Η πρώτη επαφή με τους επικεφαλής των ομάδων των δανειστών τις επόμενες μέρες θα ανοίξει τα θέματα της τρίτης αξιολόγησης. Εκτός από την «επίσημη ύλη» των 90 προαπαιτούμενων που θα πρέπει να τελειώσουν μέχρι και το τέλος του χρόνου όλοι πλέον γνωρίζουν ότι η μεγάλη δυσκολία θα βρίσκεται στην απόδειξη της εφαρμογής όσων καθυστερούν ακόμη από την πρώτη και τη δεύτερη αξιολόγηση.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ

Το πρώτο μεγάλο πρόβλημα το οποίο παραδέχονται ότι θα έχουν τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου είναι το δημοσιονομικό, ειδικά μετά τη συμφωνία που έγινε με το ΔΝΤ να είναι υπερεπόπτης σε ό,τι αφορά την εφαρμογή μέτρων ύψους 5,3 δισ. ευρώ τα οποία ψηφίστηκαν για να εφαρμοστούν από το 2018 μέχρι και το 2020. Στελέχη του οικονομικού επιτελείου παραδέχονται ότι το ΔΝΤ «θα δώσει τη μάχη του για το 2018». Τούτο διότι με βάση τις προβλέψεις του Ταμείου, η Ελλάδα δεν μπορεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από 2,2% του ΑΕΠ έναντι του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Αν όμως κερδίσει και αυτή τη μάχη το ΔΝΤ, τότε η Ελλάδα θα αναγκαστεί να εφαρμόσει από το 2019 μαζί με την περικοπή των συντάξεων και τη μείωση του αφορολόγητου ορίου, ξεχνώντας βέβαια τα αντίμετρα που ήταν και το πολιτικό αντίβαρο για την αποδοχή της προνομοθέτησης των μέτρων που ψηφίστηκαν πριν από λίγους μήνες.

Από την άλλη, αν η Ε.Ε. «ταυτιστεί» επί της ουσίας με το ΔΝΤ για το 2018, είναι πιθανό να ζητήσει πρόσθετα μέτρα ακόμη και για το 2018. Την αφορμή μπορεί να δώσει η αναθεώρηση των προβλέψεων για το ρυθμό ανάπτυξης για το 2017 και το 2018 κατά 1,2% του ΑΕΠ (από 2,7% και 3,1%, αντίστοιχα, που προέβλεπε στο τέλος του 2016, στο 2,1% και 2,5% στις εαρινές της εκτιμήσεις). Αν η πρόβλεψη αυτή αναθεωρηθεί περαιτέρω στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η συζήτηση για νέα μέτρα θεωρείται παραπάνω από βέβαιη.

Σε αυτή τη φάση το οικονομικό επιτελείο θεωρεί κλειδί την επαναφορά των εσόδων εντός του στόχου, ειδικά για τον Σεπτέμβριο, μετά την κόπωση που εμφάνισαν τον Ιούλιο, για δύο λόγους:

• Ο πρώτος είναι ότι είναι το πιο δύσκολο «τεστ αντοχής» για τα νοικοκυριά, καθώς τον ίδιο μήνα πληρώνονται και η δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος αλλά και η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ, σε μια περίοδο που τα σχολεία ανοίγουν και τα έξοδα αυξάνονται κατακόρυφα.
• Ο δεύτερος είναι ότι με βάση τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου συντάσσεται το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2018, το οποίο θα συζητηθεί πριν κατατεθεί με τους δανειστές στο κύριο μέρος της διαπραγμάτευσης για την τρίτη αξιολόγηση που θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο.

ΤΡΑΠΕΖΕΣ, «ΚΟΚΚΙΝΑ» ΔΑΝΕΙΑ

Στις τράπεζες αναμένεται μάχη με το ΔΝΤ για να αποφευχθεί η επανεκτίμηση του ενεργητικού (Asset Quality Review) των τραπεζών πάνω στο οποίο στηρίζει το βασικό του επιχείρημα ότι οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν πρόσθετη κεφαλαιακή ενίσχυση, μεγαλύτερη από 10 δισ. ευρώ. Στο θέμα αυτό η ελληνική πλευρά θα έχει σύμμαχο την ΕΚΤ, αφού το AQR θα ήταν μια ένδειξη νέων προβλημάτων που θα δημιουργούσε ένα νέο κύκλο αβεβαιότητας, κάτι που δεν θέλει η Κεντρική Τράπεζα με τόσα ανοιχτά προβλήματα σε άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες.

