Οι δύο πρώην πρωθυπουργοί μιλούν χωρίς περιστροφές για τις πολιτικές μάχες που έδωσαν, την αναμέτρηση με τον θάνατο (Χέρφιλντ, δολοφονία Παύλου Μπακογιάννη), τα οράματά τους, τις αδυναμίες τους. Στις σελίδες του βιβλίου φιλοξενούνται συνεντεύξεις και των μελών των οικογενειών τους, όπως της Μαρίκας Μητσοτάκη, της Ντόρας Μπακογιάννη, της Μαργαρίτας Παπανδρέου, του Γιώργου Παπανδρέου, της Σοφίας Κατσανέβα.

Περί ευθύτητας

Ηταν Μάιος του 1977 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου παραχωρούσε εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στη δημοσιογράφο. Τον ρώτησε «Ποια προσόντα πρέπει να διαθέτει κατά τη γνώμη σας ένας πολιτικός για να τον πούμε σπουδαίο ή μεγάλο;» και απάντησε: «Ευθύτητα πάνω στο τι πιστεύει, δηλαδή να μη διαμορφώνει τις θέσεις τους απλώς για να πετύχει πρόσκαιρες πολιτικές επιτυχίες. Να μπορεί να αντιστέκεται σε όλες τις πιέσεις, να έχει δηλαδή μια πίστη και ένα πολιτικό ήθος. Τέλος, επειδή τα πράγματα είναι τόσο πολύπλοκα στην εποχή μας, θα πρέπει να έχει και πνευματικές ικανότητες και γνώση».

«Είμαι ψύχραιμος»

Ενα χρόνο μετά -Απρίλιος 1978- ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δηλώνει ότι δεν ξέρει τι θα πει φόβος στη ζωή του. Στην ερώτηση «Είστε ριψοκίνδυνος;» απάντησε: «Είμαι ψύχραιμος. Δεν ξέρω τι θα πει φόβος στη ζωή μου. Δεν το ένιωσα αυτό το συναίσθημα όταν ήμουν φυλακισμένος των Γερμανών. Δεν το ένιωσα και όταν έφευγα επί χούντας. Και του το είπα κάποτε δημόσια του Ανδρέα, εγώ δεν έφυγα με διαβατήριο του Παττακού ούτε με παρέμβαση του Τζόνσον, έφυγα διωκόμενος. Ξεκινώντας την απόδρασή μου το ήξερα ότι αν με πετύχαιναν οι χουνταίοι, θα με καθάριζαν. Γιατί εμένα οι χουνταίοι δεν θα με άφηναν ζωντανό στην Ελλάδα με κανένα τρόπο».

Η Μαρίκα

Τον Ιανουάριο του 1989 η Μαρίκα Μητσοτάκη ανοίγει την καρδιά της: «Ο κ. Μητσοτάκης είναι χαρισματικός με κάποια έννοια;», ερωτάται: «Σαφώς. Με την έννοια ότι είναι ένας άνθρωπος σοβαρός και πολύ γενναίος που θα κυβερνήσει τον τόπο με τιμόνι σταθερό. Δεν μιλούμε για τυχαίο άνθρωπο αλλά για άνθρωπο που γεννιέται κάθε πολλά χρόνια. Οταν πρόκειται να μιλήσει στη Βουλή έχει όλα τα στοιχεία του. Το βράδυ κοιτάζει το ταβάνι και σκέπτεται τι θα πει την άλλη μέρα. Τον ξέρω εγώ, δεν μιλάω καθόλου. Στα 36 χρόνια που είμαστε μαζί δεν έχω χάσει ομιλία του στη Βουλή. Αλλά και στον ιδιωτικό του βίο ο Μητσοτάκης είναι εξαίρετος. Εξαίρετος γιος, εξαίρετος αδελφός, εξαίρετος οικογενειάρχης.

• Ελαττώματα δεν έχει;

– Δεν έχει!»

Απολογισμός

Ιούνιος 1989 και ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου αναφέρεται στο τι πρόσφερε στον τόπο του: «Αυτό το οποίο έγινε στον τομέα της εθνικής ανεξαρτησίας. Αυτό το οποίο έγινε στις Ενοπλες Δυνάμεις, όπου αυξήσαμε σημαντικότατα την αμυντική ικανότητα της χώρας. Οτι φέραμε την εθνική συμφιλίωση. Τα επιτεύγματα στον τομέα της οικονομίας, της βιομηχανίας και των επενδύσεων και κυρίως στην αναζωογόνηση της υπαίθρου, την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, την καταπολέμηση του πληθωρισμού…».

Ωστόσο σημειώνει ότι θα έπρεπε να είχαν γίνει περισσότερα πράγματα που δεν έγιναν και ανέφερε χαρακτηριστικά: «Στον δημοσιοϋπαλληλικό χώρο δεν δώσαμε ίσως όσα κίνητρα μπορούσαν να δοθούν για την πάταξη της γραφειοκρατίας» προσθέτοντας πως εκείνο που τον απασχολούσε περισσότερο ήταν το «πιεστικό αίτημα της νεολαίας για μονιμότητα, για εξασφάλιση, με την έννοια ότι δεν τους ενδιαφέρει τίποτα άλλο παρά να τακτοποιηθούν».

 Η Λιάνη

Χέρφιλντ, Δήμητρα Λιάνη, σκάνδαλο Κοσκωτά. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τον Ιούνιο του 1989 αναφέρεται σε όλα: «Η Δήμητρα δεν έφυγε από το πλευρό μου, ήταν κοντά μου όλες τις ώρες που ήμουν ξύπνιος και στο τέλος κοιμόταν στο ίδιο δωμάτιο μαζί μου. Το τελευταίο βράδυ πριν την εγχείρηση ήταν το πιο ήρεμο. Μιλήσαμε, ύστερα κοιμήθηκα ηρεμότατα και μαζί πήγαμε στο χειρουργείο. Μου ζήτησε να δεσμευθώ ότι θα βγω από την εγχείρηση υγιής. Και εδεσμεύθην».

 Η Μαργαρίτα

«Ο Κοσκωτάς είχε το ταλέντο να μην είναι αντιπαθής…». Λίγους μήνες μετά, η Μαργαρίτα Παπανδρέου δέχεται να μιλήσει για το διαζύγιο: «Ο Ανδρέας δεν μου ζήτησε διαζύγιο. Εγώ το ζήτησα. Και το έκανα λίγο πριν φύγει για το Λονδίνο και τότε βέβαια δεν είχα ιδέα ότι ήταν τόσο άρρωστος. Του είπα ότι ήθελα συναινετικό διαζύγιο». Ωστόσο τα πράγματα πήραν άλλη ροπή μετά το χειρουργείο: «Τελικά κατέθεσε αγωγή διαζυγίου κι εγώ είχα κουραστεί τόσο πολύ από την όλη υπόθεση που είπα, όσο πιο σύντομα τόσο καλύτερα».

Ιούλιος 1990. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι πρωθυπουργός και η Ντόρα Μπακογιάννη στο στενό επιτελείο του. Εχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την άνανδρη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη: «Δεχόταν απειλές; – Κάποια τηλεφωνήματα. – Εσείς τώρα φοβάστε»; – Είχα περάσει μια εποχή που φοβόμουν οτιδήποτε, αεροπλάνα, σεισμούς, βροντές αλλά δεν φοβόμουν ανθρώπους. Μετά από αυτό που συνέβη με τον Παύλο έπαψα να φοβάμαι όλα αυτά και φοβόμουνα ανθρώπους. Και τώρα δεν φοβάμαι πλέον. Ούτε ανθρώπους».

Για τον Κυριάκο

Τον Οκτώβριο του 1990 η σύζυγος του τότε πρωθυπουργού Μαρίκα Μητσοτάκη υποδέχεται τη δημοσιογράφο στο σπίτι της στην οδό Ρηγίλλης. Μιλά για την οικογένειά της αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα η απάντησή της στην ερώτηση για τον γιο της: «Λέτε ότι ο γιος σας ο Κυριάκος είναι το δεύτερο από τα παιδιά σας που προορίζεται για πολιτική καριέρα. Σχολιάστηκε πολύ η δημοσιότητα που δόθηκε στην αποφοίτησή του από το Χάρβαρντ» και απάντησε: «Δεν ξέρω αν ο Κυριάκος θα ακολουθήσει πολιτική καριέρα, προς το παρόν εργάζεται σε τράπεζα στο Λονδίνο. Και τη δημοσιότητα στην αποφοίτησή του, στην πιο συγκινητική τελετή που έχουμε δει στη ζωή μας και στην οποία ούτως ή άλλως θα παριστάμεθα, δεν την έδωσε η παρουσία μας αλλά το γεγονός ότι πήρε το μεγαλύτερο αριστείο αποφοιτώντας».

Παραμονές εκλογών του Οκτωβρίου 1993 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ερωτάται για την ονομασία των Σκοπίων και ότι «κατηγορήθηκε για διγλωσσία». Απαντά ευθέως: «Πήγα το θέμα στα Ηνωμένα Εθνη. Η μάχη θα χαθεί μετά βεβαιότητος εάν φύγει η Ελλάς από τον Οργανισμό όπως ζητά ο κ. Παπανδρέου. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που περιφρόνησε τα Ηνωμένα Εθνη, εάν το κάναμε εμείς θα ήταν εθνική τραγωδία που θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε περιπέτεια».

Στην ερώτηση τι θα κάνει αν χάσει τις εκλογές, απάντησε: «Θα κινήσω αμέσως τις διαδικασίες για νέο αρχηγό. Και δεν είμαι άνθρωπος ο οποίος λέω κάτι και αλλάζω».

Τον Απρίλιο του 1995 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υποστηρίζει με πάθος την ανάγκη να εκσυγχρονιστεί το Σύνταγμα.

Η αποχώρηση

Τον Φεβρουάριο του 2004, ένα μήνα πριν από τις εθνικές εκλογές, έχει αποχωρήσει από το Κοινοβούλιο: «Το έκανα για να δώσω το παράδειγμα αλλά και διότι πίστευα ότι εγώ προσωπικά έπρεπε να κλείσω την καριέρα μου, την κοινοβουλευτική, όχι την πολιτική, σε μια ορισμένη στιγμή που εγώ θα επέλεγα. Ηθελα να φύγω όρθιος όπως με γνώρισαν. Προτιμούσα να με ρωτούν γιατί φεύγω παρά να με ρωτούν γιατί δεν φεύγω. Αυτή δεν είναι δική μου φράση. Την είπε ο Πελέ πριν από μένα».

info: «Οικογένειες Παπανδρέου-Μητσοτάκη, 20 συνεντεύξεις» από τις εκδόσεις «Αρμός»

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής 

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr

Ακολουθήστε το EleftherosTypos.gr σε Instagram, Facebook και Twitter