Μετά από δύο μέρες αλληλοκατηγοριών σχετικά με την εκκένωση των περιοχών και την καθοδήγηση των κατοίκων -οι οποίες δεν έγιναν ποτέ-, οι δύο πλευρές επιχειρούν να ρίξουν τους τόνους περί ευθυνών, μιας και ο φάκελος αυτός δεν θα αργήσει να ανοίξει.

Η νομοθεσία ορίζει ξεκάθαρα ότι η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών είναι ευθύνη του δήμου, κι εφόσον εμπλέκονται περισσότεροι από ένα δήμο (στη συγκεκριμένη περίπτωση η πυρκαγιά αφορούσε τους Δήμους Ραφήνας και Μαραθώνα) η απόφαση λαμβάνεται από την Περιφέρεια. Αν και η εισήγηση από την Πυροσβεστική δόθηκε -όπως επιμένει η Περιφέρεια έστω και προφορικά-, καμία πλευρά δεν προχώρησε σε αυτή την απόφαση.

Ο δήμαρχος Μαραθώνα Ηλίας Ψινάκης μετά από δύο μέρες αφωνίας εμφανίστηκε έκθετος απέναντι στη διαχείριση μιας τέτοιας κρίσης. Ερωτώμενος σχετικά με την εκκένωση, το μόνο που βρήκε να πει είναι ότι «δεν προλάβαιναν να κάνουν τίποτα λόγω του αέρα και της μεγάλης ταχύτητας που έτρεχε η πυρκαγιά. «Δεν υπήρχε εκκένωση εκείνη τη στιγμή. Καταλαβαίνετε πόσα θύματα θα είχαμε αν ο καθένας έδινε εντολές; Σε τέτοιες μεγάλες καταστροφές αναλαμβάνει πλήρως η Πυροσβεστική Υπηρεσία», δήλωσε σε τηλεοπτικές του δηλώσεις (ΣΚΑΪ).

Στη συνέχεια εκτέθηκε και απέναντι στους δημότες του. Πυρόπληκτοι και συγγενείς θυμάτων ανέβασαν τους τόνους και επιτέθηκαν στον κ. Ψινάκη, ο οποίος συγκάλεσε Δημοτικό Συμβούλιο και τελικά… δεν πήγε ποτέ!

Οσον αφορά τις δηλώσεις του, ο δήμαρχος είτε δεν γνωρίζει τις αρμοδιότητές του είτε επιχείρησε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Η νομοθεσία και οι δηλώσεις των άλλων μελών της δημοτικής αρχής διαψεύδουν τον κ. Ψινάκη.

Σε χθεσινό ρεπορτάζ του «Ε.Τ.» ο αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας κ. Βάιος Θανασιάς δήλωσε ότι υπήρξε εισήγηση για εκκένωση.

Μάλιστα, ο δήμαρχος, σύμφωνα με τη νομοθεσία, είναι ο μόνος αρμόδιος να οργανώσει την εκκένωση του οικισμού και να οδηγήσει τους κατοίκους σε ασφαλές μέρος. Το Μάτι τυλίχτηκε στις φλόγες και καταστράφηκε ολοσχερώς, με τη φωτιά να αποδεικνύεται φονική για δεκάδες κατοίκους και παραθεριστές. Από τις μαρτυρίες προκύπτει ότι καμία από τις δεκάδες ενέργειες που έπρεπε να κάνει ο δήμος δεν έγινε. Οι άνθρωποι επιχείρησαν μόνοι τους να βρουν διαφυγή στη θάλασσα και τα περισσότερα θύματα «χάθηκαν» καθώς δεν υπήρχε καμία καθοδήγηση κι εγκλωβίστηκαν σε αδιέξοδα.

Αποποίηση των ευθυνών επικαλέστηκε και η Περιφέρεια, καθώς, παρά το γεγονός ότι δεν είδε καμία κινητοποίηση από τους δήμους, δεν προχώρησε σε καμία εντολή. Μάλιστα, εντύπωση προκαλεί η αρχική διαμάχη μεταξύ του δημάρχου Ραφήνας-Πικερμίου κ. Ευάγγελου Μπουρνού και της αντιπεριφερειάρχη Αττικής κ. Γιάννας Τσούπρα σχετικά με την εντολή εκκένωσης, με τη δεύτερη να επιμένει ότι υπήρξε εισήγηση από το Πυροσβεστικό Σώμα και τον πρώτο να το διαψεύδει.

«Πρόκειται για μία ανούσια συζήτηση όταν μια φωτιά που βρίσκεται 4 χλμ. μακριά σου ξαφνικά γυρνάει προς το μέρος σου με 11 μποφόρ ανέμους. Ολα έγιναν μέσα σε 20 λεπτά. Καιγόταν η Ραφήνα. Οποια απόφαση και αν είχε παρθεί θα έμεναν πάλι άνθρωποι πίσω για να σώσουν τα σπίτια τους και θα καιγόντουσαν», σχολίασε ο Ευάγγελος Μπουρνούς στον «Ε.Τ.».

5 ενέργειες του δήμου

Ο μηχανισμός που ορίζεται από την Πολιτεία (εγκύκλιος για εκκένωση οικισμών) για τη διαχείριση δασικών πυρκαγιών, αν και λεπτομερής, χαρακτηρίζεται από ένα τεράστιο κενό: είναι τόσο κατακερματισμένες οι αρμοδιότητες που η ευθύνη για τη λήψη αποφάσεων παραλείπεται. Πρακτικά δεν προβλέπεται λήψη αποφάσεων, μόνο εισηγήσεων.

