγέλιο», γι’ αυτό άλλωστε και ο πληθωρισμός είχε βρεθεί στο μηδέν, ωστόσο η ΕΚΤ παίρνει πάντα μέτρα ώστε αυτή η απόκλιση να μη διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα τελευταία στοιχεία, που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη Πέμπτη, δείχνουν ότι ο πληθωρισμός από 1,1% που ήταν τον Δεκέμβριο, μέσα σε δύο μήνες έφτασε στο 2%. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου και των ενεργειακών προϊόντων (9,1% σε 12 μήνες) έχει συντελέσει σε μεγάλο βαθμό σε αυτή την απότομη αύξηση, όπως και η αύξηση στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, κυρίως οπωροκηπευτικά, εξαιτίας του καιρού στις χώρες του Βορρά. Εάν μέσα στους επόμενους δύο μήνες αυτή η αντιστροφή της τάσης στον πληθωρισμό δεν αποδειχθεί προσωρινή, τότε τα πράγματα θα αρχίσουν να γίνονται δύσκολα για τον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι.

Από την άλλη, η ευρωπαϊκή οικονομία αρχίζει και αναπτύσσει ταχύτητα, το ΑΕΠ αυξάνεται σταθερά κατά μέσο όρο με 1,6%-1,7% σε ετήσια βάση, με τάσεις ανοδικές, ενώ η ανεργία αποκλιμακώνεται, κινούμενη στην ευρωζώνη στο 9,6% του ενεργού πληθυσμού, που είναι το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων 7,5 ετών.

Ο επικεφαλής της ΕΚΤ, προς το παρόν, λέει ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αγοράζει κρατικά και εταιρικά ομόλογα μέχρι 60 δισ. ευρώ το μήνα και μέχρι το τέλος του χρόνου, θεωρώντας παροδική την άνοδο του πληθωρισμού. Ωστόσο, το Βερολίνο έχει αρχίσει και πιέζει τον κ. Ντράγκι και είναι βέβαιο ότι οι πιέσεις θα γίνουν αφόρητες για τον Ιταλό κεντρικό τραπεζίτη, σε περίπτωση που το επόμενο διάστημα ο πληθωρισμός είτε παραμείνει στο σημερινό επίπεδο είτε αυξηθεί.

Η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης είναι καθοριστική για την ελληνική οικονομία σε τέτοιο βαθμό που εάν τελικά δεν προλάβουμε, θα πρέπει να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε για ένα τέταρτο Μνημόνιο.

Για τον κίνδυνο που υπάρχει σήμερα να μην προλάβουμε την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση βασική υπεύθυνη είναι η κυβέρνηση, η οποία έχει καθυστερήσει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Ο κ. Ντράγκι χρειάζεται δύο πράγματα για να μας βάλει στο πρόγραμμα και να αρχίσει η ΕΚΤ να αγοράζει ελληνικά κρατικά και εταιρικά ομόλογα. Ο πρώτος είναι η χώρα να βρίσκεται σε επικαιροποιημένο Μνημόνιο, δηλαδή υπό την προστασία των άλλων χωρών, αφού δεν μπορεί να βγει στις αγορές για δανεισμό και ο δεύτερος να έχει βιώσιμο χρέος.
Με την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, πληρείται ο πρώτος λόγος και με τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους ο δεύτερος.

Για το χρέος η ΕΚΤ θέλει είτε να προχωρήσει το Εurogroup τώρα στη λήψη και μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης είτε, εάν αυτό δεν είναι δυνατό, να εγγυηθεί ότι θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητά του του χρόνου το καλοκαίρι με τη λήξη του προγράμματος. Είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο αυτό θα γίνει, αλλά θα πρέπει προηγουμένως να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση.

Η επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ είναι στις 9 Μαρτίου, την οποία δεν προλαβαίνουμε, η μεθεπόμενη στις 27 Απριλίου και είναι επιτακτικό αυτήν να την προλάβουμε. Ομως, θα πρέπει να επιτευχθεί το αργότερο μέχρι το Εurogroup της 7ης Απριλίου συνολική συμφωνία για αξιολόγηση και χρέος. Διαφορετικά θα μας βρει το καλοκαίρι και όσο περνάει ο καιρός θα απομακρύνονται και οι πιθανότητες ένταξης στο πρόγραμμα.

Η ποσοτική χαλάρωση θα είναι ευεργετική για την οικονομία, όχι γιατί η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε μαζικές αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων, αντίθετα εκτιμάται ότι τα χρήματα που θα διαθέσει δεν θα ξεπερνούν τα 5 δισ. ευρώ. Ομως, θα στείλει θετικό μήνυμα στις χρηματαγορές και στους ξένους επενδυτές και θα περιοριστεί το λεγόμενο ρίσκο χώρας που αποθαρρύνει τις επενδύσεις. Επίσης θα παρασύρει προς τα κάτω και τα επιτόκια των κρατικών και εταιρικών ομολόγων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων, αλλά και των επιχειρήσεων σε φτηνό δανεισμό.

Βρυξέλλες, ανταπόκριση ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής