Η κυβέρνηση συνεχίζει και το 2017 την ίδια συνταγή, με προβλέψεις για πρωτογενές πλεόνασμα 3,6 δισ. ευρώ, που στηρίζονται όμως σε επιπλέον εξοντωτικούς φόρους 1,1 δισ. ευρώ, σε αύξηση στις ασφαλιστικές εισφορές ελευθέρων επαγγελματιών 1,371 δισ. ευρώ, σε νέες περικοπές δαπανών-συντάξεων κλπ κατά 1,5 δισ. ευρώ και έσοδα από αποκρατικοποιήσεις 1,3 δισ. ευρώ.

Η κυβέρνηση προστρέχει όμως να δώσει ελπίδες στους φορολογούμενους για μέτρα ανακούφισης των πλέον ασθενέστερων. Όπως αναφέρεται στην σελίδα 55 της εισηγητικής εκθέσεως, λόγω της υπέρβασης του στόχου κατά 1,032 δισ. ευρώ (ή 0,59% του ΑΕΠ), «θα εξετασθεί άμεσα η δυνατότητα εφάπαξ διάθεσης μέρους της υπέρβασης σε δράσεις για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και προστασίας».

Και μόνο η συγκρυρία που επιλέγεται για την έκφραση μιας τέτοιας προθέσεως, σηματοδοτεί την σπουδή της κυβέρνησης να εμφανιστεί έτοιμη για παροχές, σε μια εκλογικά «ύποπτη» χρονιά όμως όπως θεωρείται το 2017. Και αυτό όχι μόνον γιατί βιάζεται, χωρίς να ρωτήσει το ΔΝΤ που ακόμα δεν έχει εκφράσει τις θέσεις του, αλλά κυρίως γιατί η δυνατότητα παροχής μερίσματος προβλεπόταν μεν στα προηγούμενα Μνημόνια, τόσο του 2012 (με βάση το οποίο η κυβέρνηση Σαμαρά έδωσε περί τα 450 εκατ. ευρώ ως κοινωνικό μέρισμα το 2014) όσο και σε εκείνο που υπέγραψε η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το καλοκαίρι του 2015, όχι όμως και στο «επικαιροποιημένο» Μνημόνιο τον Μάιο του 2016.

Τότε η πρόβλεψη αυτή άλλαξε και αναφέρει ρητώς ότι «εάν τα ετήσια αποτελέσματα του Προϋπολογισμού επιβεβαιώνουν» ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί αποδίδουν επαρκώς και οδηγούν σε «μόνιμη υπεραπόδοση έναντι των στόχων του Προγράμματος, τότε οι Αρχές έχουν τη δυνατότητα κατόπιν συμφωνίας με τους Θεσμούς να σκεφτούν τη χρήση αυτού δημοσιονομικού περιθωρίου, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινωνική προστασία- κυρίως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης- ή/και να μειωθούν τα φορολογικά βάρη, υπό την προϋπόθεση ότι είναι διασφαλισμένη η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων».

Ωστόσο στην κυβέρνηση «διαβάζουν» αυτή την παράγραφο σαν δυνατότητα να δώσουν εφάπαξ παροχή για μια και μόνο φορά, δηλαδή, έστω και αν δεν διαπιστωθεί ότι είναι μόνιμη και επαναλαμβανόμενη, ότι αρκεί απλώς και μόνο ότι προέκυψε το πλεόνασμα.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πρώτον, ότι πρέπει να επιβεβαιωθεί η υπεραπόδοση του φετινού Προϋπολογισμού και αυτό δεν μπορεί να γίνει νωρίτερα από τα τέλη του Απριλίου του 2017. Δεύτερον ότι η υπεραπόδοση αυτή πρέπει να πιστοποιηθεί πως είναι διατηρήσιμη και μόνιμου χαρακτήρα. Τρίτον, ότι ακόμα κι αν συμφωνηθούν τα δύο παραπάνω, αυτός ο «αέρας» έναντι των στόχων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κυρίως για τη χρηματοδότηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, ή ελαφρύνσεις φόρων. Δεν προκύπτει δηλαδή ως προεταιρότητα η παροχή χρημάτων ή άλλων ευεργετημάτων, πέραν όσων προβλέπει η συμφωνία.

Κυβερνητική πηγή ανέφερε ότι στη συνάντηση κυβερνήσης και δανειστών ενημερώθηκαν οι θεσμοί για την πρόθεση του οικονομικού επιτελείου ότι θέλει να δώσει άμεσα, εντός του 2016, ένα έστω και μικρό μέρος (το οποίο όμως δεν προσδιόρισε πόσο είναι) από το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 σαν εφάπαξ κοινωνική παροχή.

Τόνισε ότι «θέλουμε να είμαστε προσεκτικοί ακόμα για το ενδεχόμενο μιας τυχόν εκ των υστέρων αναθεώρηση του πλεονάσματος από τη Eurostat (όπως η μείωση από 0,7% σε 0,2% που έγινε προ μηνός για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2015) ώστε με ασφάλεια και σύνεση να βρίσκεται τι μπορούμε να δώσουμε. Διευκρίνισε όμως ότι η συζήτηση θα γίνει άμεσμα για να μην μεταφερθεί σαν δαπάνη στο οικονομικό έτος του 2017.

Η φοροκαταιγίδα που έρχεται

Το μέτρο όμως φαντάζει και ως «χρυσό περυτίλιγμα» των νέων μέτρων λιτόητας που φέρνει για το 2017 η κυβέρνηση, δηλαδή νέους φόρους 2,5 δισ. και περικοπές δαπανών 1,5 δισ. ευρώ.

Το υπουργείο Οικονομικών ανέβασε ψηλά τον πήχη των εσόδων για το 2017, στα 51,001 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 20,415 δισ. ευρώ θα προέλθουν από την άμεση φορολογία και τα 26,443 δισ. ευρώ από τους έμμεσους φόρους σε καύσιμα, τσιγάρα, καφέ κλπ.

Ειδικότερα:

–Τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 15,476 δισ. ευρώ αυξημένα κατά 769.000.000 ευρώ έναντι του 2016. Η αύξηση αυτή οφείλεται τόσο στην εφαρμογή της αύξησης των συντελεστών σε πλήρες έτος, όσο και στην προβλεπόμενη αύξηση της τιμής του πετρελαίου διεθνώς.

–Οι φόροι κατανάλωσης θα διαμορφωθούν στα 9,547 δισ. ευρώ αυξημένοι κατά 712.000.000 ευρώ έναντι του 2016, λόγω κυρίως των νέων παρεμβάσεων στην κατανάλωση

Στο μέτωπο των δαπανών, από τον προϋπολογισμό προκύπτει ότι ένα μεγάλο μέρος της υπερ-συμπίεσης η οποία έχει καταγραφεί στο δεκάμηνο, θα διατηρηθεί στο σύνολο του έτους.

Οι προβλέψεις πρωτογενών δαπανών για το 2016 είχαν προϋπολογιστεί στα 50 δισ. ευρώ , αλλά εκτιμάται τελικά ότι θα διαμορφωθούν στα 48,416 δισ. ευρώ, Σχεδόν αμετάβλητες θα παραμείνουν οι πρωτογενείς δαπάνες το 2017, στα 48,468 δισ. ευρώ.

Το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού περιλαμβάνει και μια… φιλόδοξη πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα-ρεκόρ στο 2% του ΑΕΠ για το 2017. Το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί σε 1,907 δις ευρώ ή 1,09% του ΑΕΠ, αυξημένο έναντι του στόχου κατά 1,032 δισ ευρώ ή 0,59% του ΑΕΠ. Υπενθυμίζεται ότι το μνημόνιο θέτει για το 2016 στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 0,53% του ΑΕΠ ή 919.000.000 ευρώ.

Για το 2017 εκτιμάται αύξηση πληθωρισμού κατά 0,6% για πρώτη φορά μετά από 4,5 χρόνια Μνημονίων.

Ο προϋπολογισμός προβλέπει επίσης ρυθμό ανάπτυξης 2,7% για την ελληνική οικονομία με αύξηση των εξαγωγών κατά 5,3% και των εισαγωγών κατά 3,2%, μείωση της ανεργίας στο 20,6% και αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,8%, μετά από πολλά χρόνια αρνητικών μεταβολών της.