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι η μόνη αρμόδια για να κάνει εισήγηση και όχι να δώσει εντολή για εκκένωση οικισμού.

Από εκεί και πέρα όλα είναι αρμοδιότητα του δημάρχου:

• Ο δήμαρχος, έχοντας υπόψη την εισήγηση, καθορίζει άμεσα σημείο συγκέντρωσης (σε ασφαλή χώρο), στον οποίον οφείλουν να προσέλθουν οι επικεφαλής των φορέων που κύρια εμπλέκονται (ΕΛ.ΑΣ., Π.Σ., ΕΚΑΒ, υπεύθυνος Πολιτικής Προστασίας) ή, εάν αυτό δεν είναι άμεσα εφικτό, οι αναπληρωτές τους.
• Εκτιμά τον αριθμό των ατόμων που πρέπει να απομακρυνθούν, με βάση τα δημογραφικά στοιχεία ή άλλες πληροφορίες που σχετίζονται με τον αριθμό των ατόμων που διαβιούν ή βρίσκονται στην περιοχή αυτή για διαφόρους λόγους (παραθεριστές, κ.λπ.).
• Εκτιμά τον προσδιορισμό των μέσων μεταφοράς με βάση τον αριθμό των ατόμων που πρέπει να απομακρυνθούν και τη διαθεσιμότητά τους κατά το χρόνο που θα δοθεί η εντολή υλοποίησης της δράσης, εφόσον χρειάζονται μεταφορά.
• Η εξασφάλιση μέσων για τη μετακίνηση πολιτών μπορεί να γίνει με τα μέσα δημοτικής συγκοινωνίας που διαθέτει ο δήμος.
• Εξασφαλίζει τον αρχικό χώρο συγκέντρωσης των πολιτών (σημεία συγκέντρωσης) για την εν συνεχεία οργανωμένη απομάκρυνσή τους, εφόσον χρειάζονται μεταφορά.

Το ερώτημα είναι τι απ’ όλα αυτά έγινε από τις αρμόδιες αρχές, εφόσον βέβαια υπήρχε χρόνος; Κι αν όντως η κατάσταση ήταν τόσο κρίσιμη, γιατί το ζήτημα της εκκένωσης έγινε μπαλάκι μεταξύ Περιφέρειας και δήμων όταν και οι δύο είχαν τη δικαιοδοσία να πάρουν την απόφαση και να προχωρήσουν κάποιες διαδικασίες ώστε να μη μετράμε μέχρι σήμερα νεκρούς.

Μέτρα σωτήρια που όμως έμειναν στα χαρτιά

Ο φάκελος των ευθυνών περιλαμβάνει και την Πολιτεία, καθώς και τα υπουργεία που εμπλέκονται με την πολιτική προστασία.

Ομως ορισμένες κεντρικές κυβερνητικές επιλογές αποδείχτηκαν «μοιραίες» σε μια πυρκαγιά που οι καιρικές συνθήκες ήταν καθοριστικές για να εξελιχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές -λόγω του αριθμού των νεκρών- που έχει βιώσει η χώρα.

Το 2014 ο νόμος του τότε υπουργού Προστασίας του Πολίτη Νίκου Δένδια για την αναδιοργάνωση της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής προέβλεπε αρκετές ενέργειες που θα είχαν αποδειχθεί σωτήριες την περασμένη Δευτέρα. Το Εθνικό Σύστημα Εγκαιρης Προειδοποίησης που ίδρυε ο νόμος όριζε αναβάθμιση του αριθμού έκτακτης ανάγκης 112, αλλά και αξιοποίηση των κεραιών κινητής τηλεφωνίας, ώστε σε συνεργασία με τις εταιρίες η Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας να αποστέλλει γραπτά μηνύματα στους κατοίκους με οδηγίες για εκκένωση των περιοχών.

Τα παραπάνω δεν εφαρμόστηκαν ποτέ στη διαχείριση δασικών πυρκαγιών, σε μια χώρα που υποφέρει κάθε καλοκαίρι και ο πυροσβεστικός μηχανισμός έχει υποστεί πολλές ελλείψεις.

Ομάδα Θησέας

Μία ομάδα μοτοσικλετιστών πυροσβεστών που θα έκαναν περιπολίες σε ευαίσθητες για πυρκαγιές περιοχές και θα κατεύθυναν κατοίκους σε περιπτώσεις εκκένωσης δημιουργήθηκε το 2010 με την ονομασία «ομάδα Ηφαιστος. Με 750 εποχικούς πυροσβέστες και 100 μοτοσικλέτες 250 κυβικών, έκαναν περιπολίες σε 135 τομείς, εκ των οποίων οι 60 ήταν σε Αττική και οι 75 στην περιφέρεια.

Η ομάδα υπολειτουργούσε τα επόμενα χρόνια, μέχρι που το 2013 επαναδραστηριοποιήθηκε και στην Αθήνα μετέχουν περισσότεροι από 100 πυροσβέστες με πάνω από 50 μηχανές. Η εν λόγω ομάδα προβλεπόταν στο νόμο Δένδια, όμως το 2017 αδρανοποιήθηκε.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]