Βρισκόμαστε ξανά στη ζώνη του ατυχήματος. Η αξιολόγηση μπορεί να κλείσει, μπορεί και να μην κλείσει, 50-50 είναι οι πιθανότητες κατά συγκλίνουσες εκτιμήσεις, ενώ αν δεν υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη μέσα στα επόμενα 24ωρα, θα πάμε σε μια άγονη περίοδο παγώματος της διαπραγμάτευσης μέχρι το τέλος της άνοιξης, όταν θα ανοίξει αναγκαστικά το ζήτημα αφού θα πρέπει να καλυφθούν ομόλογα που λήγουν για να αποφευχθεί η χρεοκοπία.

Πού είμαστε τώρα; Από την ελληνική πλευρά έχει σταλεί στους θεσμούς μια αντιπρόταση (μειώσεις φόρων που θα αμβλύνουν τα προληπτικά μέτρα λιτότητας) και αναμένεται η απάντηση πριν από την έναρξη της συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης σήμερα.

Γιατί δεν έχει κλείσει ακόμη η δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου ελληνικού προγράμματος που θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2016; Για το Μέγαρο Μαξίμου φταίνε οι διαφωνίες κορυφής μεταξύ των πιστωτών και ειδικά η στάση του ΔΝΤ, που σε πλήρη συνεννόηση με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ανεβάζει διαρκώς τον πήχυ των απαιτήσεων. Για τους «θεσμούς» φταίει η ελληνική κυβέρνηση που παλινωδεί, ενώ η μπάλα, κατά το… φίλο επίτροπο Πιέρ Μοσκοβισί, βρίσκεται πλέον στα πόδια του πρωθυπουργού.

Γεγονός είναι ότι ο χρόνος τελειώνει. Αν σημερινό Eurogroup δεν καθοριστεί το περίγραμμα μιας συμφωνίας που θα οριστικοποιηθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, τότε είναι πιθανό να χαθεί το τρένο της ένταξης στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ τον Μάρτιο, με αποτέλεσμα να αποκτήσει νόημα εκείνο το «καήκαμε» που είχε αναφωνήσει σε ανύποπτο χρόνο ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος για να περιγράψει τις επιπτώσεις των καθυστερήσεων.

Αυτή τη στιγμή είμαστε και κοντά και μακριά σε λύση. Κοντά γιατί, τυπικά, τη θέλουν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές, μακριά γιατί η διαπραγμάτευση στο παρασκήνιο εξακολουθεί να καθορίζεται από κόκκινες γραμμές, με αποτέλεσμα να δυσκολεύει η τελική σύγκλιση.

Η θέση του Μεγάρου Μαξίμου «ούτε ένα ευρώ λιτότητας επιπλέον» επαναλαμβάνεται μονότονα, κάτι που ενισχύει τις εκτιμήσεις ότι ακόμη παίζουν όλα τα ενδεχόμενα: και η υπογραφή με συνοπτικές διαδικασίες και η αναβολή των αποφάσεων μέχρι το καλοκαίρι, όταν θα χρειαστούν 7 δισ. ευρώ για τις εξωτερικές δανειακές υποχρεώσεις και επομένως θα τεθεί εκ των πραγμάτων το δίλημμα «μέτρα ή χρεοκοπία».

Η κυβέρνηση δείχνει σαν να προετοιμάζει παράταση της διαπραγμάτευσης και να συμφιλιώνεται με την ιδέα να περάσουν μήνες μέσα στην αβεβαιότητα και τις εκκρεμότητες, παρά τις δραματικές συνέπειες για την οικονομία (π.χ. ήδη καταγράφεται μείωση των καταθέσεων στις τράπεζες). Η χαλαρή δήλωση του Γιώργου Σταθάκη σχετικά με την ποσοτική χαλάρωση -με λίγα λόγια είπε ότι δεν είναι τόσο επείγον να ενταχθούμε τώρα στο πρόγραμμα της ΕΚΤ- και η θυμωμένη παρέμβαση του Γιάννη Δραγασάκη εναντίον του Γιάννη Στουρνάρα και της Ντόρας Μπακογιάννη για τις ευθύνες που επιρρίπτουν στην ελληνική πλευρά για τις καθυστερήσεις δείχνουν ότι στην κορυφή του ΣΥΡΙΖΑ προετοιμάζεται η επικοινωνιακή διαχείριση της μη λύσης.

Οπως συχνά συμβαίνει με την κυβέρνηση Τσίπρα, προχωρούν με τα δύο σενάρια ανοιχτά, και αυτό ενός οδυνηρού συμβιβασμού και εκείνο της αποτυχίας της διαπραγμάτευσης. Ο κύβος δεν φαίνεται ακόμη να έχει ριφθεί και την τελική απόφαση θα πάρει ο πρωθυπουργός, ο οποίος για την ώρα δείχνει αμφίθυμος.

Τον Απρίλιο η Eurostat θα πιστοποιήσει τα στοιχεία που αποτυπώνουν την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και μέχρι τότε θα υπάρχουν οι διαφορετικές αναγνώσεις της Κομισιόν (θετική) και του ΔΝΤ (αρνητική) που δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τη συνεννόηση μεταξύ των θεσμικών πιστωτών.
Στο Μέγαρο Μαξίμου φαίνεται πως πιστεύουν πως το θέμα της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα είναι ανοιχτό, παρόλο που η Ολλανδία και η Γερμανία θέλουν το ΔΝΤ οπωσδήποτε και όχι απλώς σε ρόλο τεχνικού συμβούλου αλλά σε πλήρη συμμετοχή, δηλαδή με κανονική χρηματοδότηση.

Αυτό το διαμηνύουν σε κάθε ευκαιρία προσβλέποντας σε μια συμφωνία κορυφής μεταξύ Μέρκελ-Λαγκάρντ κατά τη συνάντηση που θα έχουν η Γερμανίδα καγκελάριος και η επικεφαλής του ΔΝΤ την επόμενη εβδομάδα.

Το γεγονός ότι είναι ανοιχτό ένα τόσο μεγάλο θέμα όπως η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα στο παρά ένα της λήξης της προθεσμίας για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης αποτελεί από μόνο του ένδειξη ότι στο ατύχημα μπορεί να φτάσουμε διά της διολισθήσεως και όχι βάσει σχεδίου.

«Ναι» στην προληπτική νομοθέτηση μέτρων με… ανταλλάγματα

Οπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση μπορεί να φτάσει στην προληπτική νομοθέτηση μέτρων λιτότητας, όπως η μείωση του αφορολογήτου και η περικοπή κύριων συντάξεων, εφόσον διαμορφωθεί ένα πακέτο θετικών αποφάσεων που θα περιλαμβάνει τον καθορισμό μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη ρύθμιση του χρέους, χαμήλωμα των πρωτογενών πλεονασμάτων σε βάθος δεκαετίας, δέσμευση για βοήθεια της χώρας προκειμένου να επιχειρήσει έξοδο στις αγορές στο τέλος του 2017 και έναν αντικόφτη ή δότη που θα επιτρέπει μειώσεις φόρων εφόσον εκπληρώνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι. Ζητούν, δηλαδή, να νομοθετηθούν προληπτικά και θετικά μέτρα όπως η μείωση του ΦΠΑ κατά μία μονάδα στα τρόφιμα, η μείωση των φορολογικών συντελεστών επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, ειδικά εκείνων που δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα, ακόμη και του ΕΝΦΙΑ.

Τις τελευταίες μέρες έγινε εντατικό μασάζ από υπουργούς και τον ίδιο τον Πρόεδρο της Βουλής προκειμένου να αποφεύγονται η κακοφωνία και η δημιουργία της εντύπωσης ότι θα κινδυνεύσει η συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας στην επόμενη κρίσιμη ψηφοφορία. Η «γραμμή» που προωθήθηκε είναι ότι οι βουλευτές δεν θα τοποθετούνται επί συγκεκριμένων μέτρων, αφού ακόμη δεν υπάρχει τίποτα επίσημο, αλλά θα δηλώνουν πρόθυμοι να αποτιμήσουν τη συμφωνία στο σύνολό της, να στηρίξουν τη διαπραγματευτική προσπάθεια του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών και να εκφράσουν τη βεβαιότητά τους ότι αποκλείεται να έρθει στη Βουλή κάτι που θα είναι πέρα από τις αρχές και τις αξίες του ΣΥΡΙΖΑ (γενικώς…).

Η εξουσία είναι ισχυρή συγκολλητική ουσία και για την ώρα δεν υπάρχει τέτοια ταραχή στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ που να δημιουργεί την αίσθηση επικείμενης αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης.

Κεντρικό πρόσωπο στο εσωκομματικό γίγνεσθαι του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο Νίκος Φίλης (αναλυτικό ρεπορτάζ σελ. 10), ο οποίος τάραξε τα νερά στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας για «αμέριμνη διαπραγμάτευση» και «νέες αυταπάτες» και προτείνοντας, αντί του εναγκαλισμού με τους ΑΝ.ΕΛ., διάλογο με το ΠΑΣΟΚ «κι ας βρομάει». Ωστόσο, στη συνέχεια, ενώ αναμενόταν επίθεσή του στον υπουργό Αμυνας Πάνο Καμμένο με ερώτηση στη Βουλή για τα εξοπλιστικά, εμφανίστηκε ως υπογράφων ερώτηση για τους αρχαιολογικούς χώρους στο Ελληνικό, κάνοντας δηλαδή παρέμβαση από αριστερά.

Εμπειρα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι αυτή ήταν μια κίνηση προσέγγισης με την κίνηση των «53», καθώς βουλευτές αυτής τάσης συντάχθηκαν σε αυτή την πρωτοβουλία, προκειμένου να χτίσει τις εσωκομματικές συμμαχίες του και στη συνέχεια να εκφράσει πιο δυναμικά την ανανεωτική Αριστερά την οποία επικαλείται.

«Θα πιουν το πικρό ποτήρι μόνοι τους μέχρι τελευταίας σταγόνας…»

Στην αντιπολίτευση οι γνώμες διίστανται για το τι μέλλει γενέσθαι. Υπάρχει η εκτίμηση ότι επίκειται «συνθηκολόγηση» και «μπουγιουρντί» (κατά την έκφραση της Φώφης Γεννηματά), υπάρχει και η άποψη ότι πάμε σε επανάληψη του καλοκαιριού του 2015 σε ακόμη πιο άγρια εκδοχή, με το δημόσιο ταμείο άδειο, τον κίνδυνο πιστωτικού γεγονότος ante portas, την προεκλογική αντιπαράθεση στη Γερμανία σε κορύφωση εν όψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου, την ευρωζώνη σε μια νέα κατάσταση μετά τις εκλογές στην Ολλανδία και τη Γαλλία, τη συζήτηση για την Ε.Ε. των δύο ταχυτήτων να έχει ξεκινήσει.

Αλλος φοβάται δημοψήφισμα (παρόλο που η Ν.Δ. έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι θα το μποϊκοτάρει), άλλος βλέπει σύγκλιση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών σε μια προσπάθεια επιμερισμού των κυβερνητικών ευθυνών στα κόμματα της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης, κάποιοι πιστεύουν ότι προετοιμάζεται ηρωική έξοδος μετά από ρήξη με τους πιστωτές, ενώ πολλοί έχουν πειστεί ότι κεντρική επιδίωξη της ηγετικής ομάδας είναι η εξάντληση της κυβερνητικής θητείας.

Σε κάθε περίπτωση, ούτε λόγος δεν γίνεται σε Ν.Δ., Δημοκρατική Συμπαράταξη και Ποτάμι για ενδεχόμενη στήριξη της κυβέρνησης στη Βουλή όταν/αν έρθει η ώρα μιας κρίσιμης ψηφοφορίας για το κλείσιμο της αξιολόγησης, ακόμη κι αν τεθεί σε κίνδυνο η διατήρηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, κάτι που πάντως δεν πιστεύουν ότι θα συμβεί.

Σε συσκέψεις που έχουν γίνει στα επιτελεία των πολιτικών αρχηγών κυριαρχεί η άποψη ότι «θα πιουν το πικρό ποτήρι μόνοι τους μέχρι τελευταίας σταγόνας», ενώ δεν επηρεάζονται από τις διακριτικές συστάσεις των εταίρων για συναίνεση και συνεργασία όλων των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων.

Δύσκολο πάντως να βρει κανείς κάποιον στην αντιπολίτευση που να στοιχηματίζει για όσα έρχονται. Ακόμη και όσοι είναι βέβαιοι ότι «θα τα υπογράψουν όλα για να μείνουν στην εξουσία», όσο περνούν οι μέρες χωρίς συμφωνία χάνουν την αυτοπεποίθησή τους ως προς αυτή τους την εκτίμηση. Και αρχίζουν να αναρωτιούνται μήπως δεν είναι απολύτως ακριβής αυτή η ανάλυση και προκύψουν εκπλήξεις για τις οποίες δεν έχουν προετοιμαστεί.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥ

aspanou@e–typos.com

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής