«Και πάλι επικράτησαν οι εθνικές ματαιοδοξίες. Ιδίως η Ολλανδία επιμένει να αποδεσμευτούν χρήματα από την ομπρέλα προστασίας του ευρώ, μόνον εάν δανειολήπτες όπως η Ιταλία και η Ισπανία πληρούν αυστηρούς όρους. Αλληλεγγύη όμως είναι κάτι άλλο. Οι χώρες που πλήττονται περισσότερο χρειάζονται χρήματα γρήγορα. Δεν χρειάζονται μαθήματα για τον πώς πρέπει να οργανώσουν το πολιτικό τους σύστημα μετά την κρίση.

Τουλάχιστον οι υπουργοί Οικονομικών θέλουν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις», γράφει η εφημερίδα Frankfurter Rundschau

H οικονομική εφημερίδα Handelsblatt προειδοποιεί: «Εάν εδραιωθεί η εντύπωση ότι ο πλούσιος βορράς εγκαταλείπει τον νότο, ο οποίος έχει πληγεί σκληρά από την κρίση, αυτό θα είναι επικίνδυνο για το κοινό νόμισμα. Τότε, θα μπορούσε να υπάρξει ένα κερδοσκοπικό κύμα επιθέσεων εναντίον της Ιταλίας και της Ισπανίας, το οποίο θα επισκιάσει όλα όσα έχουν συμβεί μέχρι τώρα και  θα φέρει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε δύσκολη θέση. Η απώλεια εμπιστοσύνης στο ίδιο το ευρώ θα μπορούσε να είναι η μοιραία συνέπεια.»

Τέλος, η εφημερίδα Tagesspiegel του Βερολίνου σημειώνει: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα αργό δεξαμενόπλοιο. Η κρίση του κορωνοϊού δεν την κάνει ταχύπλοο. Ούτε στην επόμενη σύνοδο θα αποφασιστούν κορωνο-ομόλογα. Εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το τρίπτυχο πακέτο, το οποίο αποτελείται από τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, τις νέες προληπτικές πιστωτικές γραμμές της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και το επίδομα εργασίας μικρής διάρκειας, συνολικού ύψους άνω των 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επομένως κανείς δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ο βορράς δεν νοιάζεται για τον νότο».

Το παρασκήνιο του ναυαγίου

«Φτάσαμε κοντά σε μια συμφωνία, μετά από 16 ώρες συζητήσεων, αλλά δεν μπορέσαμε να καταλήξουμε», ανέφερε ο Μάριο Σεντένο, προσθέτοντας ότι ο στόχος παραμένει, δηλαδή ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού (για εργαζομένους, επιχειρήσεις, κράτη-μέλη), μέσω ενός σημαντικού μεγέθους σχεδίου ανάκαμψης.

Στη μαραθώνια χθεσινή τηλεδιάσκεψη μπορεί να επιβεβαιώθηκαν οι διαφωνίες μεταξύ των χωρών του Βορρά και του Νότου της ευρωζώνης, ωστόσο το κλίμα δεν ήταν κακό. Αυτό κάνει τον πρόεδρο του Εurogroup, Μάριο Σεντένο, να πιστεύει, σύμφωνα με συνεργάτες του, ότι είναι εφικτή η συμφωνία στη νέα προσπάθεια που θα γίνει σήμερα. Αλλωστε γι’ αυτό συγκάλεσε νέα συνάντηση, διαφορετικά θα ενεργούσε όπως την τελευταία φορά, που παρέπεμψε το ζήτημα σε υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, δηλαδή στους Ευρωπαίους ηγέτες.

Αποστάσεις…

Σχετικά με τα σημεία των διαφωνιών, το πρώτο είναι ο ESM και η αξιοποίηση των 410 δισ. ευρώ που διαθέτει. Ολοι συμφωνούν να τεθεί στη διάθεση των χωρών που επιθυμούν ένα ποσό ίσο με το 2% του ΑΕΠ τους (4 δισ. ευρώ για την Ελλάδα), προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν για την ανάκαμψη της οικονομίας. Ολοι συμφωνούν επίσης να δοθούν τα χρήματα χωρίς Μνημόνια και τρόικες, ωστόσο διαφωνούν στο πώς θα πρέπει να γίνει η δημοσιονομική προσαρμογή μετά την κρίση.

Οι Ολλανδοί επέμειναν ότι θα πρέπει να υπάρξουν σαφείς δεσμεύσεις από τις χώρες που θα κάνουν χρήση των πόρων του ΕSM ότι θα επαναφέρουν τα δημοσιονομικά τους σε ισορροπία. Οι Ιταλοί δεν θέλουν να αναλάβουν καμία δέσμευση, θεωρούν ότι τα χρήματα αυτά πρέπει να διατεθούν για τις επιπτώσεις του κορονοϊού και προβάλλουν το επιχείρημα ότι το πρόβλημα προέκυψε από την πανδημία και όχι από την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης.

Στρατηγική

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι διάχυτη ήταν χθες η εκτίμηση στις Βρυξέλλες ότι η διαφωνία στο συγκεκριμένο θέμα από τους Ολλανδούς είναι και προϊόν διαπραγματευτικής τακτικής. Διατυπώνοντας αντιρρήσεις στο θέμα του ESM, η ολλανδική κυβέρνηση ισχυροποιεί τη διαπραγματευτική θέση της στο ζήτημα που την ενδιαφέρει πολύ περισσότερο, δηλαδή να εμποδίσει την έκδοση «κορονομόλογου». Αυτό προκύπτει από τη δήλωση του Ολλανδού υπουργού οικονομικών Βόπκε Χούστρα, ο οποίος δεν έκανε την παραμικρή αναφορά στο ζήτημα των δανείων του ESM, αλλά αναφέρθηκε μόνο στο ζήτημα της κοινής έκδοσης χρέους. Οπως είπε, η Ολλανδία ήταν πάντα αντίθετη με τα «ευρωμόλογα» γιατί πιστεύει ότι αυτό θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα παρά λύσεις για την Ε.Ε.

Στο συγκεκριμένο ζήτημα, οι χώρες του Νότου επιμένουν στην κοινή έκδοση χρέους και με δεδομένη την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο Βορράς δύσκολα θα το αποφύγει. Αυτό που θα επιδιώξει σήμερα ο κ. Σεντένο είναι μια φραστική διατύπωση τέτοια που θα ικανοποιεί όλες τις χώρες. Αλλωστε, η έκδοση του «κορονομόλογου», ή όπως αλλιώς ονομάζεται, εφόσον συμφωνηθεί, δεν είναι για τώρα, αλλά μετά την πανδημία, όταν θα συζητηθεί η χρήση όλων των εργαλείων για την ανάκαμψη.

Γαλλικό κλειδί…

Πάντως, στη συζήτηση φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος ως εναλλακτική επιλογή η γαλλική πρόταση, η οποία αναφέρεται σε έναν μηχανισμό έκδοσης χρέους αποκλειστικά για την κρίση του κορονοϊού και για ένα ποσό που θα μπορούσε να φτάσει στο 3% του ΑΕΠ της ευρωζώνης ή γύρω στα 350 δισ. ευρώ. Τα δάνεια που θα έχουν περίοδο αποπληρωμής 10-15 έτη θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στους τομείς της Υγείας και στους κλάδους της οικονομίας που θεωρούνται ευάλωτοι εξαιτίας της κρίσης.
Την τελική απόφαση για το θέμα αυτό θα τη λάβουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ενώ ένα άλλο εργαλείο που θα χρησιμοποιηθεί παράλληλα θα είναι η αξιοποίηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027. Στο πλαίσιο αυτό η Κομισιόν έχει αναλάβει την αναπροσαρμογή της αρχικής της πρότασης που καθορίζει το μέγεθος του ΠΔΠ στα 1.134 δισ. ευρώ για την παραπάνω επταετία.

Δήλωση Σταϊκούρα

«Παράθυρο» για συμφωνία

Συγκρατημένα αισιόδοξη, αλλά χωρίς να κρύβει την πραγματικότητα, ήταν και η δήλωση του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα λίγο μετά το «ναυάγιο» της χθεσινής συνεδρίασης του Eurogroup . Μετά από 16 ώρες συνεδρίασης ο υπουργός Οικονομικών παρατηρούσε: «Η συνεδρίαση του Eurogroup δεν κατέληξε σε συμφωνία, παρά το γεγονός ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος πάνω σε ένα πιο φιλόδοξο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και τη μετέπειτα ανάταξη της οικονομίας. Υπάρχουν ακόμα διαφορές, οι οποίες εκτιμάται ότι θα καλυφθούν μέχρι αύριο».

Μέσω SURE και ΕΤΕπ

«Κλείδωσαν» δάνεια

Συμφωνία με ορισμένες τροποποιήσεις, σε σχέση με τις αρχικές προτάσεις, επιτεύχθηκε χθες στο Eurogroup τόσο για το μηχανισμό SURE που θα στηρίζει τη διατήρηση των θέσεων απασχόλησης όσο και την αύξηση των δανείων της ΕΤΕπ.

Ειδικότερα, αναφορικά με τον προσωρινό μηχανισμό SURE, τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να εκδώσουν εγγυήσεις χρέους ύψους 25 δισ. ευρώ, προκειμένου στη συνέχεια η Κομισιόν να αναλάβει μέσω μόχλευσης στις αγορές να συγκεντρώσει ένα ποσό μέχρι 100 δισ. ευρώ. Ο SURE θα παρέχει κατόπιν αιτήματος των κρατών-μελών δάνεια για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Θα υποστηρίξει συστήματα μερικής ανεργίας και παρόμοια μέτρα για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας, τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολούμενους από τον κίνδυνο απόλυσης και απώλειας εισοδήματος. Οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να μειώσουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των εργαζομένων ή να αναστείλουν συνολικά την εργασία, με τη στήριξη του εισοδήματος που παρέχεται από το κράτος για τις ώρες που δεν εργάστηκαν. Οι αυτοαπασχολούμενοι θα λάβουν αναπλήρωση εισοδήματος.

Σχετικά με τη δεύτερη απόφαση, το Eurogroup συμφώνησε να ενισχυθεί με πρόσθετους πόρους η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), προκειμένου να στηρίξει με δάνεια τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, κυρίως τις ΜμΕ. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί ενέκριναν τη διάθεση κρατικών εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ, οι οποίες θα της επιτρέψουν να αντλήσει από τις αγορές περίπου 200 δισ. ευρώ.