«Είναι ώρα θα θέσουμε τις βάσεις για μια ισχυρή οικονομική ανάκαμψη», ανέφερε σε ανακοίνωση, μετά τη συμφωνία του επιτεύχθηκε από τους Ευρωπαίους υπουργούς για μια κοινή απάντηση στην κρίση, την οποία χαρακτήρισε «σημαντική εξέλιξη».

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να διερευνήσουν τη «σύσταση ενός προσωρινού Ταμείου Ανάκαμψης για να διασφαλιστεί ισχυρή ευρωπαϊκή οικονομική ανάκαμψη σε όλα τα κράτη-μέλη», ανέφερε η ανακοίνωση.

Ο Μισέλ είπε ότι εργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έναν «Οδικό Χάρτη και ένα Σχέδιο Δράσης για να διασφαλιστεί η ευημερία όλων των Ευρωπαίων και να επανέλθει η Ε.Ε. σε ισχυρή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη με βάση μια πράσινη και ψηφιακή στρατηγική».

Η συμφωνία – θρίλερ για το δράμα στην Ευρώπη και το πακέτο στήριξης 540 δισ. ευρώ

Μετά από μια εξαιρετικά δύσκολη διαπραγμάτευση που καθυστέρησε πάνω από πέντε ώρες την έναρξη της συνεδρίασης, τελικά βρέθηκε αργά το βράδυ της Πέμπτης στην τηλεδιάσκεψη του Εurogroup η συμβιβαστική φόρμουλα, που θα επιτρέψει την υλοποίηση του πρώτου ευρωπαϊκού πακέτου για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων του κορωνοϊού ύψους περίπου 540 δισ. ευρώ.

Για να επιτευχθεί συμφωνία χρειάστηκε να ασκηθούν εντονότατες πιέσεις στην ολλανδική κυβέρνηση, ώστε να σταματήσει τους τακτικισμούς και να αποσύρει τις απαράδεκτες απαιτήσεις για επιβολή δημοσιονομικών δεσμεύσεων στις χώρες που θα κάνουν χρήση των δανείων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, του ΕSM.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του Εurogroup Μάριο Σεντένο με δήλωσή του πριν από την έναρξη της συνεδρίασης, θέλοντας να καταδείξει και την κρισιμότητα της στιγμής για όλους, προειδοποίησε σε δραματικό τόνο ότι είμαστε όλοι σε lockdown με τα θύματα να αυξάνουν ώρα με την ώρα και χωρίς ορατό τέλος, ο ιός είναι τυφλός, στις σημαίες μας, το φύλο, το χρώμα ή την κοινωνική τάξη, τόνισε, για να προσθέσει: «δεν υπάρχουν ταξιδιώτες πρώτης θέσης, είτε θα κολυμπήσουμε είτε θα πνιγούμε μαζί». Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος μίλησε για κατάσταση «έκτακτης ανάγκης».

Αναφορικά με τη χθεσινή συμφωνία, αυτή περιλαμβάνει τρία σκέλη, τα οποία ενεργοποιούνται αποκλειστικά και μόνο για την παρούσα κρίση με στόχο την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού στην οικονομία, ενώ ένα τέταρτο που για τις χώρες του νότου είναι και το πιο σημαντικό και αφορά το ενδεχόμενο κοινής έκδοσης χρέους παραπέμπεται στους Ευρωπαίους ηγέτες. Ο συμβιβασμός προβλέπει ότι δεν υπάρχουν όροι για την πρόσβαση στα δάνεια του ESM, αλλά τα κράτη μέλη θα δεσμεύονται να τα χρησιμοποιήσουν για το άμεσο και έμμεσο κόστος της πανδημίας.

Για τα κορονομόλογα δεν γίνεται ρητή αναφορά, αλλά προτείνουν στους ηγέτες να εξετάσουν «καινοτόμα εργαλεία». Ο Σεντένο θα τους στείλει επιστολή σχετικά με τις στάσεις των χωρών στο συγκεκριμένο θέμα.

Ειδικότερα, η πρώτη απόφαση που είχε οδηγήσει σε ναυάγιο την προχθεσινή συνεδρίαση του Εurogroup, προβλέπει την αξιοποίηση των δανείων ύψους 410 δισ. ευρώ, που έχει ο ΕSM, χρήματα που θα διατεθούν για την υγεία και την ανάκαμψη της οικονομίας. Κάθε χώρα θα έχει πρόσβαση σε δάνεια μέχρι 2% του ΑΕΠ της (4 δισ. ευρώ περίπου για την Ελλάδα).

Οι Ολλανδοί είχαν ζητήσει την Τρίτη αυτά τα δάνεια να δοθούν με τους όρους που προβλέπει το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης, ο ESM, σε ομαλούς καιρούς, δηλαδή με την ανάληψη δημοσιονομικών δεσμεύσεων. Αυτό τελικά αποσύρθηκε και τα δάνεια θα δίνονται χωρίς πρόσθετους όρους πέραν της κανονικής παρακολούθησης των οικονομιών όλων των χωρών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, το οποίο θα επανέλθει μετά την κρίση. Η απόσυρση των προϋποθέσεων είχε τεθεί ως όρος από την ιταλική κυβέρνηση προκειμένου να συναινέσει στη συμφωνία.

Η δεύτερη χθεσινή απόφαση αφορά πρόταση της Κομισιόν για υιοθέτηση ενός χρηματοδοτικού μέσου, που θα φέρει την ονομασία SURE και θα έχει ως στόχο τη διατήρηση των θέσεων απασχόλησης. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να εκδώσουν εγγυήσεις χρέους ύψους 25 δισ. ευρώ, προκειμένου στη συνέχεια η Κομισιόν να αναλάβει μέσω μόχλευσης στις αγορές να συγκεντρώσει ένα ποσό μέχρι 100 δισ. ευρώ.

Ο SURE θα υποστηρίξει συστήματα μερικής ανεργίας και παρόμοια μέτρα για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας, τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολούμενους από τον κίνδυνο απόλυσης και απώλειας εισοδήματος. Οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να μειώσουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των εργαζομένων ή να αναστείλουν συνολικά την εργασία, με τη στήριξη του εισοδήματος που παρέχεται από το κράτος για τις ώρες που δεν εργάστηκαν. Οι αυτοαπασχολούμενοι θα λάβουν αναπλήρωση εισοδήματος για την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η συμφωνία προβλέπει ότι ο μηχανισμός αυτός θα είναι προσωρινός για την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.

Η τρίτη χθεσινή απόφαση προβλέπει την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), προκειμένου να στηρίξει με δάνεια τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, κυρίως τις ΜΜΕ. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί ενέκριναν τη διάθεση κρατικών εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ, οι οποίες θα της επιτρέψουν να αντλήσει από τις αγορές περίπου 200 δισ. ευρώ. Το παραπάνω ποσό πλησιάζει το 1,5% του κοινοτικού ΑΕΠ, ενώ τα δάνεια θα έχουν κυρίως τη μορφή ενίσχυσης του πιστωτικού κεφαλαίου, αλλά και χορήγησης κεφαλαίων κίνησης προκειμένου να επαναλειτουργήσουν οι επιχειρήσεις. Αρχικά η πρόταση αφορούσε μόνο τις ΜΜΕ αλλά τελικά αποφασίστηκε να επεκταθεί και σε μεγαλύτερες.

Όσον αφορά στην κοινή έκδοση χρέους που είναι και το ζητούμενο, η χθεσινή δήλωση του Εurogroup, χωρίς να κάνει ρητή αναφορά σε λέξεις όμως «κορονομόλογο» ή «ευρωομόλογο» λόγω των αντιρρήσεων των χωρών του βορρά, αφήνει ανοικτό και παραπέμπει για συζήτηση στο πλαίσιο ενός συνολικού πακέτου που θα προτείνει η Κομισιόν μετά το Πάσχα. Αυτό ήθελαν στην παρούσα φάση και οι χώρες του νότου, ωστόσο η χθεσινή διατύπωση δεν δεσμεύει κανέναν ως προς το αποτέλεσμα της συζήτησης.

Από τις προτάσεις για κοινή έκδοση χρέους που βρίσκονται στο τραπέζι αυτή που κερδίζει έδαφος είναι η γαλλική πρόταση, η οποία προσπαθεί να συμβιβάσει τις δύο πλευρές, επισημαίνοντας ότι πρόκειται αποκλειστικά για έναν μηχανισμό για την αντιμετώπιση της κρίσης και όχι κάτι μόνιμο, ώστε να μπορούσε να εκληφθεί ως προσπάθεια αμοιβαιοποίησης του χρέους με μόνιμο χαρακτήρα. Οι Γάλλοι προτείνουν ένα ποσό της τάξης των 350 δισ. ευρώ ή 3% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, ενώ τα δάνεια που θα έχουν περίοδο αποπληρωμής 10-15 έτη θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στους τομείς της υγείας και στους κλάδους της οικονομίας που πλήττονται από την κρίση.

Μια άλλη εναλλακτική χωρίς να χρειαστεί η έκδοση κοινού χρέους θα μπορούσε να είναι η αύξηση των κονδυλίων του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου της περιόδου 2021-2027. Προς το παρόν η Κομισιόν επεξεργάζεται την τροποποίηση της αρχικής πρότασης που καθόριζε τον προϋπολογισμό στα 1.134 δισ. ευρώ. Εάν τώρα προταθεί η αύξηση του παραπάνω ποσού, θα μπορούσε το ΠΔΠ να υλοποιηθεί με πιο εμπροσθοβαρή τρόπο ώστε τα κράτη μέλη να έχουν πρόσθετα κονδύλια τα επόμενα 1-2 χρόνια που θα τα έχουν ανάγκη για την ανάκαμψη της οικονομίας.