Δεν θα είναι όμως ελαστική στο θέμα της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων όπου υπάρχουν ακόμη καθυστερήσεις. Στην κατεύθυνση αυτή αναμένεται να αυξήσει το στόχο της εκκαθάρισης «κόκκινων» δανείων κατά 30%. Ε.Ε., ΔΝΤ και ΕΚΤ θα πρέπει να εξετάσουν την υλοποίηση όλων των υπόλοιπων μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν το 2016 και βρίσκονται ακόμη σε πορεία υλοποίησης, όχι χωρίς αντιρρήσεις από Ε.Ε. και ΔΝΤ.

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Στο ασφαλιστικό, το αρμόδιο υπουργείο έχει αναλάβει την υποχρέωση εκτός από την ενοποίηση των Ταμείων υπό τον ΕΦΚΑ να προχωρήσει σε «ομογενοποίηση» εισφορών και παροχών. Επίσης, μετά την καθυστέρηση για τον επανυπολογισμό του 10% των συντάξεων μέχρι και το τέλος Ιουνίου, τώρα η κυβέρνηση θα πρέπει να επανυπολογίσει το 30% των συντάξεων μέχρι και το τέλος του χρόνου.

ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ

Στα εργασιακά, το ΔΝΤ θα έχει την ευκαιρία να επαναλάβει τις αντιρρήσεις του για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της μετενέργειας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης μετά το τέλος του προγράμματος.

ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων η σύσταση του νέου Υπερταμείου, που χάνει τη μια προθεσμία μετά την άλλη, θα πρέπει να καταστεί λειτουργική μέχρι και το τέλος του χρόνου, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά τη διαχείριση του συνόλου της κινητής και της ακίνητης δημόσιας περιουσίας, κάτι που συναντά πολλές αντιρρήσεις -ακόμη και τώρα- στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ.

ΔΗΜΟΣΙΟ

Στο θέμα των αλλαγών στο δημόσιο τομέα εκκρεμούν -ως γνωστόν- η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και -το επόμενο βήμα της- η μόνιμη κινητικότητα στο Δημόσιο, ενώ πρόβλημα θα αποτελέσει και το θέμα του μεγάλου αριθμού των συνταξιούχων.

Η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, παρότι έχει ψηφιστεί από το 2016, παραμένει στα χαρτιά καθώς η ΑΔΕΔΥ έχει πετύχει οι υπάλληλοι να απέχουν σε ποσοστό μέχρι και 80% από τη διαδικασία, καθιστώντας τις σχετικές διατάξεις ανενεργές. Σε μια τελευταία προσπάθεια να «περάσει το μέτρο» το αρμόδιο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης ετοιμάζει διατάξεις με βάση τις οποίες όσοι συμμετέχουν στην αξιολόγηση θα μπορούν να διεκδικήσουν αυτόματα προαγωγή και άρα αύξηση του μισθού τους, χωρίς όμως το μέτρο να έχει συζητηθεί με τους δανειστές.

Παράλληλα ως μνημονιακή δέσμευση η ελληνική πλευρά έχει αποδεχθεί τη μείωση του αριθμού των συμβασιούχων στους 47.500, ενώ ο αριθμός τους υπολογίζεται ότι είναι κατά 3.500 άτομα μεγαλύτερος, φτάνοντας τις 51.000.

