Πώς ξεκίνησε η δική σας ενασχόληση με τους σκύλους οδηγούς;

Από μικρή ηλικία αγαπούσα τα σκυλιά, είχα δικά μου ανά διαστήματα και αισθανόμουν ένα ιδιαίτερο δέσιμο μαζί τους. Τέλειωσα τις σπουδές μου ως ζωοτέχνης, που έχει να κάνει με την αναπαραγωγή των ζώων και ανήκει στην επιστήμη της γεωπονίας. Εργάστηκα ως νοσηλευτής ζώων και από το 2005 μπήκα στην Πολεμική Αεροπορία. Ασχολήθηκα με τα σκυλιά φύλαξης, εκπαιδεύτηκα ως χειριστής και μετά έγινα εκπαιδευτής. Με προσέλκυσε πολύ το κομμάτι της εκπαίδευσης, η διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός σκύλου. Οταν άρχισα να ασχολούμαι πιο συστηματικά με το συγκεκριμένο κομμάτι στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μετά το 2010, ξεκίνησα εκπαίδευση σε έναν οργανισμό, για πέντε χρόνια, σε Ελλάδα και Ολλανδία, για τους σκύλους οδηγούς.

Υπήρξε κάποιο γεγονός που αποτέλεσε το έναυσμα να ασχοληθείτε με την εν λόγω εκπαίδευση;

Οταν ξεκίνησα να εκπαιδεύομαι για τους σκύλους οδηγούς, μου άρεσε σαν ιδέα αλλά δεν το γνώριζα, δεν είχα ζήσει τι σημαίνει να είσαι τυφλός ή ανάπηρος. Μου άρεσε, όμως, το γεγονός πως μέσα από τον σκύλο θα μπορούσα να βοηθήσω. Θα τολμήσω να πω ότι οι πρώτες μου εμπειρίες ήταν συγκλονιστικές.

Οι σκύλοι οδηγοί είναι συγκεκριμένες ράτσες;

Οι ράτσες είναι αρκετές, όπως λαμπραντόρ, γερμανικό ποιμενικό. Τα σκυλιά δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλα, αλλά όχι και πολύ μικρά, μεσαίου μεγέθους δηλαδή. Πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αντέξουν το σαμάρι εργασίας, να έχουν το ταμπεραμέντο να αντέξουν την εκπαίδευση, να έχουν οξυδέρκεια, να μπορούν να παρατηρούν πολλούς στόχους.

Γιάννης Κονδράρος: «Ο σκύλος οδηγός επιλέγει τον άνθρωπο στον οποίο θα δοθεί»

Αυτά τα σκυλιά πρέπει να εκπαιδεύονται από μικρή ηλικία, από κουταβάκια;

Η εκπαίδευση ξεκινάει πριν καν γεννηθούν, καθώς έχουν αξιολογηθεί οι γονείς τους. Πρέπει να έχουν και αυτοί τέτοια κατεύθυνση. Να σημειωθεί ότι σκύλοι βοηθείας λέγονται όλοι αυτοί και όσοι σκύλοι δεν μπορούν να γίνουν σκύλοι οδηγοί, τους κατευθύνουμε για να βοηθούν σε κάποια άλλη αναπηρία.

Πόσο καιρό κρατά η εκπαίδευση;

Συνολικά δυο χρόνια. Παίρνουμε τα κουτάβια από λίγων ημερών, τους κάνουμε κάποια τεστ, υπάρχουν κριτήρια που αντιλαμβανόμαστε αν αυτά τα σκυλιά μπορούν να γίνουν σκύλοι οδηγοί. Εχουμε και μια ανάδοχη οικογένεια που μας βοηθά.

Πώς γίνεται η επιλογή του ατόμου που θα δοθεί ο σκύλος;

