Τι προβλέπεται

Πρόκειται για τον Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών και Γονικών Παροχών ή αλλιώς νόμο 2961/2001, ο οποίος στην παράγραφο 4 του άρθρου 10 και στην παράγραφο 3 του άρθρου 41 προβλέπει το δικαίωμα κάθε φορολογούμενου που υποβάλλει δήλωση φόρου κληρονομιάς ή γονικής παροχής ή δωρεάς, να αμφισβητήσει τις φορολογητέες αξίες των ακινήτων που προκύπτουν με βάση τις αντικειμενικές τιμές, με απευθείας προσφυγή στο αρμόδιο διοικητικό πρωτοδικείο εντός 60 ημερών από την υποβολή της δήλωσης. Δηλαδή, κάθε φορολογούμενος που είναι κληρονόμος ακινήτων ή λαμβάνει ακίνητα από γονική παροχή ή δωρεά, εφόσον θεωρεί ότι οι φορολογητέες αξίες των ακινήτων οι οποίες προκύπτουν με βάση τις αντικειμενικές τιμές είναι υψηλότερες των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς, μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο για να αμφισβητήσει τις φορολογητέες αυτές αξίες, δηλαδή για να ζητήσει τον επαναπροσδιορισμό τους στα χαμηλότερα επίπεδα των αγοραίων τιμών. Κι αυτό μπορεί να το πράξει παρακάμπτοντας τη χρονοβόρο διαδικασία που συνήθως ακολουθείται και προβλέπει αναμονή της έκδοσης της πράξης επιβολής του φόρου από τον προϊστάμενο της αρμόδιας φορολογικής αρχής, εν συνεχεία υποχρεωτική υποβολή ενδικοφανούς προσφυγής στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, απόρριψη της ενδικοφανούς προσφυγής συνήθως μετά από 4 μήνες και εν συνεχεία δυνατότητα προσφυγής στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο.

Παράκαμψη

Ουσιαστικά, οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 10 και της παραγράφου 4 του άρθρου 41 του ισχύοντος και σήμερα Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών και Γονικών Παροχών επιτρέπουν στους φορολογουμένους να αμφισβητούν τις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων και τις πράξεις επιβολής φόρων της ΑΑΔΕ πριν καν αυτές εκδοθούν βάσει των αντικειμενικών τιμών, παρακάμπτοντας τη διαδικασία αναγκαστικής προσφυγής πρώτα στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και μετά στα δικαστήρια, η οποία έχει επιβληθεί εδώ και 9 χρόνια από την ΑΑΔΕ.

Πιλότος…

Το δικαίωμα των φορολογουμένων για αμφισβήτηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων πριν καν εκδοθούν πράξεις επιβολής φόρων με βάση τις τιμές αυτές και με παράκαμψη της ΔΕΔ της ΑΑΔΕ επιβεβαίωσε η υπ’ αριθμόν 579/2024 απόφαση του Β’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), η οποία εκδόθηκε στις 24 Απριλίου του τρέχοντος έτους. Με την απόφαση αυτή έγινε δεκτό ότι σύμφωνα «με τη διάταξη του άρθρου 10, παρ. 3 του Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, εκείνος στον οποίο επήχθη κληρονομιαία ακίνητη περιουσία δύναται να ασκήσει, ενώπιον του αρμοδίου διοικητικού πρωτοδικείου, προσφυγή, εντός εξήντα ημερών από την υποβολή της δηλώσεώς του, προκειμένου να αμφισβητήσει την προκαθορισμένη (αντικειμενική) αξία των κληρονομιαίων ακινήτων και να ζητήσει να προσδιορισθεί η αξία αυτών στο ύψος της αγοραίας αξίας». Διευκρινίστηκε δε ότι «οι διατάξεις αυτές είναι ειδικές και ως τέτοιες δεν έχουν καταργηθεί από τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ)».

Αμφισβήτηση μέσω ενδικοφανούς προσφυγής

Ακόμη, όμως, κι αν εκδοθεί η πράξη προσδιορισμού του φόρου, ο φορολογούμενος μπορεί και πάλι να αμφισβητήσει τις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων με βάση τις οποίες έχουν προσδιοριστεί οι φορολογητέες αξίες των ακινήτων και εν τέλει να αμφισβητήσει και το ύψος του φόρου που του έχει επιβληθεί, ακολουθώντας όμως, στην περίπτωση αυτή, αναγκαστικά τη διαδικασία της υποβολής προσφυγής πρώτα στη ΔΕΔ της ΑΑΔΕ και κατόπιν, εφόσον απορριφθεί η προσφυγή από τη ΔΕΔ, με νέα προσφυγή στο αρμόδιο διοικητικό πρωτοδικείο.

Επανεκτίμηση

Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο μπορεί να καλέσει την αρμόδια φορολογική αρχή που εξέδωσε την πράξη προσδιορισμού του φόρου να επανεκτιμήσει τις φορολογητέες αξίες των ακινήτων με έλεγχο όλων των διαθέσιμων στοιχείων, ώστε να τις διαμορφώσει στα επίπεδα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς. Σε περίπτωση δε που ο επαναπροσδιορισμός γίνει σε επίπεδο χαμηλότερο των αξιών που προσδιορίστηκαν με βάση τις αντικειμενικές τιμές μπορεί να επέμβει ακόμη και στην απόφαση της ΔΕΔ και να την υποχρεώσει να την τροποποιήσει σύμφωνα με την απόφασή του, ώστε τελικά ο φορολογούμενος να πληρώσει λιγότερο φόρο από αυτόν που προκύπτει με βάση τις αντικειμενικές τιμές.

Η διαδικασία αυτή αποτυπώνεται στο ιστορικό το οποίο παρατίθεται στο κείμενο της απόφασης 579/2024 του ΣτΕ, σύμφωνα με το οποίο φορολογούμενη πέτυχε με τον τρόπο αυτό τη μείωση του συνολικού ποσού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων που κληρονόμησε από το επίπεδο των 615.865,01 ευρώ, στο επίπεδο των 554.584,33 ευρώ και συνακόλουθα τη μείωση του φόρου κληρονομιάς που εκλήθη να πληρώσει σε επίπεδο χαμηλότερο των 228.825,01 ευρώ που της προσδιόρισε η αρμόδια ΔΟΥ.