Η λύση που άφησε να εννοηθεί ότι υπάρχει το υπουργείο Εσωτερικών, με αφορμή το πρόβλημα με τους εργαζόμενους στην καθαριότητα των δήμων, είναι η ρύθμιση μετατροπής συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε αορίστου τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, το σενάριο αυτό έχει προβλήματα καθώς η δαπάνη για αμοιβές στο Δημόσιο έχει αυξηθεί κατά 3% στο 7μηνο του 2017 έναντι του 7μηνου του 2016, δηλαδή βρίσκεται πολύ κοντά στο όριο του 3,1% που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Οι δανειστές, που έχουν σε πρώτο πλάνο τη μισθολογική δαπάνη του Δημοσίου, είναι σίγουρο ότι θα έχουν αντιρρήσεις και σε αυτό το θέμα. Αν οι δανειστές επιμείνουν, η μόνη λύση είναι οι απολύσεις των «υπεράριθμων» συμβασιούχων.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ

Ενα ακόμη σοβαρό θέμα θα αποτελέσει η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για την αναθεώρηση των κοινωνικών επιδομάτων με στόχο η κοινωνική πολιτική να καθορίζεται σχεδόν αποκλειστικά από το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης.

Το ΔΝΤ έχει ήδη επικεντρώσει την προσοχή του σε πέντε κατηγορίες επιδομάτων (αναπηρικά, οικογενειακά, εκπαιδευτικά, στεγαστικά, μεταφορικά) μέχρι το τέλος του 2017, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην περικοπή των δαπανών για αναπηρικά επιδόματα κατά 200 εκατ. ευρώ.

Η θέση των συναρμόδιων υπουργείων Υγείας, Εργασίας και Οικονομικών είναι αντίθετη, καθώς θεωρείται ότι, παρότι κατακερματισμένο, το σύστημα απονομής και καταβολής κοινωνικών επιδομάτων αποτελεί ένα αντίβαρο στις μεγάλες περικοπές που έχουν γίνει ήδη από το 2015 και θα ολοκληρωθούν το 2019. Στην κατεύθυνση αυτή προτάθηκε και η αύξηση κάποιων από τα επιδόματα που δίνονται ήδη στο πακέτο των αντίμετρων που θα εφαρμοστούν -ΔΝΤ θέλοντος- από το 2019.

Συνεπώς, το πεδίο της περικοπής των κοινωνικών επιδομάτων, παρότι εκκρεμεί από την πρώτη αξιολόγηση, θα είναι ένα ακόμη πεδίο σύγκρουσης και για την τρίτη αξιολόγηση, με αμφίβολη έκβαση.

ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΤΗΣ ΔΕΗ

Μέρος της τρίτης αξιολόγησης θα είναι και η ολοκλήρωση της διαδικασίας πώλησης μονάδων της ΔΕΗ σε ιδιώτες με στόχο να μειωθεί το μερίδιο της εταιρίας στην παραγωγή ενέργειας με καύσιμο το λιγνίτη κατά 40%. Το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος έχει υποβάλει ήδη την πρότασή του στην Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ε.Ε. για την πώληση παλαιών και καινούργιων λιγνιτικών σταθμών, αλλά δεν έχει ακόμη τελική γνωμοδότηση. Οι κίνδυνοι κοινωνικών αντιδράσεων έρχονται από δύο πλευρές:

• Η πρώτη αφορά στην αποδοχή της ελληνικής πρότασης αλλά με την προσθήκη της πώλησης και των ορυχείων που εξυπηρετούν σήμερα τις μονάδες, κάτι που δεν θέλουν να ακούν οι τοπικές κοινωνίες.
• Η δεύτερη αφορά στο ενδεχόμενο το Market test που θα γίνει τον επόμενο μήνα να μη βρει τους ιδιώτες που θα επενδύσουν και να περάσουμε στο σχέδιο Β, που θέλει την πώληση λιγνιτικών και «καθαρών» υδροηλεκτρικών σταθμών σε ιδιώτες, κάτι που δεν θέλουν με τίποτα η ΔΕΗ και οι εργαζόμενοί της.

Ενα πρόσθετο πρόβλημα θα είναι και η ομαλή ροή των δημοπρασιών ηλεκτρικής ενέργειας (ΝΟΜΕ) μέσω των οποίων το δυναμικό της ΔΕΗ θα πρέπει να μειωθεί επιπλέον κατά 16%. Ολα αυτά ενώ μέσα στις μνημονιακές δεσμεύσεις περιλαμβάνεται και ένας σχεδιασμός μιας ενεργούς διαχείρισης των οφειλών ύψους 2,4 δισ. ευρώ επιχειρήσεων και νοικοκυριών προς την επιχείρηση, που βρίσκεται σε εκκρεμότητα.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

Από έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής