Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπορδόκας

Έτσι λοιπόν, όταν τα καλοριφέρ …σιωπούν τα τζάκια υπέρ-λειτουργούν, κάποιες σόμπες και μπουριά δοκιμάζονται αν δουλεύουν, ενώ υπάρχουν και τα, ευτυχώς ελάχιστα, μαγκάλια. Ακόμα και έτσι όμως, οι θερμαντικές επιλογές είναι πολλαπλάσιες από αυτές του 19ου αιώνα, αφού τότε, ακόμα και τα τζάκια είναι ελάχιστα–εξ ου άλλωστε και   η έκφραση “αυτός είναι από τζάκι”.

Βέβαια μπορεί να είναι λίγα, αλλά είναι ιδιαίτερα περίτεχνα έχοντας  σκαλισμένα γύρω τους παραστάσεις της καθημερινής ζωής, κυνηγιού, ή εικόνες του Χριστού και της Παναγίας, εμφανίζοντας έτσι ένα αποτέλεσμα υψηλής αισθητικής, που προκαλεί έκπληξη και θαυμασμό στους ξένους περιηγητές της εποχής.

Αν η αριστοκρατία ζεσταίνεται από τζάκια, ο λαός περιορίζεται στα μαγκάλια, που χωρίζονται στα “ατζέμικα” που είναι στατικά, και στις “καρούσες” που διαθέτουν τροχούς ώστε να μετακινούνται στο χώρο. Τα μαγκάλια θερμαίνονται με πετροκάρβουνο -υλικό κακής ποιότητας που καπνίζει και μυρίζει απαίσια- ποιοτικό κάρβουνο, κουκουνάρια από πεύκα και έλατα και φυσικά ξύλο. Ακόμα και στα μαγκάλια υπάρχει ποιοτική διάκριση, αφού των πλουσίων είναι από μπακίρι και υπάρχουν σε  σε κάθε δωμάτιο συμπληρώνοντας το τζάκι, ενώ των φτωχών είναι μια και μοναδική πρόχειρη κατασκευή που μπαίνει συνήθως κάτω από το τραπέζι, ώστε να ζεσταίνει τα πόδια των μελών της οικογένειας και ανάβει σε πολύ κρύες ημέρες, γιορτές ή όταν έρχονται μουσαφίρηδες.

Οι φτωχότεροι δημιουργούν ένα ποιοτικό, για την εποχή, θερμαντικό υλικό, ιδιαίτερα όμως χρονοβόρο στην παρασκευή του, τις λεγόμενες φράπες.     Οι τελευταίες παρασκευάζονται από ψιλοκομμένο κάρβουνο, στάχτη, ρετσίνι και ροκανίδι, τα οποία αφού ζυμώνονται ρίχνονται στο καζάνι όπου γίνονταν πολτός.

Στη συνέχεια, αφού στεγνώνουν γίνονται μικρές μπάλες που ξεραίνονται στον ήλιο και στον αέρα, ώστε να καταλήξουν τελικά στην φουφού. Η φτωχική φράπα έχει  ιδιαίτερη πέραση και στους πλούσιους, όχι για λόγους οικονομίας, αλλά γιατί έτσι αποφεύγουν ανεπιθύμητες παρενέργειες(δηλητηριάσεις, λιποθυμίες, πονοκεφάλους, εμετούς) που προκαλεί κάποιες φορές με τις αναθυμιάσεις του το κάρβουνο. Ο Δημήτρης Καμπούρογλου μάλιστα, περιγράψει την φράπα ως  “…περίφημον είδος καυσίμου ύλης το μίγμα τούτο, καθ’ ότι αναπλήρωνε επαρκέστατα το ήμερον κάρβουνο”.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις

Ειδήσεις σήμερα

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr