Μπορεί ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής τον Ιανουάριο του 2024 να ήταν στο 8,3% σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ωστόσο τον Νοέμβριο διαμορφώθηκε στο 0,6%, σχεδόν δηλαδή μηδενικός, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος των ανατιμήσεων και τη σταθεροποίηση του κόστους των τροφίμων, αν και σε υψηλά επίπεδα.

«Παρά τις γεωπολιτικές εντάσεις, οι τιμές της ενέργειας είναι σχετικά σταθερές. Επιπλέον, η λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας έχει ομαλοποιηθεί και δεν υπάρχει κάτι που να μας ανησυχεί, ώστε να δούμε αύξηση των τιμών των πρώτων υλών, με εξαίρεση λίγα προϊόντα, που έχουν επηρεαστεί από την κλιματική κρίση. Επομένως, είμαστε αισιόδοξοι ότι η θετική πορεία που ακολουθούν οι τιμές τους τελευταίους έξι μήνες θα συνεχιστεί και στις αρχές του 2025», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής κορυφαίο στέλεχος του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι μετά τη σταθεροποίηση των τιμών ακολουθεί η μείωση, ωστόσο ξεκαθαρίζουν ότι οι τιμές δεν θα επιστρέψουν στα προ τριετίας επίπεδα, σημειώνοντας ότι η «συνταγή» για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού είναι η ενίσχυση των εισοδημάτων των νοικοκυριών.

Ηδη, πάντως, σε ορισμένα τρόφιμα οι τιμές έχουν μειωθεί αισθητά σε σχέση με έναν χρόνο πριν, όπως για παράδειγμα τα ζυμαρικά, τα οποία έχουν υποχωρήσει κατά 10%, τα κατεψυγμένα λαχανικά και θαλασσινά κατά 6-7%, τα γαλακτοκομικά κατά 4%-5% και τα τυροκομικά προϊόντα κατά 3%, ενώ και σε άλλες κατηγορίες προϊόντων, όπως τα καθαριστικά και τα απορρυπαντικά, οι τιμές είναι κατά περίπου 7% χαμηλότερες.

Στο μεταξύ, οι βιομηχανίες έχουν αρχίσει να αποστέλλουν ήδη στα σούπερ μάρκετ τους τιμοκαταλόγους για τη νέα χρονιά και σύμφωνα με εκπροσώπους του κλάδου σε αρκετά είδη καταγράφεται έστω και οριακή αποκλιμάκωση των τιμών, ενώ η πρωτοβουλία της μειωμένης τιμής, στην οποία συμμετέχουν οι προμηθευτές και οι μεγάλες αλυσίδες με πάνω από 650 κωδικούς προϊόντων, αν και έληγε τέλος του χρόνου, θα παραταθεί και τη νέα χρονιά.

«Ηδη, αρκετές εταιρίες μάς έχουν ανακοινώσει ότι θα συνεχίσουν να προσφέρουν τα προϊόντα τους σε χαμηλότερες τιμές. Αλλωστε, με τον πληθωρισμό να βαίνει μειούμενος και με τους καταναλωτές να ανταποκρίνονται θετικά στην πρωτοβουλία αυτή, επιλέγοντας να βάλουν στο καλάθι τους επώνυμα προϊόντα που πωλούνται φθηνότερα, οι βιομηχανίες δεν έχουν λόγο να αυξήσουν τις τιμές», τονίζει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής εκπρόσωπος μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ. 

Η ΞΗΡΑΣΙΑ

Πάντως, παρά τη γενικότερη τάση αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού, υπάρχουν κάποιες κατηγορίες τροφίμων που οι τιμές τους αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω το 2025. Πρόκειται για προϊόντα από διεθνή εμπορεύματα που  επηρεάζονται άμεσα από την κλιματική κρίση, καθώς η ξηρασία έχει μειώσει σημαντικά την παραγωγή τους δημιουργώντας κινδύνους για ελλείψεις στην παγκόσμια αγορά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο καφές, το κακάο και ο χυμός πορτοκαλιού. «Η κλιματική κρίση επηρεάζει κάποιες πρώτες ύλες, όπως είναι ο καφές, το κακάο και ο χυμός πορτοκαλιού, καθώς υπάρχει μια συγκέντρωση στην παραγωγή σε συγκεκριμένα σημεία του πλανήτη και αυτό δύσκολα θα μπορέσει -τουλάχιστον άμεσα- να αλλάξει», υπογραμμίζει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής στέλεχος του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του καφέ κατέγραψαν το προηγούμενο διάστημα ιστορικό υψηλό 50 ετών, με τους εκπροσώπους του κλάδου να επισημαίνουν ότι αν δεν μπει ένα φρένο στο ράλι ανόδου, οι ανατιμήσεις τους επόμενους μήνες θα φτάσουν ακόμα και το 30%. Αντίστοιχα, το κακάο, αν και οι προβλέψεις για την πορεία της παραγωγής τη νέα χρονιά είναι καλύτερες σε σχέση με πέρυσι, λίγες μέρες πριν από την εκπνοή του 2024, έφτασε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας τις 15.500 δολάρια ο τόνος, εντείνοντας τις ανησυχίες της παγκόσμιας αγοράς για νέο γύρο ανατιμήσεων. Η χρηματιστηριακή τιμή του προϊόντος μέσα σ’ έναν χρόνο εκτινάχθηκε πάνω από 180%, ενώ οι ανατιμήσεις των σοκολατοειδών στα ράφια των ελληνικών σούπερ μάρκετ κυμάνθηκαν στο 15% το 2024, ενώ από την αρχή της πληθωριστικής κρίσης οι αυξήσεις σε ορισμένα προϊόντα ξεπερνούν ακόμα και το 50%.

Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για τον χυμό πορτοκαλιού, καθώς η ξηρασία που πλήττει τη Λατινική Αμερική είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, η χειρότερη των τελευταίων 50 ετών, ενώ επιβαρυντικά λειτουργεί και μια ασθένεια των εσπεριδοειδών, αυξάνοντας τον κίνδυνο για ελλείψεις στην αγορά. Στο πλαίσιο αυτό, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συμπυκνωμένου χυμού πορτοκαλιού που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης κινούνται στα επίπεδα των 5 δολαρίων η λίβρα, όταν δύο χρόνια πριν ήταν στα 2 δολάρια η λίβρα, ενώ μόνο από τις αρχές του 2024 έχουν αυξηθεί κατά 38%.

Εκτός, όμως, από τα είδη αυτά, ανατιμήσεις αναμένονται και στο μοσχαρίσιο κρέας, στο οποίο η Ελλάδα έχει, ούτως ή άλλως, χαμηλή επάρκεια (δεν ξεπερνά το 20%), λόγω του ευρωπαϊκού κανονισμού για την πράσινη μετάβαση. «Δεδομένου ότι αποδεδειγμένα η εκτροφή αγελάδων και βοοειδών έχει αρνητική επίδραση στο περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Ενωση λαμβάνει αυστηρά μέτρα, γεγονός που πιθανότατα θα οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής βόειου κρέατος πιέζοντας τις τιμές του κρέατος και ενδεχομένως και του γάλακτος», δηλώνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής υψηλόβαθμο στέλεχος σούπερ μάρκετ.

Πάντως, το υπουργείο Ανάπτυξης τονίζει ότι θα συνεχίσει τους ελέγχους στην αγορά, ενώ για τη συγκράτηση των τιμών σε βασικά προϊόντα έχει ήδη ανακοινώσει την παράταση του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, επιβάλλοντας μάλιστα πριν από λίγες μέρες νέα πρόστιμα ύψους 5,5 εκατ. ευρώ σε οκτώ πολυεθνικές εταιρίες που εντοπίστηκαν να το παραβιάζουν.