Ο κ. Χρυσόγονος επισημαίνει ότι «λιγότερο λογική» βρίσκει την ιδέα «να συνδεθεί η εξυπηρέτηση του χρέους με ρήτρα ανάπτυξης, πράγμα που σημαίνει ότι θα τιμωρούμαστε όσο περισσότερο αναπτυσσόμαστε». Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ εκτιμά πως η δόση των 8,5 δισ. ευρώ μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της χώρας μέχρι τα τέλη του 2018.

Είστε ικανοποιημένος από τη συμφωνία στο Eurogroup; Είχαν καλλιεργηθεί μεγάλες προσδοκίες.

Δεν μπορώ να κάνω υποθετικές κρίσεις. Μπορώ να κρίνω τη συμφωνία ως έχει. Είναι θετικό το γεγονός ότι υπάρχει εκταμίευση μιας ενισχυμένης δόσης για τη δοσομανή χώρα. Τα 8,5 δισ. που παίρνουμε σημαίνουν ότι περίπου καλύπτονται οι δανειακές ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου έως το τέλος του 2018, με μια συμπλήρωση που μπορεί να υπάρξει μέσω μιας πολύ μετριοπαθούς εξόδου στις αγορές για δανεισμό ενός σχετικά χαμηλού ποσού και αυτό δημιουργεί την αισιοδοξία ότι μπορεί να δρομολογηθεί για το 2018 ένας ρυθμός ανάπτυξης ισχυρότερος από ό,τι το 2017.

Μήπως καλλιεργήθηκαν μεγάλες προσδοκίες για το χρέος, ειδικά με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού περί γραβάτας; Πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ πίστεψαν ότι θα έχουμε άμεσα διευθέτηση του ελληνικού χρέους.Μήπως ακολουθήθηκε λάθος στρατηγική;

Ενα στοιχείο υπερβολής υπάρχει στον ελληνικό δημόσιο βίο διαχρονικά. Εδώ και δεκαετίες, για να μη σας πω από το 19ο αιώνα. Υπάρχει μια υπερβολή και στον τρόπο με τον οποίο περιγράφουμε τις αντιπαραθέσεις και τις αντιδικίες μας στο εσωτερικό και στον τρόπο με τον οποίο περιγράφουμε τις προσδοκίες μας σε σχέση είτε με το τι μπορεί να κάνει η χώρα είτε με το τι μπορεί να πετύχει από εξωτερικούς παράγοντες.

Τι δυνατότητες έχουμε αυτή τη στιγμή ως χώρα;

Παρά ταύτα, φρονώ ότι η Ελλάδα έχει παραγωγικές δυνατότητες, οι οποίες μένουν προς το παρόν ανεκμετάλλευτες και μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος της χώρας και του λαού της. Για να το αντιληφθούμε αυτό θα αρκούσε να ρίξουμε μια ματιά στο άλλο ελληνικό κράτος: Στην κυπριακή Δημοκρατία. Η Κύπρος καταφέρνει να έχει ένα κατά κεφαλήν εισόδημα που είναι περίπου 30% ανώτερο από το ελληνικό και τούτο παρά το γεγονός ότι ο λαός είναι ουσιαστικά ο ίδιος, η κοινωνία δεν έχει μεγάλες διαφορές, απ’ όσο μπορώ να καταλάβω. Η διαφορά εντοπίζεται στο κράτος. Το κυπριακό κράτος, πολύ απλά, είναι καλύτερα οργανωμένο από το ελληνικό.

Λίγες μέρες μετά την ψήφιση των μέτρων λιτότητας η κυβερνητική πλειοψηφία ψήφισε και πρόσθετα προαπαιτούμενα. Μπορείτε να αποκλείσετε ότι δεν θα χρειαστεί να ψηφίσετε και άλλα μέτρα το επόμενο διάστημα;

Δεν μπορώ να αποκλείσω τίποτα αλλά δεν το θεωρώ ως ιδιαίτερα πιθανό αυτό το ενδεχόμενο, δεδομένου ότι καταπώς φαίνεται τα μέτρα υπεραποδίδουν.

Αν το φθινόπωρο στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης ή για κάποιο άλλο λόγο μέσα στο 2017 προκύψουν νέα μέτρα, τι θα κάνουν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ; Θα τα ψηφίσουν και αυτά;

Οπως σας είπα πριν, ευελπιστώ ότι δεν θα χρειαστεί να κλείσει άλλη αξιολόγηση. Πιστεύω ότι οι δανειακές ανάγκες του Δημοσίου είναι καλυμμένες μέχρι το τέλος του 2018. Από εκεί και πέρα είναι εξαιρετικά αξιοσημείωτο το γεγονός ότι για πρώτη φορά την περίοδο των Μνημονίων, από τον Νοέμβριο του 2015 και μετά, επί ενάμισι έτος και πλέον, και παρά το γεγονός ότι υπήρξαν δύσκολες ψηφοφορίες στη Βουλή αυτό το διάστημα, δεν καταγράφηκε καμία απολύτως ρωγμή στην κυβερνητική πλειοψηφία. Αυτό δεν είχε ξανασυμβεί από την άνοιξη του 2010, που άρχισε η μνημονιακή περίοδος, μέχρι τον Νοέμβριο του 2015 λίγο-πολύ σε όλες τις δύσκολες ψηφοφορίες οι κυβερνήσεις κατέγραφαν απώλειες στη Βουλή. Τώρα η κυβερνητική πλειοψηφία φαίνεται αρραγής και αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι δανειακές ανάγκες φαίνεται να είναι καλυμμένες, αφήνει να εννοηθεί ότι υπάρχει καθαρός πολιτικός χρόνος για την κυβέρνηση, που πρέπει βέβαια να αξιοποιηθεί για το όφελος της χώρας.