Να ξεκαθαρίσουμε πως ο σκύλος διαλέγει στο μέλλον με ποιον άνθρωπο θα πάει, καθώς έχει να κάνει με τον χαρακτήρα. Ο πρώτος χρόνος είναι της αναδοχής και ο δεύτερος είναι το κομμάτι της εκπαίδευσης-οδήγησης, μαθαίνει ο σκύλος όλες αυτές τις εντολές που χρειάζεται. Πώς να συμπεριφέρεται, να κινείται δεξιά/αριστερά, να περνάει διαβάσεις, να ελέγχει το φανάρι, να βρίσκει τη στάση του λεωφορείου, να βρίσκει την πόρτα του συρμού στο μετρό και να μην πέσει στο κενό, να βλέπει τα ψηλά εμπόδια, να προστατεύει συνολικά τον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος που έχει το πρόβλημα με την όραση, που έχει οπτική αναπηρία, απευθύνεται στη σχολή μας και μας μεταφέρει το αίτημα να αποκτήσει έναν σκύλο οδηγό. Υπάρχει μια διαδικασία, δηλώνει τη πρόθεσή του, του στέλνουμε την αίτηση, τη συμπληρώνει, μας τη στέλνει, τη μελετάμε, κανονίζουμε ένα ραντεβού και μπαίνουμε στη διαδικασία να τον αξιολογήσουμε. Αυτή η αξιολόγηση είναι τετράωρης διάρκειας και είναι συνέντευξη για να μάθουμε ό,τι πρέπει να γνωρίζουμε για τον άνθρωπο που έχει υποβάλει την αίτηση. Το περιβάλλον του, την εργασία του, την οικογένειά του, αν μπορεί να πάρει ένα σκύλο, αν μπορεί να έχει σκύλο οδηγό με τις ώρες που εργάζεται, αν είναι αυτόνομος, αν μπορεί να φροντίσει τον σκύλο, αν ξέρει να κυκλοφορήσει με το μπαστούνι εκτός σπιτιού, αν γενικότερα μπορεί να στηρίζεται στον εαυτό του, να κάνει μόνος του ό,τι μπορεί να κάνει. Υπάρχουν άνθρωποι δικοί μας που τους μαθαίνουν όλα αυτά τα πράγματα, πώς να κινούνται π.χ. με το μπαστούνι, πώς να ντυθούν, πώς να κυκλοφορήσουν κ.ά.

Συνεπώς, πρέπει το άτομο που θα πάρει τον σκύλο να πληροί προϋποθέσεις και να έχει εκπαιδευτεί αναλόγως…

Ασφαλώς, αν δεν είναι έτοιμος και ικανός να πάρει ένα σκύλο, τα πράγματα μπορεί να γίνουν πιο περίπλοκα και δύσκολα.

Το άτομο με αναπηρία καταβάλλει κάποιο χρηματικό τίμημα για την απόκτηση του σκύλου οδηγού;

Οχι, τον σκύλο εμείς τον δίνουμε εντελώς δωρεάν. Μηδέν κόστος και για ό,τι χρειαστεί, εκπαίδευση, υποστήριξη, είμαστε δίπλα του, διαθέσιμοι. Προσπαθούμε με χορηγούς να παίρνουν δωρεάν και τις τροφές. Αναζητούμε παράλληλα και χώρους για να μεγαλώσουμε τη σχολή και να μπορούμε να εξυπηρετούμε περισσότερους ανθρώπους, ακόμα και εκτός Αθήνας.

Πόσο κρατάει η εκπαίδευση του ατόμου έχοντας τον σκύλο;

Εντός Αθήνας είναι περίπου 1,5 μήνα. Η εκπαίδευση είναι πρωί – βράδυ και έχει πολλά στάδια-στοιχεία. Χρειάζεται υπομονή, πρέπει να μελετήσει θεωρία, να μάθει για τις δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσει, όπως το να κυκλοφορήσει με τον σκύλο οδηγό, ακόμα και τα πιο απλά. Για παράδειγμα, πώς να τον χτενίσει, πώς να βάλει το κολάρο ή το λουρί, πώς να ζήσει μαζί του στο σπίτι.

Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν τα καταφέρνουν και επιστρέφουν στη σχολή τον σκύλο;

Ασφαλώς και έχουν συμβεί και είναι κάτι που το κατανοούμε. Εχει συμβεί και από εμάς, όμως, να πούμε πως πρέπει να σταματήσει η διαδικασία γιατί βλέπουμε πως δεν ταιριάζει ο άνθρωπος με τον σκύλο. Προκύπτουν προβλήματα συνεργασίας γι’ αυτό θέλουμε, όταν ένας άνθρωπος πάρει έναν σκύλο, να έχει όλη την απαραίτητη εκπαίδευση. Είναι άδικο να τον στερήσει από κάποιον άλλο άνθρωπο. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι εκείνος που θα πάρει τον σκύλο να τον αγαπάει. Πρέπει να του συμπεριφέρεται σωστά, να παίρνει αγάπη και σεβασμό ο σκύλος.

Πόσα χρόνια προσδόκιμο ζωής έχει ένας σκύλος οδηγός;

Οδηγεί περίπου επτά με οκτώ χρόνια. Τον δίνουμε περίπου δυο ετών και αναλόγως με τον σκύλο φτάνει τα εννέα, δέκα έτη. Σε τακτά διαστήματα κάνουμε τις αξιολογήσεις μας και βλέπουμε την πορεία του σκύλου. Πόσο μπορεί δηλαδή να οδηγεί με ασφάλεια έναν άνθρωπο.

Τι είναι αυτό που θα βοηθούσε την προσπάθειά σας;

Χρειαζόμαστε υποστήριξη από το κράτος, από τον κόσμο γενικότερα, θέλουμε βοήθεια με τα σκυλιά. Ο,τι δίνουμε είναι δωρεάν, χρειαζόμαστε υποστήριξη και να μας προωθήσουν οπουδήποτε, να μας βοηθήσουν σε οτιδήποτε.

*Περισσότερα θέματα στο ένθετο My Pet που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής