Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Η απάντηση της χώρας μας -η οποία νωρίτερα είχε επαναλάβει ότι «διάλογος κάτω από απειλές, απόπειρες εκβιασμού και προκλήσεις δεν γίνεται»- ήταν άμεση, με διπλωματικές πηγές να καθιστούν σαφές μόλις έγινε γνωστή η δήλωση Στόλτενμπεργκ ότι οι πληροφορίες «που είδαν το φως της δημοσιότητας σχετικά με φερόμενες τεχνικές συνομιλίες στο  ΝΑΤΟ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».

«Σε κάθε περίπτωση έχουμε συγκρατήσει την πρόθεση του γ.γ. του  ΝΑΤΟ να εργαστεί για να θεσπίσει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του  ΝΑΤΟ, πλην, όμως, αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα», τόνισαν οι ίδιες πηγές.

Καμία συζήτηση

Ουδεμία σχετική συζήτηση είχε γίνει νωρίτερα εκ μέρους του γ.γ. του ΝΑΤΟ με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την ελληνική κυβέρνηση, ενώ διπλωματικές πηγές σχολίαζαν, με αφορμή τις πληροφορίες για κατάθεση εγγράφου στους αντιπροσώπους των δύο χωρών με προτάσεις για αποκλιμάκωση, ότι «η μονομερής εγχείριση εγγράφου με την παράκληση για σχόλια εντός μίας εβδομάδας σε καμία περίπτωση δεν συνιστά έναρξη διαλόγου».

Η παρέμβαση εκ μέρους του κ. Στόλτενμπεργκ έγινε λίγη ώρα αφότου γνωστοποιήθηκε και η τηλεφωνική επικοινωνία της Γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.

Ο επικεφαλής της Συμμαχίας υποστήριξε ότι «μετά τις συζητήσεις μου με Ελληνες και Τούρκους ηγέτες, οι δύο σύμμαχοι συμφώνησαν να ξεκινήσουν τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ για τη θέσπιση μηχανισμών στρατιωτικής απομόνωσης για τη μείωση του κινδύνου συμβάντων και ατυχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο».

«Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι πολύτιμοι σύμμαχοι και το ΝΑΤΟ είναι μια σημαντική πλατφόρμα για διαβουλεύσεις για όλα τα θέματα που επηρεάζουν την κοινή μας ασφάλεια. Παραμένω σε στενή επαφή με όλους τους ενδιαφερόμενους συμμάχους για να βρω μια λύση στις εντάσεις στο πνεύμα της αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.

Προϋπόθεση η αποκλιμάκωση

Η ελληνική κυβέρνηση έχει καταστήσει εξάλλου σαφές ότι η συνέχεια και η συνέπεια σε κινήσεις έμπρακτης αποκλιμάκωσης εκ μέρους της Τουρκίας συνιστούν αναγκαία προϋπόθεση για τη διαμόρφωση συνθηκών διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες για διευθέτηση της μοναδικής διμερούς εκκρεμότητας που αφορά στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.

«Περιμένουμε από τη γειτονική χώρα να εγκαταλείψει την αδιέξοδη προκλητικότητα και να προσέλθει στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών με ειλικρινή διπλωματία και όχι τυχοδιωκτική προπαγάνδα, με ρεαλιστικό πλαίσιο, όχι αυθαίρετες και παράνομες κατά το Διεθνές Δίκαιο διεκδικήσεις και τελικά με ένα και μόνο χαρτί: Τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας», είχε δηλώσει χθες το μεσημέρι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, ο οποίος προειδοποίησε επίσης ότι «η Ελλάδα δεν σύρεται, δεν τρομοκρατείται και δεν εκβιάζεται».

Η χώρα μας παραμένει σε κάθε περίπτωση σε πολιτική, διπλωματική και επιχειρησιακή επαγρύπνηση, παρακολουθώντας με ψυχραιμία και εθνική αυτοπεποίθηση τις ενέργειες, αλλά και τη ρητορική της ηγεσίας της γειτονικής χώρας. Δεδομένου του ζητήματος αξιοπιστίας που έχει αναδειχθεί όλο το προηγούμενο διάστημα από τη μη τήρηση διαβεβαιώσεων για αποκλιμάκωση που έχει δώσει η Αγκυρα και στους Ευρωπαίους εταίρους, η Αθήνα τηρεί στάση αναμονής απέναντι και στις ενδείξεις διαφοροποίησης της ρητορείας του ίδιου του κ. Ερντογάν.

Προκλητικές ενέργειες

Σημειώνεται ότι ερωτηθείς χθες το μεσημέρι εάν η Αθήνα διακρίνει «σημάδια» εκ μέρους της Τουρκίας για αποκλιμάκωση, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είχε καταστήσει σαφές ότι «είμαστε ακόμη σε μία φάση έξαρσης προκλητικών ενεργειών και ρητορείας». «Περιμένουμε αυτό να αποκλιμακωθεί με συνέχεια και συνέπεια πριν προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε εξαγωγή συμπερασμάτων», είχε τονίσει.

Στο μεταξύ, στις 10 Σεπτεμβρίου που θα βρεθεί στη Γαλλία για την Ευρωμεσογειακή Σύνοδο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι πολύ πιθανό, εάν έχουν καταλήξει και οι συνομιλίες των δύο πλευρών για τα εξοπλιστικά προγράμματα και την περαιτέρω αμυντική συνεργασία, να έχει συνάντηση με τον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος συνεχίζει να τηρεί σκληρή στάση απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οσον αφορά την ενίσχυση της αποτρεπτικής δυνατότητας της χώρας μας, ο κ. Πέτσας υπογράμμισε χθες ότι οι συζητήσεις με τη Γαλλία συνεχίζονται, διευκρίνισε ωστόσο ότι η Ελλάδα δεν συζητά μόνο με μία χώρα, αλλά με περισσότερες.

Αυστηρή ήταν στο μεταξύ η απάντηση της χώρας μας σε τουρκικές αιτιάσεις σχετικά με την παρουσία Τούρκων δημοσιογράφων στο Καστελλόριζο.

«Ολοι οι άνθρωποι που βρίσκονται εντός της ελληνικής επικράτειας νιώθουν ασφάλεια. Οσον αφορά τους δημοσιογράφους, η ελευθερία του Τύπου προστατεύεται απόλυτα στην Ελλάδα, η οποία, μάλιστα, πρωτοστατεί σε όλα τα διεθνή fora για την προστασία των δικαιωμάτων των δημοσιογράφων και την ελευθερία του Τύπου. Επομένως, δεν μπορεί να γίνουν υποδείξεις αυτής της μορφής στην Ελλάδα», τόνισε ο κ. Πέτσας. Πρόσθεσε δε πως για «τους δημοσιογράφους που βρίσκονται στο Καστελλόριζο δεν γνωρίζουμε κανένα ζήτημα που να έχει τεθεί σχετικά με την ασφάλειά τους ή την παρεμπόδισή τους».

Στο μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας βρίσκεται στη Νέα Υόρκη όπου θα έχει συνάντηση με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τον οποίο θα ενημερώσει για τη συνεχιζόμενη προκλητικότητα της Τουρκίας. Σύμφωνα με το ΥΠΕΞ, οι συνομιλίες θα εστιαστούν σε ζητήματα διεθνούς και περιφερειακού ενδιαφέροντος, με έμφαση στις τρέχουσες εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και το Κυπριακό, καθώς και τον ρόλο του ΟΗΕ.

Τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο με έμφαση στην παραβατικότητα της Τουρκίας συζήτησε χθες ο κ. Δένδιας με τον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ.

Με ανάρτησή του στο twitter ο κ. Πάιατ επισήμανε ότι «εκτιμούμε ιδιαιτέρως την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να βρει διπλωματικές λύσεις για τις εντάσεις της Ανατολικής Μεσογείου», ενώ επανέλαβε τη φράση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μ. Πομπέο ότι «είναι ανώφελο να αυξάνεται η στρατιωτική ένταση στην περιοχή».

Το παρασκήνιο της αιφνιδιαστικής δήλωσης του γ.γ. του ΝΑΤΟ

Aιφνιδιασμός (;) αργά το βράδυ από τον Νορβηγό γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, που από τις Βρυξέλλες δήλωσε μέσω του λογαριασμού του στο twitter ότι αρχίζει διάλογος ανάμεσα σε διπλωμάτες Ελλάδας και Τουρκίας με σκοπό την αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία βρίσκεται σε πολύ επικίνδυνη φάση. Λεπτομέρειες δεν έχουν αναφερθεί και κυριαρχεί σκεπτικισμός, παρά τη σημαντική παρέμβαση του γ.γ. ειδικά το τελευταίο τριήμερο, ενώ η Αθήνα φέρεται να μην επιβεβαιώνει τον γ.γ. του ΝΑΤΟ και να διαψεύδει τον Νορβηγό πρώην πρωθυπουργό.

Συγκεκριμένα, η δήλωση του Στόλτενμπεργκ έχει ως εξής:

«Μετά τις συζητήσεις μου Ελληνες και Τούρκους ηγέτες, οι δύο σύμμαχοι συμφώνησαν να ξεκινήσουν τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ για τη θέσπιση μηχανισμών στρατιωτικής αποσυμπίεσης για τη μείωση του κινδύνου συμβάντων και ατυχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι πολύτιμοι σύμμαχοι και το ΝΑΤΟ είναι μια σημαντική πλατφόρμα για διαβουλεύσεις για όλα τα θέματα που επηρεάζουν την κοινή μας ασφάλεια. Παραμένω σε στενή επαφή με όλους τους ενδιαφερόμενους συμμάχους για να βρω μια λύση στις εντάσεις στο πνεύμα της αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ».

Οπως είχε προ τριών ημερών αποκαλύψει ο «Ε.Τ.» ο Στόλτενμπεργκ βρισκόταν σε επαφές με τις δύο πλευρές ενώ ήταν σε συνεχή επικοινωνία με τους επικεφαλής Αμερικανούς διοικητές των κορυφαίων διασυμμαχικών επιτελείων σε Βρυξέλλες-Νάπολη-Μονς και Ραμστάιν, καθώς και με τον Βρετανό ανώτατο διοικητή των ναυτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στο Νόρθγουντ της Μ. Βρετανίας.

Παράλληλα, είχε συνεχείς επικοινωνίες με τους μόνιμους αντιπροσώπους της Ελλάδας, της Τουρκίας και των ΗΠΑ στη Συμμαχία τις τελευταίες ημέρες και εξέταζε λεπτομερώς μία «deconflicting tensions» συμφωνία που είχαν υπογράψει το 1987-1988 οι Αμερικανοί και οι τότε Σοβιετικοί για την αποφυγή ναυτικών επεισοδίων σε ανοικτές θάλασσες (η τότε σχετική συμφωνία είναι στη διάθεση του υπογράφοντος) (Preventing dangerous incidents at high seas).

Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ είχε προβληματιστεί πάρα πολύ τελευταία από τη χειροτέρευση της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο (σύμφωνα με πηγή μου πολύ κοντά στο περιβάλλον του) των διμερών σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, ενώ είναι γνωστό ότι διατηρεί καλή σχέση με τον Ερντογάν, αφού μεταξύ άλλων δεν επέκρινε ποτέ ακόμα και την προμήθεια των ρωσικών S-400 από την Αγκυρα.

Στη διάρκεια των τελευταίων τριών ημερών φέρεται να πίεσε αρκετά επισημαίνοντας ότι τη «διένεξη στο ΝΑΤΟ κοιτάζει να εκμεταλλευτεί η Ρωσία».

Λεπτομέρειες για τον ειδικό μηχανισμό για deconfliction δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα, ενώ πληροφορίες μου φέρουν ότι κάποιες «ιδέες» προέρχονται από δύο κορυφαία ναυτικά ινστιτούτα των ΗΠΑ που έστειλαν σκέψεις στον ίδιο τον γ.γ. Η Αγκυρα δεν έχει προβεί σε σχετική ανακοίνωση.

Φυσικά αναμένεται να δούμε πώς, αν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα αποκλιμακωθεί και πότε η ένταση, γιατί δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα και η κατάσταση είναι πολύ κρίσιμη.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr