Το ερώτημα που τίθεται λίγους μήνες πριν την κρίσιμη διαπραγμάτευση δεν είναι αν η Ελλάδα θα πάρει λιγότερα, αυτό είναι βέβαιο, αλλά το μέγεθος της μείωσης σε σχέση με το «πακέτο» της περιόδου 2014-2020.

Το σημερινό Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), όπως ονομάζεται, εγκρίθηκε το 2013 και προέβλεπε τη χορήγηση στη χώρα μας για την παραπάνω επταετία 34,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 16,2 αφορούσαν τον τομέα της συνοχής και τα 18,2 δισ. ευρώ τη γεωργία (14 δισ. ευρώ εισοδηματικές ενισχύσεις στους παραγωγούς και 4,2 δισ. ευρώ δράσεις για την ανάπτυξη της υπαίθρου).

Αν η Ελλάδα είναι σήμερα ακόμη όρθια αυτό οφείλεται στα παραπάνω κοινοτικά κονδύλια και στο υπόλοιπο της περιόδου 2007-2013. Οι εταίροι μάς διέσωσαν από τη χρεοκοπία δανείζοντάς μας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα μας δάνειζαν για επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Ολα τα έργα, μεταξύ των οποίων και οι αυτοκινητόδρομοι, θα παρέμεναν «παγωμένα», αφού η χώρα μας δεν διέθετε πόρους για έργα υποδομής εκείνη την περίοδο. Το κοινοτικά κονδύλια κράτησαν ζωντανή την οικονομία, αλλά και τους αγρότες.

Περικοπές

Η Ελλάδα είναι η χώρα με τις περισσότερες κατά κεφαλήν χρηματοδοτήσεις στη γεωργία και μεταξύ των πρώτων από τις πολιτικές συνοχές. Είναι προφανές ότι οποιαδήποτε μείωση του μεγέθους του νέου πακέτου θα μας στερήσει πολύτιμους κοινοτικούς πόρους μετά το 2020.

Η Κομισιόν θα παρουσιάσει τις επίσημες προτάσεις για το νέο ΠΔΠ τον Μάιο, ωστόσο τόσο ο πρόεδρος Γιούνκερ όσο και ο αρμόδιος επίτροπος Γκίντερ Ετινγκερ έχουν δώσει το στίγμα της επόμενης μέρας, το οποίο είναι οι περικοπές.

Συγκεκριμένα, η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, χώρας με καθαρή συνεισφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό, θα προκαλέσει μια ετήσια «τρύπα» στον κοινοτικό προϋπολογισμό μετά το 2020, η οποία θα κυμανθεί μεταξύ 12 και 14 δισ. ευρώ. Σε βάθος επταετίας που είναι και η διάρκεια του ΠΔΠ το συνολικό ποσό μπορεί να προσεγγίσει στο χειρότερο σενάριο τα 100 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον κ. Ετινγκερ, το 50% αυτού του ποσού θα πρέπει να καλυφθεί από την αύξηση της συνεισφοράς των κρατών μελών και τα υπόλοιπα από τη μείωση των κοινοτικών δαπανών. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι Γερμανοί, οι Ολλανδοί, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί και οι Σουηδοί που έχουν και τη μεγαλύτερη καθαρή συνεισφορά στον προϋπολογισμό (δίνουν περισσότερα από όσα παίρνουν) θα δεχθούν να καλύψουν το 50% της «τρύπας». Το πιθανότερο είναι πως δεν θα το κάνουν ή θα το κάνουν σε πολύ μικρότερο ποσοστό.

Αύξηση δαπανών

Δεν είναι μόνο το brexit που δημιουργεί ταμειακό πρόβλημα, αλλά και η πρόβλεψη νέων δαπανών στον κοινοτικό προϋπολογισμό, η οποία μέχρι τώρα καλύφθηκε με ανακατανομή των πόρων, αλλά τα επόμενα χρόνια θα λάβει μόνιμο χαρακτήρα. Πρόκειται για τις δαπάνες για την εσωτερική ασφάλεια, τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, το προσφυγικό, την ευρωπαϊκή άμυνα και πιθανότατα ένα χρηματοδοτικό εργαλείο για την Ευρωζώνη. Σε βάθος επταετίας μιλάμε για δαπάνες, που μπορεί να έχουν μέγεθος αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η Κομισιόν δεν έχει κάνει δημόσια εκτίμηση για το ύψος αυτών των δαπανών, ωστόσο υποστηρίζει ότι το πρόσθετο ποσό θα πρέπει να καλυφθεί σε ποσοστό 80% από επιπλέον συνεισφορά των κρατών μελών και κατά 20% από μείωση κοινοτικών δαπανών. Κι εδώ φαντάζει δύσκολο να καλύψουν τα κράτη μέλη με πρόσθετη συνεισφορά ένα τόσο μεγάλο ποσοστό.

Τον Μάιο η Κομισιόν θα δώσει λεπτομερή στοιχεία για τις μειώσεις που θα πρέπει να υπάρξουν, ο κ. Ετινγκερ μίλησε για ένα ποσοστό της τάξης του 15% σε σχέση με το πακέτο της περιόδου 2014-2020, αλλά μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερο. Από τη στιγμή που η Επιτροπή βάζει τον πήχυ στο 15% είναι προφανές ότι τα πλούσια κράτη μέλη θα επιχειρήσουν να τον ανεβάσουν πιο πάνω.

Εθνικοποίηση ΚΑΠ και αύξηση της κρατικής συμμετοχής

Η «τρύπα» στον κοινοτικό προϋπολογισμό ελλοχεύει κι άλλους κινδύνους για τη χώρα μας και αυτές είναι διάφορες «ιδέες» που πέφτουν στο «τραπέζι», όπως για παράδειγμα η μερική επανεθνικοποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής ή η αύξηση της εθνικής συγχρηματοδότησης στα διάφορα προγράμματα. Και οι δύο αυτές «ιδέες» είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Για παράδειγμα η Ελλάδα δεν θα έχει τα επόμενα χρόνια τη δυνατότητα να δώσει εθνικές ενισχύσεις στους αγρότες, ούτε να αυξήσει τη συμμετοχή της στα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα.

Μάλιστα, για να μπορέσουμε να απορροφήσουμε τους υφιστάμενους κοινοτικούς πόρους, η Κομισιόν αύξησε την κοινοτική χρηματοδότηση για τα έργα από το 70% κατά μέσο όρο στο 95% μειώνοντας την ελληνική συμμετοχή στο 5% και για ορισμένα στο μηδέν.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο κοινοτικός προϋπολογισμός φτάνει σήμερα τα 150 δισ. ετησίως, δηλαδή μιλάμε για περίπου ένα τρισ. ευρώ στη διάρκεια της επταετίας. Από τα 150 δισ. τα 100 δισ. ευρώ πηγαίνουν στην πολιτική συνοχής, σε εισοδηματικές ενισχύσεις στους αγρότες και σε προγράμματα ανάπτυξης της γεωργίας.

Σύμφωνα με τον κ. Ετινγκερ, από όλα τα κοινοτικά προγράμματα μόνο δύο δεν θα υποστούν μείωση του προϋπολογισμού τους, το Ηorizon (έρευνα-καινοτομία) και το Ερασμος+ (κινητικότητα σπουδαστών και φοιτητών στην ΕΕ). Σε όλα τα υπόλοιπα θα υπάρξει «κούρεμα», το βάθος του θα το γνωρίζουμε στο τέλος της διαπραγμάτευσης, την άνοιξη του 2019.

Βρυξέλλες, του ανταποκριτή μας Νίκου Μπέλλου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής