Γράφει ο Δημήτριος Ασημακόπουλος [Ομότιμος καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων]

Κύρια οδός μετάδοσης της νόσου είναι τα σταγονίδια που εκπέμπονται με την ομιλία, τον βήχα και τα φτέρνισμα. Συνήθεις πύλες εισόδου του ιού είναι το στόμα, η μύτη και οι οφθαλμοί. Μέχρι να επιτευχθεί ανοσία μέσω ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου, η μάσκα προσώπου αποτελεί ένα από τα πιο βασικά μέσα προφύλαξης από τη μετάδοση της νόσου.

» Γιατί πρέπει να φοράμε μάσκα προσώπου;

Γιατί η μάσκα αποτελεί έναν ασφαλή φραγμό του στόματος και της μύτης, αποτρέποντας αφενός την εκπομπή σταγονιδίων από το άτομο που τη φορά και αφετέρου, φιλτράροντας τον εισπνεόμενο αέρα, προστατεύει το άτομο που τη φορά από την εισπνοή των αιωρούμενων στον αέρα σταγονιδίων.

» Τύποι μάσκας

α. Απλή ιατρική μάσκα προσώπου (γνωστή ως χειρουργική): Χρησιμοποιείται, κυρίως, κατά την επαφή με άλλα άτομα. Φιλτράρει κατά 37-69% τα αιωρούμενα σωματίδια μεγέθους >3 μm και είναι μόνο για μία χρήση.

β. Αναπνευστικές μάσκες προστασίας Ν95, FFP1, FFP2 και FFP3: Οι μάσκες Ν95 φιλτράρουν το 95% των αιωρούμενων μικροσωματιδίων, οι FFP1 φιλτράρουν το 80%, οι FFP2 το 94% και οι FFP3 το 99% των αιωρούμενων μικροσωματιδίων. Οι ανωτέρω μάσκες προορίζονται για χρήση από τους εργαζομένους στον τομέα υγειονομικής περίθαλψης και κατακρατούν σωματίδια μεγέθους >3 μm (τα εκπνεόμενα σταγονίδια που μεταφέρουν τoν κορονοϊό έχουν μέγεθος >5-10 μm).

γ. Οι μη ιατρικές μάσκες προσώπου (ή μάσκες «κοινότητας»): Αυτο-κατασκευαζόμενες ή εμπορικές, είναι κατά κανόνα υφασμάτινες. Είναι αποτελεσματικές, όταν είναι κατασκευασμένες από βέλτιστα υλικά (π.χ. βαμβακερά υφάσματα και πολυστρωματικά ή από μίγματα βαμβακιού-πολυπροπυλενίου διπλής στρώσης) και πρέπει να πλένονται και να σιδερώνονται συχνά για να μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν. ΤέλοςΟι υφασμάτινες μάσκες αποτελούν μια απλή και οικονομική εναλλακτική λύση για γενική χρήση στην κοινότητα.

» Πώς φοράμε τη μάσκα;

Πριν τη φορέσουμε, πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο απολυμαντικό διάλυμα για 15 δευτερόλεπτα, ασφαλίζουμε τους ελαστικούς βρόγχους γύρω από τα αυτιά μας, καλύπτουμε τη μύτη, το στόμα και το πιγούνι μας φέροντάς την προς τα κάτω και, τέλος, την εφαρμόζουμε σφιχτά στο πρόσωπό μας, ώστε να μην υπάρχουν διάκενα μεταξύ προσώπου-μάσκας. Δεν αγγίζουμε το μπροστινό μέρος της μάσκας ή το πρόσωπό μας, ενώ, όταν γίνει υγρή, την αντικαθιστούμε με νέα.

 » Μειονεκτήματα μάσκας

Εσφαλμένη χρήση, χαλάρωση αποστασιοποίησης, δερματίτιδα προσώπου, αύξηση πονοκεφάλων (σε άτομα με ιστορικό πονοκεφάλων) και αίσθημα δυσφορίας σε ορισμένα άτομα.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), οι μάσκες πρέπει να φοριούνται σε δημόσιους χώρους όταν είναι δύσκολο να διατηρηθούν οι αποστάσεις. Δεν πρέπει να φοριούνται σε παιδιά κάτω των 2 ετών ή σε άτομα που έχουν δυσκολία στην αναπνοή, είναι αναίσθητα και δεν είναι ικανά να αφαιρέσουν τη μάσκα χωρίς βοήθεια. Παιδιά με σοβαρές γνωστικές ή αναπνευστικές διαταραχές με δυσκολία ανεκτικότητας μάσκας δεν υποχρεούνται να φορούν μάσκες.

Σύμφωνα με μία θεωρία που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «New England Journal of Medicine» (2020), η μάσκα θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ένα πρωτόλειο εμβόλιο, αρκεί να εφαρμόζει καλά στο πρόσωπο και να μη δυσχεραίνει την αναπνοή. Η κοινωνική αποστασιοποίηση και οι μάσκες έχουν αποδειχθεί τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για τον έλεγχο της πανδημίας τόσο στην Κίνα όσο και σε άλλες χώρες που έχουν εφαρμόσει έγκαιρα πολιτικές για υποχρεωτική χρήση μάσκας στο κοινό, σε σύγκριση με χώρες που υιοθέτησαν το μέτρο αργοπορημένα. Τα οφέλη στην κοινότητα είναι μεγαλύτερα όταν η υιοθέτηση γίνεται σε εθνικό επίπεδο και η συμμόρφωση είναι υψηλή. Ολες οι μάσκες υπόκεινται σε φυσική γήρανση και έχουν ημερομηνία λήξης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η διάρκεια χρήσης τους δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 4 ώρες για τις χειρουργικές και τις 8 ώρες για τις FFP. Οι μάσκες αποτελούν «ορατές υπενθυμίσεις» για την ύπαρξη του «αόρατου μικροβιακού εχθρού», ενώ στα άτομα με αρρωστοφοβία συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση του φόβου και του άγχους.

Η χρήση της μάσκας δεν αρκεί από μόνη της για τον έλεγχο της πανδημίας, αλλά αποτελεί συμπληρωματική μέθοδο και πρέπει να συνδυάζεται με διατήρηση αποστάσεων (>2 μέτρα), υγιεινή των χεριών και του προσώπου, επαρκή αερισμό εσωτερικών χώρων, απολύμανση επιφανειών αφής, καθώς και ταξιδιωτικούς περιορισμούς, τονίζοντας πάντοτε την ορθή χρήση της.

Ερευνητές σε μία διεθνή μελέτη σημειώνουν ότι η καθολική κάλυψη του προσώπου φαίνεται:

1. Να συμβάλει στην αποφυγή της μετάδοσης από ασυμπτωματικά μολυσμένα άτομα.

2. Να μειώνει το ποσοστό νέων μολύνσεων.

3. Να μειώνει τη σοβαρότητα της νόσου των ατόμων που μολύνονται.

4. Να διατηρεί χαμηλά τα ποσοστά θνησιμότητας σε χώρες όπου η καθολική κάλυψη ήταν υποχρεωτική σε ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας.Ενα ατομικό «lockdown στόματος και μύτης» είναι πολύ πιο αποτελεσματικό και βιώσιμο μέτρο από ένα «lockdown πλήρους σώματος», δηλαδή εγκλεισμό του ατόμου στο σπίτι τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο.  

» Συμπερασματικά Σε αυτήν την κρίσιμη χρονική συγκυρία επανεμφάνισης του COVID-19, η ευρεία υιοθέτηση των μασκών αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά και οικονομικά μέτρα ανάσχεσης του 2ου κύματος της πανδημίας.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr