Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλαράκης που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή διαπραγμάτευσης δεν είναι αρνητικοί στο σενάριο εργασίας που συζητείται κάθε μέρα με τους θεσμούς. Δεν μπορούν να γίνουν ξεκάθαροι όμως πριν δώσει το Μέγαρο Μαξίμου το πράσινο φως για συμφωνία. Παράλληλα επιμένουν ότι αν τελικά αποφασιστεί η μείωση του αφορολογήτου να ισχύσει από το 2019 και όχι από το 2018 όπως ζητούν θεσμοί. Δηλώνουν επίσης πρόθυμοι για την επέκταση του δημοσιονομικού κόφτη για ένα ή δύο χρόνια (έστω και με προληπτικό μέτρο την περικοπή των συντάξεων), αλλά όχι μέχρι και το 2023 όπως ζητούν οι θεσμοί, θέλοντας να τον προσαρμόσουν με το μεσοπρόθεσμο στόχο για πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% του ΑΕΠ.

Από την άλλη πλευρά στο Μαξίμου όμως φαίνεται να έχουν κολλήσει στην επικοινωνία ενός τέτοιου θέματος, καθώς οι διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού ότι αποκλείεται η ψήφιση νέων μέτρων χαλάνε την κατ’ αρχήν συμφωνία που υπάρχει από το οικονομικό επιτελείο στις κατ’ ιδίαν επαφές με τους δανειστές. Εντονος εκνευρισμός υπάρχει επίσης και από το δημοσίευμα του Bloomberg που αποκάλυπτε το ενημερωτικό σημείωμα του υπουργού Οικονομικών πριν από το Eurogroup της περασμένης Πέμπτης, στο οποίο ο κ. Τσακαλώτος χάλαγε το σενάριο ότι «εμείς έχουμε εκπληρώσει όλες τις δεσμεύσεις μας και για την καθυστέρηση της δεύτερης αξιολόγησης φταίνε μόνο οι δανειστές».

Ως γνωστόν πλέον το σημείωμα του ΥΠΟΙΚ έλεγε καθαρά ότι έχει κλείσει μόνο το ένα τρίτο των θεμάτων, ένα τρίτο θα μπορούσε να κλείσει σε 10 ημέρες και το άλλο ένα τρίτο θα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης του μέλλοντος. Τούτο την στιγμή που ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ Τζανακόπουλος διαβεβαίωνε ότι έχει ολοκληρωθεί το 95% των μέτρων και ο Πρόεδρος της Βουλής Ν. Βούτσης διαβεβαίωνε ότι όλα όσα έπρεπε να κάνει η Ελλάδα τα έχει κάνει.

Σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της έντασης ο υπουργός Οικονομικών με χθεσινή ανακοίνωσή του απαντούσε στους δυσαρεστημένους συναδέλφους του, απευθυνόμενος όμως στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκο Μητσοτάκη. Η απάντηση ήταν ότι όπως σε όλα τα Μνημόνια, τα μέτρα θεωρούνται ολοκληρωμένα μόνο όταν το κάθε ένα από αυτά έχει υλοποιηθεί στο 100%. Διαφορετικά θεωρούνται «ανοιχτά».

Εκτός όμως όπως από τις βολές εκ των έσω, το οικονομικό επιτελείο έχει να αντιμετωπίσει και μια σειρά άλλες αβεβαιότητες, οι οποίες θα πρέπει να διευκρινιστούν πριν προχωρήσει η τελική φάση της δεύτερης αξιολόγησης.

Το πρώτο είναι το θέμα της λύσης για την ελάφρυνση του χρέους. Η ελληνική πλευρά δεν θέλει σε καμία περίπτωση να προχωρήσει σε νέες υποχωρήσεις χωρίς να έχει την καθαρή λύση για το χρέος στο τραπέζι, κάτι που άλλωστε ζητά και το ΔΝΤ πριν ενταχθεί στο πρόγραμμα αλλά και η ΕΚΤ για να έχει το περιθώριο να εντάξει την Ελλάδα στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης.

Ωστόσο φαίνεται ότι το Βερολίνο έχει άλλα σχέδια μένοντας στο αρχικό του πλάνο: την επανάληψη μιας υπόσχεσης για μια συνολική λύση για το χρέος με μέτρα τα οποία θα υλοποιηθούν το 2018. Μάλιστα χθες έγινε γνωστή μια συνάντηση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με το στενό συνομιλητή του και υπεύθυνο του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν. Η συνάντηση έγινε γνωστή από την πληροφορία ότι στη συνάντηση θα ήταν παρών και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Η παρουσία όμως του Ελληνα υπουργού διαψεύστηκε από το γερμανικό ΥΠΟΙΚ, ενώ η συνάντηση υποβαθμίστηκε με το χαρακτηρισμό μιας συνηθισμένη συνάντησης του Γερμανού υπουργού με έναν εκπρόσωπο του ΔΝΤ. Πίσω όμως από τις διαψεύσεις είναι βέβαιο ότι ο Δανός αξιωματούχος του Ταμείου πήγε στο Βερολίνο για να ξεκαθαρίσει τα πράγματα με τη λύση για το ελληνικό χρέος. Να μάθει δηλαδή αν η Γερμανία είναι διατεθειμένη να δώσει παραπάνω μέτρα για το χρέος από τώρα ώστε να αξιολογηθούν από την επόμενη έκθεση βιωσιμότητας του χρέους που θα κάνει το ΔΝΤ.

Εκτός από το θέμα του χρέους, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα θέλει εγγυήσεις ότι στα υπόλοιπα ανοιχτά θέματα της αξιολόγησης, και κυρίως το εργασιακό, δεν θα πιεστεί να δεχθεί -τουλάχιστον άμεσα- όλες τις αλλαγές που ζητά από τώρα το ΔΝΤ. Στο ενεργειακό ζητά επίσης ευελιξία κινήσεων στο πώς θα κινηθεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (με δεδομένο ότι η περαιτέρω αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ δεν θα πρέπει να είναι προαπαιτούμενο).

Σε κάθε περίπτωση αν η κυβέρνηση θέλει να έχει ελπίδες για συμφωνία έστω και στο «και πέντε», δηλαδή στις αρχές Μαρτίου, θα πρέπει μέσα στο Σαββατοκύριακο να δώσει την τελική της απάντηση ώστε να κινηθούν οι διαδικασίες. Αν όλα πάνε καλά, οι θεσμοί θα επιστρέψουν μετά τη συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΔΝΤ τη Δευτέρα στην Αθήνα, όπου θα παραμείνουν μέχρι να έχουμε τη συμφωνία σε επίπεδο θεσμών (Stuff Level Agreement). Ανάλογα με το χρόνο που θα ολοκληρωθεί αυτή η φάση, είτε θα έχουμε τελική συμφωνία μέχρι και τις 20 του μήνα ή το θέμα θα παραπεμφθεί σε κάποια έκτακτη διαδικασία λίγο πριν ο κ. Ντάισελμπλουμ αποχωρήσει για να συμμετέχει στις εθνικές εκλογές της χώρας του.

Αν τα πράγματα όμως συνεχίσουν με καθυστερήσεις ή αν τελικά το ΔΝΤ θέσει νέους όρους μετά τη συνεδρίαση της Δευτέρας, τότε, παρά τα σενάρια που διακινούνται, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποια θα είναι η επόμενη μέρα για το ελληνικό πρόγραμμα. Το βέβαιο είναι ότι μια παρατεταμένη καθυστέρηση θα ενισχύσει το σενάριο του Grexit που φαίνεται να υποστηρίζει ως εναλλακτική η Γερμανία αλλά και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά.

Προειδοποίηση – τελεσίγραφο για λήψη μέτρων μέχρι Δευτέρα

Παράλληλα, στις Βρυξέλλες προειδοποιούν για τον κίνδυνο να χαθούν οι προθεσμίες για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, εάν μέχρι τη Δευτέρα το ΔΝΤ δεν έχει στη διάθεσή του τα βασικά δεδομένα σε σχέση με τα προληπτικά δημοσιονομικά μέτρα για τη διασφάλιση της επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018.

Σύμφωνα με πηγή της ευρωζώνης με εμπλοκή στη διαπραγμάτευση, οι θεσμοί ανταλλάσσουν μεν κείμενα με την κυβέρνηση σε μια προσπάθεια διαμόρφωσης του πλαισίου που θα επιτρέψει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ωστόσο προς το παρόν δεν έχει επιτευχθεί η απαραίτητη πρόοδος.

Η ελληνική πλευρά γνωρίζει πως η συμφωνία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης περνάει από τη νομοθέτηση προληπτικών δημοσιονομικών μέτρων, όπως η μείωση του αφορολογήτου ή η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις, ανέφερε η ίδια πηγή, προσθέτοντας ότι υπάρχει και το ζήτημα των εργασιακών, αλλά εκεί διαβεβαιώνουν ότι τα πράγματα είναι πιο εύκολα.

Στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά κι αν δεν υπάρξει κάποια σημαντική προσέγγιση μέχρι το Σαββατοκύριακο, τότε θα περιοριστούν δραστικά οι πιθανότητες ακόμη και πολιτικής συμφωνίας στο Εurogroup της 20ής Φεβρουαρίου. Το ΔΝΤ πρέπει να γνωρίζει πού πάμε ώστε να μπορέσει να προσαρμόσει την έκθεσή του για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους στα νέα δεδομένα των προληπτικών δημοσιονομικών μέτρων, προειδοποιούσε η ίδια πηγή.

Η επόμενη προγραμματισμένη συζήτηση για το ελληνικό ζήτημα σε επίπεδο χωρών της ευρωζώνης θα γίνει στη συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας (ΕWG) της ευρωζώνης, στις 9 Φεβρουαρίου, και αποσκοπεί στην προετοιμασία της συνεδρίασης του Εurogroup (20 Φεβρουαρίου). Ωστόσο, μέχρι τότε θα πρέπει να έχει γίνει η επιστροφή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και να υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο σε σχέση με το ΔΝΤ, διαφορετικά το ελληνικό ζήτημα θα πάει για αργότερα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Οι Ευρωπαίοι φαίνονται διατεθειμένοι να δώσουν περισσότερες εγγυήσεις στο διεθνή οργανισμό σε σχέση με τη δική τους δέσμευση για λήψη και μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους. Τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να διαμορφωθούν από τώρα με τρόπο που να «διαβάζεται» από το ΔΝΤ αλλά να αποφασιστούν το 2018, δηλαδή μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις του 2017 στην Ολλανδία, στη Γαλλία και τη Γερμανία.

Στις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των δανειστών και της κυβέρνησης αναφέρθηκε χθες και η εκπρόσωπος της Κομισιόν, η οποία απαντώντας σε σχετική ερώτηση επανέλαβε ότι οι θεσμοί παραμένουν προσηλωμένοι στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης το συντομότερο δυνατό. Σύμφωνα με την εκπρόσωπο, οι συζητήσεις συνεχίζονται από τις έδρες των εμπλεκομένων πλευρών, υπάρχει τακτική επικοινωνία, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει καθοριστεί ημερομηνία επιστροφής των επικεφαλής στην Αθήνα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν έχει επιτευχθεί η απαραίτητη πρόοδος για κάτι τέτοιο.

Τάσος Δασόπουλος

Νίκος Μπέλλος

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου