Το σημαντικό αυτό συμπέρασμα προκύπτει από τη νέα ετήσια έκθεση για το «κενό ΦΠΑ» στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που δημοσίευσε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παρά τη σημαντική μείωση σε ποσοστιαίες μονάδες, η χώρα μας ανέβηκε από την 4η στην 3η θέση στην κατάταξη των χωρών-μελών της Ε.Ε. με το υψηλότερο «κενό» ΦΠΑ, δηλαδή έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό μη συμμόρφωσης στην απόδοση του ΦΠΑ στο σύνολο των 27 χωρών-μελών της Ε.Ε.
Βελτίωση
Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η οποία μετρά τη διαφορά μεταξύ των θεωρητικά αναμενόμενων εσόδων ΦΠΑ και του ποσού που πράγματι εισπράχθηκε, τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. σημείωσαν πρόοδο στην επιβολή της συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ το 2021. Συνολικά, τα κράτη-μέλη έχασαν περίπου 61 δισεκατομμύρια ευρώ σε ΦΠΑ το 2021, έναντι 99 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020. Η Ελλάδα το 2021 φέρεται να έχει χάσει έσοδα 3,231 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ, καθώς τα συνολικά έσοδα που θα μπορούσε να εισπράξει από το φόρο αυτόν ανέρχονταν σε 18,173 δισ. ευρώ και τελικά εισέπραξε 14,942 δισ. ευρώ, δηλαδή έχασε το 17,8% των δυνητικών – αναμενόμενων εσόδων. Το 2020, η Ελλάδα είχε εισπράξει 12,925 δισ. ευρώ από ΦΠΑ επί συνόλου δυνητικών εσόδων 16,351 δισ. ευρώ, δηλαδή είχε ένα «κενό» της τάξεως των 3,426 δισ. ευρώ ή του 21% επί των δυνητικών εσόδων.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, το «κενό» ΦΠΑ αντιπροσωπεύει έσοδα που χάνονται κυρίως από απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, φοροδιαφυγή και αποφυγή, μη δόλιες χρεοκοπίες, λανθασμένους υπολογισμούς και χρηματοοικονομικές αφερεγγυότητες, μεταξύ άλλων παραγόντων.
Συνέπειες
Αυτή η πρόοδος που σημειώνουν πάντως όλα τα κράτη-μέλη στην επιβολή της συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ κρίνεται από την Κομισιόν θετική, καθώς τα χαμένα έσοδα από τον ΦΠΑ μπορεί να έχουν εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στην ικανότητα των κυβερνήσεων να χρηματοδοτούν τα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτόμαστε όλοι, όπως σχολεία, νοσοκομεία και μεταφορές.
Η τελευταία έκθεση δείχνει ότι οι στοχευμένες απαντήσεις πολιτικής έκαναν τη διαφορά, ιδίως εκείνες που σχετίζονται με την ψηφιοποίηση των φορολογικών συστημάτων, την αναφορά συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο και την ηλεκτρονική τιμολόγηση. Ταυτόχρονα, προσωρινοί παράγοντες όπως τα μέτρα κρατικής στήριξης που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, τα οποία συχνά εξαρτώνταν από την πληρωμή φόρων, μπορεί επίσης να έπαιξαν ρόλο στην ώθηση αυτής της θετικής αλλαγής.
Σε ονομαστικούς όρους, το συνολικό κενό ΦΠΑ της Ε.Ε. μειώθηκε κατά περίπου 38 δισεκατομμύρια ευρώ, από 99 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020 σε 61 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021, μια άνευ προηγουμένου βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Ορισμένα κράτη-μέλη, όπως η Ιταλία (-10,7 ποσοστιαίες μονάδες) και η Πολωνία (-7,8 ποσοστιαίες μονάδες) κατέγραψαν ιδιαίτερα αξιοσημείωτες μειώσεις στα εθνικά τους στοιχεία για το «κενό» ΦΠΑ. Η Ελλάδα έρχεται 11η στο σύνολο των 27 σε ποσοστιαίες μονάδες μείωσης του «κενού» ΦΠΑ (3,2 π.μ.).
Συμμόρφωση
Εξετάζοντας τις εκτιμήσεις σε επίπεδο κράτους-μέλους, το 2021, τη διακύμανση και την κλίμακα των αλλαγών στο κενό συμμόρφωσης ΦΠΑ από έτος σε έτος, αυτές ήταν πολύ μεγαλύτερες σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη – οι αλλαγές κυμαίνονταν από -10,7 π.μ. έως 0,7 π.μ. Στα περισσότερα (16) κράτη μέλη, η μεταβολή του ΦΠΑ από έτος σε έτος στο χάσμα συμμόρφωσης υπερέβη τις 3 π.μ. Σε μια τυπική χρονιά την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των χωρών με τόσο σημαντική αλλαγή στο χάσμα συμμόρφωσης στον ΦΠΑ δεν υπερέβη τις οκτώ.
Συνολικά, το έλλειμμα ΦΠΑ αυξήθηκε μόνο σε δύο κράτη-μέλη της Ε.Ε.-27 – τη Δανία (κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες) και τη Σουηδία (κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες).