Τι προβλέπεται
Η δεύτερη αυτή πρόσθετη και απρόσμενη χρέωση θα προκύψει, δηλαδή, από την εφαρμογή των ήδη ισχυουσών διατάξεων της παραγράφου 6 του άρθρου 15 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, που προβλέπουν την υποχρέωση κάλυψης του 30% του ετησίου πραγματικού φορολογητέου εισοδήματος κάθε φορολογουμένου με δαπάνες εξοφληθείσες μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής (χρεωστικών, πιστωτικών ή προπληρωμένων καρτών κ.λπ.). Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο το προσδιοριζόμενο με βάση τα νέα αντικειμενικά κριτήρια φορολογητέο εισόδημα θα θεωρείται για τους αυτοαπασχολούμενους ως «πραγματικό εισόδημα», εφόσον υπερβαίνει το δηλούμενο. Συνέπεια αυτού θα είναι να ανέβει απότομα το ύψος των ποσών που θα πρέπει να έχουν καλύψει οι φορολογούμενοι αυτοί έως τις 31-12-2023 με ηλεκτρονικές πληρωμές προσωπικών – καταναλωτικών δαπανών.
Ειδικότερα, σε κάθε περίπτωση αυτοαπασχολούμενου, κατά την οποία το αντικειμενικά προσδιοριζόμενο φορολογητέο εισόδημα είναι υψηλότερο του δηλωθέντος, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, θα θεωρεί ως «πραγματικό φορολογητέο εισόδημα» το υψηλότερο ποσό του αντικειμενικά προσδιοριζόμενου εισοδήματος.
Πέναλτι
Αυτό θα έχει ως συνέπεια το ύψος των δαπανών που θα πρέπει μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους να έχει καλύψει κάθε ένας από τους φορολογούμενους αυτούς με ηλεκτρονικές πληρωμές να αυξηθεί σημαντικά, καθώς το ποσοστό 30% θα υπολογιστεί όχι επί του πολύ χαμηλού δηλωθέντος αλλά επί του πολύ πιο υψηλού αντικειμενικά προσδιορισθέντος εισοδήματος. Ετσι, υπάρχει κίνδυνος πολλοί αυτοαπασχολούμενοι να μην προλάβουν να καλύψουν έως το τέλος του 2023 το υψηλότερο όριο που θα έχει προκύψει ξαφνικά και, εν τέλει, να πληρώσουν το «πέναλτι» του επιπλέον φόρου εισοδήματος 22% επί του ποσού που θα μείνει ακάλυπτο.
Η ερμηνεία αυτή που δίνει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στο αντικειμενικά προσδιοριζόμενο φορολογητέο εισόδημα θα κοστίσει, δηλαδή, διπλά σε εκατοντάδες χιλιάδες εμπόρους, βιοτέχνες, επιτηδευματίες και ελεύθερους επαγγελματίες που ασκούν ατομικά τις επιχειρηματικές ή επαγγελματικές τους δραστηριότητες.
Στην πράξη…
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το μέγεθος της πρόσθετης φορολογικής επιβάρυνσης που θα προκύψει εξαιτίας αυτής της ερμηνείας που κάνει το υπουργείο, παραθέτουμε το ακόλουθο παράδειγμα: Ελεύθερος επαγγελματίας με κατάστημα ηλεκτρικών, είχε πραγματοποιήσει έναρξη εργασιών το 1992 και για το 2022 δήλωσε τζίρο 51.215 ευρώ και καθαρά κέρδη 4.156 ευρώ. Το ποσό των προσωπικών καταναλωτικών δαπανών που δήλωσε για την κάλυψη του 30% των ετησίων καθαρών κερδών των 4.156 ευρώ ανήλθε σε 1.246,80 ευρώ, ακριβώς στο 30% του δηλωθέντος εισοδήματος των 4.156 ευρώ (30% Χ 4.156 ευρώ). Ο εν λόγω φορολογούμενος πλήρωσε φέτος για το 2022, φόρο εισοδήματος 374 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ, ενώ δεν είχε καμία πρόσθετη επιβάρυνση με πέναλτι 22%. Οι συνολικές του επιβαρύνσεις ανήλθαν σε 1.024 ευρώ.
Επιβάρυνση
Με το νέο σύστημα φορολόγησης, το φορολογητέο εισόδημα του εν λόγω επαγγελματία για το 2023 θα προσδιοριστεί στα 14.196 ευρώ, έστω κι αν τα καθαρά κέρδη που προκύπτουν από τα βιβλία του και σκοπεύει να δηλώσει βρίσκονται σχεδόν στα ίδια επίπεδα με τα 4.156 ευρώ του 2022. Ως εκ τούτου θα κληθεί να καταβάλει φόρο εισοδήματος 1.823 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος μειωμένο κατά 25% στα 488 ευρώ.
Επιπλέον, όμως, λόγω του ότι είχε υπολογίσει από τις αρχές του 2023 μέχρι σήμερα να καλύπτει με ηλεκτρονικές πληρωμές ποσό προσωπικών – καταναλωτικών δαπανών που ως το τέλος του 2023 μπορεί να φθάσει ίσα ίσα μέχρι το 30% του συνήθως δηλούμενου εισοδήματός του, δηλαδή μέχρι 1.246,80 ευρώ, είναι πολύ πιθανό τώρα να μην προλάβει, μέσα στον 1,5 μήνα που απομένει μέχρι τη λήξη του 2023, να καλύψει με ηλεκτρονικές πληρωμές το σημαντικά μεγαλύτερο ποσό των 4.258,80 ευρώ που θα απαιτηθεί εξαιτίας του γεγονότος ότι το 30% θα υπολογιστεί όχι επί του δηλούμενου αλλά επί του πολύ πιο υψηλού αντικειμενικά προσδιοριζόμενου εισοδήματος των 14.196 ευρώ (30% Χ 14.196 ευρώ = 4.258,80 ευρώ)!
Ως εκ τούτου, ο εν λόγω φορολογούμενος απειλείται και με δεύτερη έξτρα χρέωση φόρου εισοδήματος που αντιστοιχεί στο πέναλτι του 22% επί της μη καλυπτόμενης διαφοράς μεταξύ των 4.258,80 ευρώ και των 1.246,80 ευρώ. Η έξτρα αυτή χρέωση θα ανέλθει στο ποσό των 662,64 ευρώ (4.258,80 ευρώ – 1.246,80 ευρώ = 3.012 ευρώ Χ 22% = 662,64 ευρώ).
Συνολικά, δηλαδή, οι επιβαρύνσεις του συγκεκριμένου ελεύθερου επαγγελματία θα ανέλθουν σε 2.973,64 ευρώ και θα είναι αυξημένες κατά 1.949,64 ευρώ ή κατά 190,4%!
Τι ισχύει με το… κυνήγι του 30% του εισοδήματος
Οι διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 15 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), που ισχύουν και για το φορολογικό έτος 2023, προβλέπουν, αναλυτικά, τα εξής:
1 Κάθε φορολογούμενος που είναι μισθωτός, συνταξιούχος, κατά κύριο επάγγελμα αγρότης ή αυτοαπασχολούμενος καθώς και κάθε φορολογούμενος με εισοδήματα από ενοίκια ακινήτων πρέπει να έχει πραγματοποιήσει έως το τέλος του τρέχοντος έτους δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με ποσοστό 30% του ετησίου ατομικού πραγματικού εισοδήματός του. Οι δαπάνες αυτές για να αναγνωριστούν θα πρέπει να εξοφληθούν με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.).
2 To ανώτατο όριο του ποσού των δαπανών που πρέπει να έχουν εξοφληθεί έως το τέλος του τρέχοντος έτους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ανέρχεται σε 20.000 ευρώ.
3 Οσοι φορολογούμενοι θα έχουν πραγματοποιήσει εντός του 2023 δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεολυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος πρέπει να καλύψουν ποσοστό όχι 30% αλλά 20% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος.
4 Σε κάθε φορολογούμενο του οποίου έχει κατασχεθεί τραπεζικός λογαριασμός, το απαιτούμενο όριο δαπανών περιορίζεται κατ΄ ανώτατο όριο στις 5.000 ευρώ.
5 Στις δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη ποσοστού έως 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος περιλαμβάνονται τα περισσότερα από τα καθημερινά, μηνιαία και ετήσια έξοδα κάθε νοικοκυριού. Εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του Δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, δικύκλων (πλην ποδηλάτων), σκαφών, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.). Ειδικά οι δαπάνες για ιατρικές επισκέψεις υπολογίζονται εις διπλούν για την κάλυψη του 30% του εισοδήματος. Συγκεκριμένα, λαμβάνονται υπόψη στο 200% της αξίας τους οι δαπάνες για την καταβολή αμοιβών σε γιατρούς, οδοντίατρους, ορθοδοντικούς, οστεοπαθητικούς, χειροπράκτες, οφθαλμίατρους, χειροποδιστές και ποδολόγους.
6 Κάθε φορολογούμενος ο οποίος δεν θα καταφέρει να πραγματοποιήσει το απαιτούμενο συνολικό ποσό ηλεκτρονικών πληρωμών δαπανών, θα είναι εκτεθειμένος στον κίνδυνο να φορολογηθεί με «πέναλτι» έξτρα φόρου εισοδήματος που θα υπολογιστεί με 22% επί του «ακάλυπτου» ποσού.
7 Από την υποχρέωση να καλύψουν το 30% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται πλήρως, μεταξύ άλλων, φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, ανάπηροι 80% και άνω, οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία, φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους, οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος, οι νοσηλευθέντες για χρονικό διάστημα πέραν των 6 μηνών, όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα και οι φυλακισμένοι.