Οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΑΑΔΕ θεωρούν τα επιδόματα αυτά ως εισοδήματα, απαλλασσόμενα μεν από το φόρο εισοδήματος, αλλά υπαγόμενα σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης! Έτσι, χιλιάδες ΑμεΑ καλούνται να πληρώνουν άδικα την εισφορά αυτή.

Ταυτόχρονα, επειδή τα ποσά των προνοιακών επιδομάτων θεωρούνται «εισόδημα», προσαυξάνουν τεχνητά τα συνολικά ετήσια οικογενειακά εισοδήματά τους, με αποτέλεσμα να χάνουν απαλλαγές κι εκπτώσεις από τον ΕΝΦΙΑ, καθώς και άλλα κοινωνικά επιδόματα, που χορηγούνται με κριτήριο το ύψος του ετησίου οικογενειακού εισοδήματος!

Θέμα… ονομασίας

Ο Ελεύθερος Τύπος έχει ήδη αποκαλύψει το ιστορικό των μεθοδεύσεων της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών και της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (η οποία μετονομάσθηκε πλέον σε ΑΑΔΕ), για την επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης στα προνοιακά επιδόματα χιλιάδων αναπήρων, λόγω του χαρακτηρισμού τους ως «εισοδημάτων».

Σε νεότερη εγκύκλιο που εξέδωσε πρόσφατα η ΑΑΔΕ (την υπ’ αριθμόν ΔΕΑΦ Α 1099109 ΕΞ 2017) εμμένει στην αυθαίρετη άποψη ότι τα επιδόματα αυτά θεωρούνται εισόδημα απαλλασσόμενο μεν από το φόρο εισοδήματος, αλλά υπαγόμενο σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Για το λόγο αυτό, αξίζει να υπενθυμίσουμε το ιστορικό των μεθοδεύσεων υπουργείου Οικονομικών και ΓΓΔΕ (νυν ΑΑΔΕ) προκειμένου να υπαχθούν τα επιδόματα αυτά σε εισφορά αλληλεγγύης:

1. Στα ηλεκτρονικά έντυπα Ε1 των φορολογικών δηλώσεων τα οποία αναρτήθηκαν την άνοιξη του 2016 στους λογαριασμούς που είχαν στο ΤΑXISnet χιλιάδες άτομα με αναπηρία κάτω του 80% και άτομα με αναπηρία 80% και άνω μη τυφλά και μη κινητικά ανάπηρα, η ΓΓΔΕ, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Οικονομικών, προσυμπλήρωσε τους κωδικούς 619-620 του πίνακα 6 με τα ποσά των προνοιακών επιδομάτων που έλαβαν οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι κατά τη διάρκεια του 2015. Στους κωδικούς αυτούς αναγράφονται μόνο ποσά εισοδημάτων, απαλλασσόμενα από το φόρο εισοδήματος ή φορολογούμενα με ειδικό τρόπο, τα οποία όμως επιβαρύνονται με ειδική εισφορά αλληλεγγύης.

Σύμφωνα, όμως, με την εγκύκλιο υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1149/2013 που είχε εκδώσει η ίδια η ΓΓΔΕ στις 20-7-2013 – για να ερμηνεύσει την παράγραφο 2 του άρθρου 29 του ν. 3986/2011, η οποία ορίζει την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης -τα προνοιακά επιδόματα των αναπήρων δεν έπρεπε να προσυμπληρωθούν στους κωδικούς 619-620 του πίνακα 6, αλλά στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6, όπου αναγράφονται όλα τα εισπραχθέντα ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα.

Κι αυτό διότι, βάσει της συγκεκριμένης εγκυκλίου, τα εν λόγω επιδόματα «δεν φέρουν τα απαραίτητα γενικά εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, δίδονται ως κοινωνική παροχή για την αντιμετώπιση και κάλυψη συγκεκριμένων ειδικών δαπανών, στις οποίες υποβάλλονται ευπαθείς ομάδες φορολογουμένων, δίδονται χωρίς αντάλλαγμα παροχής εργασίας, χωρίς να αποτελούν καρπό περιουσιακών στοιχείων και συνεπώς δεν τίθεται θέμα επιβολής εισφοράς».

Επιπλέον, σύμφωνα με την υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1094/2015 εγκύκλιο της ίδιας της ΓΓΔΕ, «τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως οικονομική ενίσχυση – βοήθημα σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος και δεν φορολογούνται».

2. Το νέο σκεπτικό πάνω στο οποίο στηρίχθηκαν υπουργείο Οικονομικών και ΓΓΔΕ, για να χαρακτηρίσουν τα προνοιακά επιδόματα των παραπάνω ατόμων με αναπηρία ως «εισόδημα», ήταν ότι:

* Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως οικονομική ενίσχυση-βοήθημα σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (άτομα με ειδικές ανάγκες, ηλικιωμένους, άπορους κ.λπ.) από το Δημόσιο ή από άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς όντως δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος του άρθρου 7 του ν. 4172/2013 και επομένως δε φορολογούνται, σύμφωνα με την υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1094/2015. Ομως, ο μη χαρακτηρισμός τους ως «εισόδημα» ισχύει μόνο εφόσον καταβάλλονται έκτακτα στα άτομα αυτά! Κι αυτό διότι, όπως ισχυρίστηκαν, «ένα ποσό χαρακτηρίζεται ως εισόδημα, όταν υπάρχει περιοδικότητα, μόνιμη πηγή προέλευσης, καθώς και τακτική εκμετάλλευση της πηγής αυτής».
* Τα όσα διαφορετικά αναφέρουν οι εγκύκλιοι που εκδόθηκαν πριν από την 1η-1-2014, όπως η ΠΟΛ. 1149/2013, έπαψαν πλέον να ισχύουν (!) από τότε που τέθηκε σε εφαρμογή ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013). Κι αυτό διότι όλες οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι που εκδόθηκαν πριν από την 1η-1-2014, ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του νέου ΚΦΕ, αναφέρονταν στις διατάξεις του προηγούμενου ΚΦΕ, του ν. 2238/1994, ο οποίος από την ίδια ημερομηνία καταργήθηκε!

Ωστόσο, το παραπάνω σκεπτικό στο οποίο στηρίχθηκαν υπουργείο Οικονομικών και ΓΓΔΕ είναι σαθρό και αυθαίρετο για τους εξής λόγους:

α) Η προσθήκη της έκτακτης καταβολής ως προϋπόθεσης για το μη χαρακτηρισμό των επιδομάτων αυτών ως «εισοδήματος» δεν υπήρχε στην εγκύκλιο ΠΟΛ. 1094/2015, την οποία επικαλέστηκαν!
β) Την ερμηνευτική προσέγγιση της εγκυκλίου ΠΟΛ. 1149/2013, ότι τα προνοιακά επιδόματα των αναπήρων δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως εισόδημα, διότι δεν δίδονται ως αντάλλαγμα για την παροχή εργασίας, την αποσιώπησαν!
γ) Αποσιώπησαν, επίσης, το γεγονός ότι η εγκύκλιος υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1094/2015, η οποία δεν αναφέρει πουθενά ως προϋπόθεση την έκτακτη καταβολή, ερμηνεύει το νέο ΚΦΕ, όχι τον παλαιό.

3. Βασιζόμενη στο παραπάνω σαθρό και αυθαίρετο σκεπτικό του υπουργείου Οικονομικών, η ΓΓΔΕ προσυμπλήρωσε στους κωδικούς 619-620 του πίνακα 6 της περυσινής φορολογικής δήλωσης τα ποσά πολλών τακτά και μόνιμα καταβαλλόμενων προνοιακών επιδομάτων σε αναπήρους!

Το αποτέλεσμα ήταν τα ποσά αυτά να θεωρηθούν αυτομάτως ως εισοδήματα φοροαπαλλαχθέντα, επί των οποίων όμως πρέπει να επιβληθεί ειδική εισφορά αλληλεγγύης! Ετσι πολλοί ανάπηροι φορολογούμενοι, εξαιτίας της πρόσθεσης των ποσών αυτών στα λοιπά εισοδήματά τους:

* Αναγκάστηκαν να εμφανίσουν στις φορολογικές τους δηλώσεις συνολικά ετήσια εισοδήματα πάνω από το όριο των 12.000 ευρώ και επιβαρύνθηκαν άδικα με ειδική εισφορά αλληλεγγύης ή όσοι είχαν ήδη εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ αναγκάστηκαν να πληρώσουν περισσότερη ειδική εισφορά αλληλεγγύης από αυτήν που θα κατέβαλλαν αν δεν είχαν συνυπολογισθεί τα ποσά αυτά στα συνολικά τους εισοδήματα.
* Εχασαν δικαιώματα μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ καθώς τα συνολικά οικογενειακά τους εισοδήματα υπερέβησαν τα εισοδηματικά όρια για την χορήγηση των απαλλαγών αυτών.
* Εχασαν δικαιώματα είσπραξης άλλων κοινωνικών παροχών, καθώς τα συνολικά οικογενειακά τους εισοδήματα υπερέβησαν τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση των παροχών αυτών.

4. Η ίδια αδικία επαναλήφθηκε και φέτος, αυτή τη φορά από την ΑΑΔΕ, με τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Οικονομικών και παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των εκπροσώπων των αναπήρων. Στην απόφαση για τον τύπο και το περιεχόμενο των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2016 που εξέδωσε τον περασμένο Μάρτιο ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλής, την υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1034/2017, αναφέρεται ότι στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 του Ε1, όπου αναγράφονται τα ποσά τα οποία δεν θεωρούνται εισόδημα (και ως εκ τούτου δεν επιβαρύνονται με εισφορά αλληλεγγύης), συγκαταλέγονται οικονομικές ενισχύσεις που καταβάλλονται έκτακτα, σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και όχι και τα τακτικά καταβαλλόμενα προνοιακά επιδόματα των αναπήρων.

Στην ίδια απόφαση του κ. Πιτσιλή αναφέρεται εξάλλου ότι στους κωδικούς 619-620 του πίνακα 6 του Ε1 προσυμπληρώνεται για να υπαχθεί σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης κάθε ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους, το οποίο συγκεντρώνει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, όπως περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης.

Γιώργος Παλαιτσάκης
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου