Ήδη, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες που αποκαλύπτει σήμερα ο «Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής», οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν κάνει μια πρώτη εμπεριστατωμένη κοστολόγηση των προσωπικών διαφορών για τις παλιές συντάξεις.

«Ψαλίδισμα»

Το κόστος αυτό εκτιμάται ότι είναι κάτω των 2 δισ. ευρώ, περίπου στο 1,5 δισ. ευρώ και σημαίνει ότι αυτό θα είναι και το ποσό που θα χρειαστεί να κοπεί από τις παλιές συντάξεις από τη στιγμή που η προσωπική διαφορά συντάξεων έχει ήδη συμπεριληφθεί όχι μόνο στην ατζέντα μέτρων της τρόικας, αλλά και στα πεδία των δαπανών όπου η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να κάνει περικοπές αν και η ίδια ισχυρίζεται ότι τέτοια μέτρα δεν θα χρειαστούν γιατί οι στόχοι των πλεονασμάτων που έχει συμφωνήσει με τους δανειστές θα πιαστούν!

Η αποτίμηση όμως και μόνο της δαπάνης που βαρύνει το ασφαλιστικό με την καταβολή των επιπλέον ποσών στις συντάξεις, καταδεικνύει ότι οι προσωπικές διαφορές είναι ήδη στο πακέτο των μέτρων που θα κληθεί να νομοθετήσει η κυβέρνηση για να κλείσει την αξιολόγηση. Το σχέδιο για τις συντάξεις κρύβει τρεις βόμβες και περιλαμβάνει:

1 Επανυπολογισμό των παλιών συντάξεων με τα ποσοστά αναπλήρωσης και την προσθήκη της Εθνικής Σύνταξης του νόμου Κατρουγκαλου για όλους τους συνταξιούχους των ταμείων οι οποίοι είχαν αποχωρήσει και έπαιρναν σύνταξη ως τις 12/5/2016. Με τον επανυπολογισμό το ποσό της σύνταξης και των επιδομάτων (π.χ. οικογενειακά, ή επίδομα εξομάλυνσης για συντάξεις Δημοσίου) που υπερβαίνει τη νέα σύνταξη, θα μπει «στο κουτάκι» της προσωπικής διαφοράς. Αυτές οι διαφορές αποτελούν δαπάνη που θα μειώνεται ανάλογα με τα μέτρα περικοπών που θα ζητάει ο κόφτης και μόνο αν πιάνονται οι στόχοι, ο κόφτης θα απενεργοποιείται. Από την πρώτη κοστολόγηση που έχουν κάνει οι αρμόδιες δημοσιονομικές υπηρεσίες οι μεγαλύτερες διαφορές βγαίνουν στις συντάξεις του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ, που φτάνουν στο 27%, ενώ στο ΙΚΑ οι προσωπικές διαφορές είναι κατά μέσο όρο στο 20%. Οι διαφορές αυτές είναι μειώσεις συντάξεων που θα γίνουν από το 2018 και μετά, ώστε να εξασφαλίζονται οι στόχοι των ετήσιων πλεονασμάτων που υπέγραψε η κυβέρνηση με τους δανειστές.

2 Αφαίρεση μέρους των προσωπικών διαφορών σε δόσεις. Εξετάζεται για παράδειγμα, να αφαιρείται το 1/3 της προσωπικής διαφοράς κατ’ έτος από τα μέσα του 2018, ή από το 2019 και μετά. Με αυτό το σενάριο ένας συνταξιούχος που παίρνει σήμερα 1.350 ευρώ και η σύνταξη με τον επανυπολογισμό καθοριστεί στα 1.100 ευρώ, με προσωπική διαφορά 250 ευρώ, μπορεί να έχει μείωση κατά 84 ευρώ κάθε χρόνο για τρία έτη, ώστε να σβήσει η διαφορά των 250 ευρώ μεταξύ νέας και παλιάς σύνταξης από το 2018-2019 ως το 2021. Στην περίπτωση όμως που απαιτηθούν μεγαλύτερες περικοπές, τότε οι δόσεις αφαίρεσης της προσωπικής διαφοράς μπορεί να περιοριστούν σε δυο αντί για τρεις.

3 Εφαρμογή του δείκτη αναπροσαρμογής μισθών για τις νέες οριστικές κύριες συντάξεις, που θα αρχίσει να απονέμει ο ΕΦΚΑ σε όσους υπέβαλαν αίτηση από 13/5/2016 και μετά. Ο δείκτης αναπροσαρμογής μισθών θα βγει από τη Στατιστική Αρχή με μια ειδική μεθοδολογία. Είναι ένας νέου τύπου κόφτης που θα κατεβάζει αυτόματα ή θα διατηρεί παγωμένους τους μισθούς των εργαζομένων για τον υπολογισμό των νέων συντάξεων. Προβλέπεται στο νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και θα λειτουργήσει σύντομα με την έκδοση των σχετικών οδηγιών από το υπουργείο Εργασίας. Ο δείκτης θα μετράει την εξέλιξη των μισθών κάθε χρόνο με βάση το μέσο όρο της μεταβολής των αποδοχών των εργαζομένων στο σύνολο της οικονομίας από το 2002 και μετά.

Αν δηλαδή ένας εργαζόμενος είχε αύξηση από την επιχείρησή του κατά 5% το 2005 και κατά 4% το 2006, αλλά στο σύνολο της οικονομίας οι μισθοί είχαν μικρότερη αύξηση (έστω 2%), τότε οι αποδοχές για τα συγκεκριμένα έτη θα αναπροσαρμοστούν με τα ποσοστά του δείκτη μισθών για το σύνολο της οικονομίας. Ο τελικός μέσος όρος των αποδοχών που θα ληφθούν υπόψη για να βγει η σύνταξη, δεν θα είναι από τις αποδοχές που πραγματικά είχαν οι εργαζόμενοι, αλλά θα βγαίνει από τις αποδοχές που θα αναπροσαρμόζονται με τα ποσοστά εξέλιξης των μισθών στο σύνολο της οικονομίας.

Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής δείχνει σήμερα με αποκαλυπτικά παραδείγματα πώς θα λειτουργεί ο δείκτης και πόση «ζημιά» μπορεί να κάνει στον υπολογισμό της σύνταξης. Μισθωτός που βγάζει μέσο όρο 1.000 ευρώ μηνιαίο μισθό από το 2002 ως το 2017 μπορεί (σ.σ.: σύμφωνα με το ενδεικτικό παράδειγμα στο σχετικό πίνακα) να πάρει σύνταξη βάσει μισθού όχι 1.000 ευρώ, αλλά 847 ευρώ, γιατί θα μπει στη μέση ο δείκτης μισθών της οικονομίας και θα πιάσει τις μεγάλες μειώσεις μισθών που έγιναν από το 2010 και μετά. Ετσι μπορεί ένας εργαζόμενος να είχε παγωμένο μισθό από το 2010, αλλά επειδή οι μισθοί στο σύνολο της οικονομίας δείχνουν μείωση (5%, 7%, ή 12%) αυτή η μείωση θα περάσει και στις δικές του αποδοχές και ο μέσος όρος των μισθών του θα πέσει χαμηλότερα. Μοιραία θα βγει και με μικρότερη σύνταξη.

Πίνακας 1: Οι προσωπικές διαφορές στους συνταξιούχους του ΙΚΑ:

Πίνακας 2: Οι προσωπικές διαφορές στους συνταξιούχους του Δημοσίου:

Πίνακας 3: Πως θα λειτουργήσει ο κόφτης μισθών στον υπολογισμό νέων συντάξεων

Επεξήγηση πίνακα 3:

1 Στην πρώτη στήλη είναι τα έτη που λαμβάνονται υπόψη για να βγει ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών στο σύνολο των ετών. Για σύνταξη το 2017 λαμβάνεται ο μέσος όρος μισθών από το 2002 ως το 2017 (16 έτη).

2 Στη δεύτερη στήλη είναι η πραγματική ποσοστιαία μεταβολή που είχε ένας εργαζόμενος στο μισθό του με τις ετήσιες αυξήσεις, μειώσεις ή και πάγωμα αποδοχών.

3 Στην τρίτη στήλη είναι η εξέλιξη των μισθών με βάση τις αυξήσεις που είχε ή τις μειώσεις ή το πάγωμα αποδοχών για κάποια έτη. Με την πραγματική εξέλιξη ο εργαζόμενος θα έχει, στο παράδειγμά μας, μέσο όρο μηνιαίων αποδοχών 1.000 ευρώ.

4 Στην τέταρτη στήλη μπαίνει ο δείκτης της Στατιστικής Αρχής που μετράει τη μεταβολή των μισθών (πόσο ανέβηκαν ή πόσο κατέβηκαν) για το σύνολο της οικονομίας.

5 Στην πέμπτη στήλη οι δείκτες της Στατιστικής Αρχής αναπροσαρμόζουν αναλόγως τις πραγματικές αποδοχές του εργαζομένου. Με τη χρήση του «δείκτη μισθών της οικονομίας», ο μέσος όρος αποδοχών που θα ληφθεί για τον υπολογισμό της σύνταξης βγαίνει στα 847 ευρώ.

Υπάρχουν και θετικά

Στα θετικά -προς το παρόν- για τους νέους συνταξιούχους είναι ότι μένουν (εκτός απροόπτου) εκτός του κόφτη των προσωπικών διαφορών, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες που επιβεβαιώνουν στελέχη του υπουργείου Εργασίας.

Αυτό σημαίνει ότι θα λειτουργήσει αντίστροφα στις νέες συντάξεις ο μηχανισμός της προσωπικής διαφοράς που προβλέπει ο ν. 4387/2016 και λέει ότι αν η νέα σύνταξη είναι από 20% και άνω χαμηλότερη από την παλιά (δηλαδή 800 αντί 1.000 ευρώ), τότε ο ασφαλισμένος θα έχει για το 2016 τη μισή μείωση (100 ευρώ ή 10%) και η σύνταξη που θα πάρει θα είναι 900 ευρώ. Αν φύγει το 2017, θα έχει τα 2/3 της μείωσης, δηλαδή 133 ευρώ και θα πάρει 867 ευρώ, ενώ αν αποχωρήσει το 2018, θα έχει τα ¾ της μείωσης και θα πάρει 850 ευρώ. Από το 2019 όμως δεν θα έχει καμία προσωπική διαφορά και η μείωση θα υπολογίζεται ολόκληρη, δηλαδή η σύνταξη θα είναι 800 ευρώ.

Πώς αλλάζουν οι συντάξεις με το δείκτη μισθών της οικονομίας:

● Αν λαμβάνονταν υπόψη οι αποδοχές των 1.000 ευρώ, ο εργαζόμενος θα έπαιρνε, με 35 έτη, 722 ευρώ σύνταξη. Επειδή όμως θα ληφθούν υπόψη τα 847 ευρώ, λόγω του δείκτη μισθών της οικονομίας, όπως προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου, η σύνταξη για τα 35 έτη πηγαίνει στα 670 ευρώ, δηλαδή 52 ευρώ πιο κάτω.

● Με μέσο όρο 1.000 ευρώ, η σύνταξη για 33 έτη θα έβγαινε στα 690 ευρώ. Με το δείκτη μισθών όμως, θα ληφθούν υπόψη οι αποδοχές των 847 ευρώ και η σύνταξη βγαίνει στα 643 ευρώ, δηλαδή 47 ευρώ πιο κάτω.

● Αν λαμβάνονταν υπόψη ο μέσος όρος μισθού των 1.000 ευρώ, τότε εργαζόμενος με 30 χρόνια θα έπαιρνε 648 ευρώ. Αν όμως ο δείκτης μισθών της οικονομίας κατεβάσει τις αποδοχές στα 847 ευρώ, η σύνταξη θα βγει στα 607 ευρώ.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής