Οι κανόνες με βάση τους οποίους οι φορολογούμενοι μπορούν να καλύπτουν προστιθέμενες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος, προσδιοριζόμενες με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και τις πραγματικές δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, παρουσιάζουν ορισμένες αδυναμίες και προβλήματα, που σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλούν βλάβη στα συμφέροντα του Δημοσίου, ενώ σε ορισμένες άλλες δημιουργούν στρεβλώσεις και αδικίες σε βάρος των φορολογουμένων.

Οι αλλαγές που θα αποφασιστούν στους κανόνες κάλυψης των τεκμηρίων θα τεθούν σε ισχύ ταυτόχρονα με την αναμόρφωση και τον εξορθολογισμό του συστήματος υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης, που θα οδηγήσει στη μεσοσταθμική τους μείωση κατά 30%, όπως ήδη έχει προαναγγείλει το κυβερνών κόμμα από την προεκλογική περίοδο.

Στόχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης είναι όχι μόνο να εξαλειφθούν οι παγίδες υπερφορολόγησης που κρύβουν οι διατάξεις για τα τεκμήρια, αλλά, από την άλλη πλευρά, να πάψουν να υπάρχουν και παράθυρα φοροαποφυγής στη νομοθεσία για τον τρόπο κάλυψης των πρόσθετων διαφορών εισοδήματος που προσδιορίζουν τα τεκμήρια.

Από το μικροσκόπιο της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα περάσει το σύστημα της «ανάλωσης κεφαλαίου», με το οποίο οι φορολογούμενοι έχουν τη δυνατότητα να σχηματίζουν τεράστια ποσά αποταμιεύσεων κεφαλαίου από εισοδήματα παρελθόντων ετών και να τα αξιοποιούν για να καλύπτουν άνετα μεγάλες διαφορές τεκμηρίων και να αποφεύγουν πολύ εύκολα την πληρωμή φόρων εισοδήματος κάθε επόμενη χρονιά κατά την οποία το άθροισμα των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων είναι μεγαλύτερο από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους. Το σύστημα αυτό, έτσι όπως λειτουργεί, έχει διαπιστωθεί ότι αφήνει ορθάνοικτα παράθυρα φοροαποφυγής.

Συγκεκριμένα, το σύστημα αυτό δίνει τη δυνατότητα στους φορολογουμένους να επικαλούνται τεράστια πλασματικά ποσά αποταμιεύσεων από εισοδήματα παρελθόντων ετών για να καλύπτουν τεκμήρια. Τα ποσά αυτά «χτίζονται» εικονικά, καθώς η ισχύουσα νομοθεσία δεν προβλέπει περιορισμούς στον αριθμό των παρελθόντων ετών στα οποία μπορεί να ανατρέξει ο φορολογούμενος για να επικαλεστεί κτηθέντα εισοδήματα που δεν αναλώθηκαν.

Δηλαδή, κάθε φορολογούμενος έχει δικαίωμα να ανατρέξει όσο θέλει στο παρελθόν και να επικαλεστεί εισοδήματα πολλών δεκαετιών, ακόμη και των δεκαετιών του ’70, του ’80 και του ’90, χωρίς κανέναν έλεγχο από τις φορολογικές Αρχές. Αρκεί να έχει κρατήσει άθικτα τα αντίγραφα των φορολογικών δηλώσεων που είχε υποβάλει σε έντυπη μορφή όλα αυτά τα έτη! Με βάση, λοιπόν, τα εισοδήματα που δήλωσε σε βάθος… δεκαετιών, κάθε φορολογούμενος μπορεί να σχηματίσει ένα τεράστιο ποσό κεφαλαίου «μη αναλωθέντων εισοδημάτων παρελθόντων ετών» -ένα εικονικό ποσό αποταμίευσης παρελθόντων ετών-, από το οποίο, στη συνέχεια, μπορεί να εμφανίζει κάθε χρόνο ένα τμήμα ως αναλωθέν, ώστε στη φορολογική δήλωση του αντίστοιχου φορολογικού έτους να καλύπτει πάντα τα πρόσθετα ποσά φορολογητέου εισοδήματος που του προσδιορίζουν τα τεκμήρια διαβίωσης και τυχόν πραγματικές δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που έχει δηλώσει, όσο μεγάλα κι αν είναι αυτά.

Ετσι, αξιοποιώντας τη νόμιμη αυτή μέθοδο, μπορεί να αποφεύγει μονίμως τη φορολόγηση με βάση τα τεκμήρια. Με τον τρόπο αυτό, δηλαδή, κάθε επιτήδειος φοροφυγάς καταφέρνει και να δηλώνει σκόπιμα χαμηλό πραγματικό εισόδημα και να μην τον «πιάνουν» τα τεκμήρια.

Ο μόνος περιορισμός που προβλέπει η νομοθεσία για τη μέθοδο κάλυψης τεκμηρίων μέσω της «ανάλωσης κεφαλαίου από εισοδήματα παρελθόντων ετών» είναι ότι υποχρεώνει τον φορολογούμενο να αφαιρεί από το συνολικό ετήσιο εισόδημα κάθε έτους που επικαλείται τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης και τυχόν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που τον βάρυναν εκείνη τη χρονιά. Από κει και πέρα, μπορεί να χρησιμοποιεί ολόκληρο το υπόλοιπο που απομένει ως ποσό «εισοδήματος παρελθόντος έτους» για να καλύψει τεκμήρια. Ομως αυτός ο περιορισμός δεν επαρκεί για να μειώσει το ύψος του εικονικού ποσού αποταμίευσης παρελθόντων ετών που μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος, διότι τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης, τα οποία είναι συνήθως τα μόνα που εμφανίζονται στη φορολογική δήλωση κάθε παρελθόντος έτους, δεν αντιπροσωπεύουν από μόνα τους τις πραγματικές δαπάνες που έχει κάθε χρόνο ο φορολογούμενος.

Ουσιαστικά κατά το σχηματισμό του «κεφαλαίου από εισοδήματα παρελθόντων ετών», δεν αφαιρούνται από τα ετήσια δηλωθέντα εισοδήματα κάθε έτους οι ετήσιες πραγματικές δαπάνες που πραγματοποίησε ο φορολογούμενος το ίδιο έτος για ενοίκια, ασφάλιστρα, αγορές καταναλωτικών αγαθών, πληρωμές φόρων, λογαριασμών ΔΕΚΟ και πλήθος άλλων δαπανών της καθημερινότητας, οι οποίες στην πραγματικότητα μειώνουν στο ελάχιστο τα περιθώρια αποταμίευσης ή τα εκμηδενίζουν! Από τα εισοδήματα κάθε παρελθόντος έτους που επικαλείται ο φορολογούμενος αφαιρούνται, δηλαδή, κατά κανόνα μόνο τα ήδη προκαθορισμένα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης που προβλέπει η νομοθεσία και το τεράστιο υπόλοιπο ποσό που απομένει σε πολλές περιπτώσεις θεωρείται «αποταμίευση», δηλαδή κεφάλαιο που δεν αναλώθηκε και αξιοποιείται για την παράκαμψη των τεκμηρίων!

Το σύστημα αυτό θα επανεξετασθεί με σκοπό να αναμορφωθεί, ώστε να μην επιτρέπει καταστρατηγήσεις και φαινόμενα φοροαποφυγής. Οι τροποποιήσεις που θα επέλθουν θα προβλέπουν, κατ’ αρχάς, περιορισμό στον αριθμό των παρελθόντων ετών στα οποία θα μπορεί να ανατρέξει ο φορολογούμενος και εξαιρέσεις από τον περιορισμό αυτό μόνο εφόσον υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη μεγάλων ποσών αποταμίευσης σχηματισμένων κατά τη διάρκεια μεγάλου αριθμού ετών, όπως π.χ. στοιχεία για κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών. Επιπλέον, οι δαπάνες που θα αφαιρούνται από τα ετήσια εισοδήματα των παρελθόντων ετών θα είναι οι πραγματικές ετήσιες δαπάνες των φορολογουμένων.

Με αυτές τις παρεμβάσεις το σύστημα της «ανάλωσης κεφαλαίου» θα πάψει να λειτουργεί ως «πλυντήριο» νομιμοποίησης «μαύρου» χρήματος για τους επιτήδειους.

Τεκμήρια: Μεσοσταθμική μείωση κατά 30%

Οσον αφορά εκείνους τους φορολογουμένους οι οποίοι έχουν πραγματικό πρόβλημα με τα τεκμήρια, καθώς έχουν όντως χαμηλά εισοδήματα, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις κινούνται και κάτω από τα όρια της φτώχειας και πέφτουν στις παγίδες υπερφορολόγησης που κρύβουν γι’ αυτούς οι διατάξεις για τα τεκμήρια διαβίωσης, θα υπάρξει άλλη μέριμνα. Οπως ήδη έχει αποκαλύψει ο «Ε.Τ.», ο σχεδιασμός της ηγεσίας του υπουργείου προβλέπει εξορθολογισμό του τρόπου υπολογισμού των τεκμηρίων και μεσοσταθμική μείωσή τους κατά 30%, όπως ήδη έχει προαναγγείλει η κυβέρνηση.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΡΣΗ ΑΔΙΚΙΩΝ

Ρύθμιση για κάλυψη ποσών από δωρεές, γονικές παροχές

Αλλαγές θα γίνουν και για την άρση στρεβλώσεων και αδικιών, όπως το πρόβλημα της κάλυψης μεγάλων ποσών τεκμηρίων με δωρεές – γονικές παροχές χρηματικών ποσών.

Επιπλέον, οι παρεμβάσεις που θα γίνουν στις διατάξεις για τον τρόπο κάλυψης των τεκμηρίων θα κινούνται και προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης ορισμένων προβλημάτων που έχουν ανακύψει και εμποδίζουν τους φορολογουμένους να δικαιολογήσουν τεράστια ποσά τεκμηρίων εκθέτοντάς τους στον κίνδυνο άδικης υπερφορολόγησης. Τέτοιες περιπτώσεις είναι αυτές που αφορούν στην κάλυψη μεγάλων διαφορών εισοδήματος λόγω τεκμηρίων με ποσά προερχόμενα από δωρεές ή γονικές παροχές.

Σε πολλές τέτοιες περιπτώσεις, νέοι άνθρωποι πραγματοποιούν μεγάλου ύψους δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας με χρήματα που τους δίνουν οι γονείς τους ή άλλοι στενοί συγγενείς τους (παππούδες, γιαγιάδες κ.λπ.). Για τους νέους αυτούς ανθρώπους τα ποσά των δαπανών αυτών αποτελούν τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που πρέπει να δικαιολογηθούν στις φορολογικές τους δηλώσεις με τα ποσά των χρηματικών δωρεών που έλαβαν. Συμβαίνει όμως συχνά οι δηλώσεις φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής για τα ποσά αυτά να μην υποβάλλονται πριν τη λήξη του φορολογικού έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δαπάνες απόκτησης των περιουσιακών στοιχείων, με αποτέλεσμα όταν οι νέοι αυτοί άνθρωποι υποβάλουν τις δηλώσεις αυτές το επόμενο έτος να μη γίνονται αποδεκτές από τις αρμόδιες ΔΟΥ ως στοιχεία αποδεικτικά για την κάλυψη των τεκμηρίων και να επιβαρύνονται με τεράστια ποσά φόρων.

Στις περιπτώσεις αυτές, η παρέμβαση που θα γίνει θα προβλέπει ότι αρκεί να αποδεικνύεται ότι η μεταφορά του χρηματικού ποσού της δωρεάς ή της γονικής παροχής έγινε σε ημερομηνία προγενέστερη της πραγματοποίησης της δαπάνης απόκτησης του περιουσιακού στοιχείου για να αναγνωριστεί η κάλυψη του τεκμηρίου στη φορολογική δήλωση με το χρηματικό ποσό της δωρεάς ή γονικής παροχής. Δηλαδή, δεν θα αποτελεί προϋπόθεση για την κάλυψη του τεκμηρίου η υποβολή της δήλωσης φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής μέχρι τη λήξη του φορολογικού έτους.

Ειδήσεις σήμερα

Bloomberg: Η Ελλάδα επέστρεψε στην «ελίτ της επενδυτικής βαθμίδας»

Χατζηδάκης: «Όσοι αμφισβητούν την οικονομική πολιτική μας, να δουν τις αξιολογήσεις των R&I και Scope Ratings»

Κτηματολόγιο: Πώς θα λειτουργεί η νέα ψηφιακή πλατφόρμα προτεραιότητας που βάζει τέλος στις ουρές