Λέγεται ότι τα ετήσια πλεονάσματα 3,5% που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup, για την περίοδο 2018 – 2022, δεν θα μπορέσουν να επιτευχθούν από καμία κυβέρνηση, σε μια χώρα με τεράστια ανεργία και γονατισμένους πολίτες από τη φορολογία. Αυτό που συμφωνήθηκε δεν θα το βρούμε μπροστά μας ως χώρα;

Από δημοσιονομική άποψη τα πλεονάσματα μπορούν να επιτευχθούν με συνέχιση της αφαίμαξης της πραγματικής οικονομίας. Το ζήτημα είναι ότι από κοινωνική άποψη, μακροπρόθεσμα, τόσο υψηλά πλεονάσματα δεν είναι βιώσιμα διότι οδηγούν σε υφεσιακό αποτέλεσμα με περαιτέρω συνέπεια τον περιορισμό σε πολύ χαμηλά επίπεδα της απασχόλησης στην Ελλάδα, με επιδείνωση της υπογεννητικότητας και της φυγής των νέων στο εξωτερικό και άρα με τη δημιουργία συνθηκών μέσα στις οποίες, αν συνεχιστούν επί μακρά σειρά δεκαετιών, απειλείται με εξαφάνιση ο Ελληνισμός. Αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας που κρύβεται πίσω από την οικονομική της κατάσταση.

Συνεπώς, πώς θα επιτευχθούν τα πλεονάσματα 3,5% χωρίς να ισοπεδωθεί η χώρα;

Για μένα θα ήταν προτιμότερο να συμφωνηθούν συγκεκριμένα ποσά τοκοχρεολυτικών δόσεων με τους δανειστές σε λογικά και βιώσιμα επίπεδα και όχι πρωτογενή πλεονάσματα ως ποσοστά του ΑΕΠ, ούτως ώστε αυτό να μπορέσει να λειτουργήσει ως κίνητρο για τις ελληνικές κυβερνήσεις και το ελληνικό πολιτικό σύστημα, για να στραφούν σε μια δυναμικότερη προσπάθεια ανάπτυξης της χώρας. Διότι διαφορετικά, όσο περισσότερο ανεβαίνει το ΑΕΠ τόσο περισσότερο θα ανεβαίνει σε απόλυτους αριθμούς και το απαιτούμενο δημοσιονομικό πλεόνασμα. Αυτό δεν το βρίσκω πολύ λογικό. Και ακόμη λιγότερο λογική βρίσκω την ιδέα να συνδεθεί η εξυπηρέτηση του χρέους με ρήτρα ανάπτυξης, πράγμα που σημαίνει ότι θα τιμωρούμαστε όσο περισσότερο αναπτυσσόμαστε.

Η διαπραγμάτευση με τους δανειστές είναι μια μάχη οπισθοφυλακών

Βλέπετε πιθανό το ενδεχόμενο να προκύψουν εκλογές μέσα στο 2018 ή η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία;

Εχω την εντύπωση ότι έχει δοθεί υπερβολική προσοχή έως τώρα στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, που είναι, έτσι κι αλλιώς, μια μάχη οπισθοφυλακών, μια μάχη στην οποία προσπαθείς απλώς να περιορίσεις τις απώλειές σου χωρίς να είσαι σε θέση να καταγάγεις περήφανη νίκη, διότι πάντοτε ο οφειλέτης βρίσκεται σε μειονεκτική θέση απέναντι στο δανειστή. Δεν θα πρέπει αυτός ο αντιπερισπασμός που ίσχυε μέχρι σήμερα να αλλάξει μορφή και να μεταφραστεί σε έναν προεκλογικό αντιπερισπασμό -έστω και μακράς διαρκείας- από εδώ και πέρα.

Στο ενδεχόμενο να ηττηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές, ακόμη και αν γίνουν το 2019, εκτιμάτε ότι θα μπορούσε να τεθεί θέμα ηγεσίας, να αμφισβητηθεί δηλαδή ο Αλέξης Τσίπρας;

Είναι πολύ νωρίς αυτή τη στιγμή για να γίνουν ασφαλείς προγνώσεις, ακόμη και για το αποτέλεσμα των εκλογών, πολύ περισσότερο για το ποιες θα μπορούν να είναι οι μετεκλογικές εξελίξεις. Το αποτέλεσμα των εκλογών θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό όχι από τη σημερινή εικόνα των δημοσκοπήσεων αλλά από την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση της χώρας όπως αυτή θα έχει διαμορφωθεί στο χρόνο διεξαγωγής των εκλογών και από τα διλήμματα που θα θέσουν τα κόμματα στους εκλογείς. Από το ποιο κόμμα, δηλαδή, θα μπορέσει να απευθύνει την πιο πειστική πρόταση εξουσίας προς το εκλογικό σώμα. Συνεπώς, ας μην προτρέχουμε.

Το λέω επειδή όλοι οι λεγόμενοι μνημονιακοί πρωθυπουργοί όταν έχασαν τις εκλογές αποχώρησαν από την ηγεσία του κόμματος.

Είναι γεγονός ότι σε όλη τη μνημονιακή περίοδο η άσκηση της εξουσίας συνεπάγεται υψηλό πολιτικό κόστος. Πολύ υψηλότερο από αυτό που είχαμε συνηθίσει πριν από το 2010. Αλλά τίποτα δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Σας είπα ότι είχαμε συνηθίσει και απώλειες στις κρίσιμες ψηφοφορίες στη Βουλή αλλά από τον Νοέμβριο του 2015 και μετά δεν υπάρχουν τέτοιες απώλειες. Αρα, ας περιμένουμε και θα δούμε.

Ιάσων Πιπίνης
[email protected]
Από τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής