Παρότι το, εξαιρετικά προοδευτικό για την εποχή, Σύνταγμα του 1864 έδινε το καθολικό δικαίωμα ψήφου σε όλους τους Ελληνες, ο νομοθέτης «ξεχνούσε» να αναφερθεί στο αντίστοιχο δικαίωμα των γυναικών. Τότε, το γυναικείο φύλο δεν εθεωρείτο μόνο «αδύναμο» αλλά και ανίκανο να αντιληφθεί τα πολιτικά παιχνίδια, άρα οι απόψεις των γυναικών για τα κοινά θα έπρεπε να παρέμεναν εντός σπιτιού ή να μοιράζονταν με τις άλλες γυναίκες του χωριού ή της γειτονιάς. Το θέμα επανέφερε στα τέλη του 18ου αιώνα η «Εφημερίς των Κυριών» αρχικά… συνεσταλμένα:

«Εμείς ούτε πολιτική ψήφο διεκδικήσαμε ούτε προνόμια επίσημα από την Πολιτεία ούτε καν επιφανείς θέσεις και αξιώματα», αλλά στη συνέχεια πιο μαχητικά, κάτι που εξαγρίωσε αρκετούς δημόσιους άνδρες της εποχής: «Θα την συντρίψω διότι μαστροπεύει τας γυναίκας. Εχω και μάννα και αδελφήν άγαμον», δήλωνε για την εκδότρια της εφημερίδας, Καλλιρρόη Παρρέν, ο διευθυντής της εφημερίδας «Επιθεώρησις». «Αι γυναίκες είναι πετεινόμυαλαι και ελαφραί. Δεν αξίζει τον κόπον να ασχοληθώμεν», συμπλήρωνε η εφημερίδα «Ακρόπολις», ενώ ο μισογύνης λογοτέχνης Εμμανουήλ Ροΐδης το… τερμάτιζε λέγοντας: «Δύο επαγγέλματα αρμόζουν εις τας γυναίκας. Εκείνα της νοικοκυράς και της εταίρας».

Το 1921 ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης επανέφερε το ζήτημα, αλλά η πρότασή του για τη γυναικεία ψήφο όχι μόνο δεν συγκέντρωσε την απαραίτητη πλειοψηφία, αλλά συναντά οργίλες αντιδράσεις βουλευτών όλων των κομμάτων. Η Εθνοσυνέλευση του 1924 αποφασίζει, έπειτα από πολλές παλινδρομίες, να πει το «Ναι» στη γυναικεία ψήφο, αλλά είναι τόσοι οι αστερίσκοι που βάζει που ουσιαστικά ακυρώνουν την απόφασή της, αφού, σύμφωνα με αυτήν, οι γυναίκες θα ψήφιζαν ύστερα από πέντε χρόνια αλλά μόνο στις δημοτικές εκλογές, θα έπρεπε να ήταν άνω των 30 ετών, να γνώριζαν γραφή και ανάγνωση, ενώ θα είχαν μόνο το δικαίωμα του εκλέγειν και όχι του εκλέγεσθαι. Ενώ για το ζήτημα μεσολαβεί η πρώτη δημόσια συγκέντρωση «Περί του δικαιώματος της γυναικείας ψήφου» στο θέατρο «Απόλλων» το 1928, οι πρώτες εκλογές στις οποίες θα συμμετείχε το γυναικείο φύλο θα έρχονταν δέκα χρόνια μετά και θα στέφονταν από απόλυτη αποτυχία.

Οι δημοτικές εκλογές του 1934 ήταν οι πρώτες στην Ιστορία της χώρας που είχαν δικαίωμα συμμετοχής οι Ελληνίδες, αλλά μόλις… 240 από αυτές κατάφεραν να φτάσουν μέχρι την κάλπη. Αίτια αυτής της αποτυχίας αποτέλεσαν η μη -παρά τη δεκαετή προετοιμασία- ενσωμάτωσή τους στους εκλογικούς καταλόγους, ο μεγάλος αριθμός αναλφάβητων γυναικών, αλλά και η συνολική κοινωνική αντίληψη που αποθάρρυνε το σύνολο του γυναικείου πληθυσμού να συμμετάσχει σε αυτές. Το 1944 η Πανελλήνια Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) που σχημάτιζε την ανεπίσημη «Κυβέρνηση του βουνού» ανέφερε σε ψήφισμά της: «Ολοι οι Ελληνες, άνδρες και γυναίκες, έχουν τα ίδια πολιτικά και αστικά δικαιώματα», ενώ στις ανεπίσημες εκλογές που διεξήγαγε τον Απρίλιο του 1944 οι γυναίκες όχι μόνο ψήφισαν, αλλά και εξέλεξαν και πέντε βουλευτές.

Ομως, η οριστική δικαίωση του γυναικείου φύλου θα έρθει με το νόμο 2159 του 1952 που κατοχύρωνε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για όλες τις γυναίκες. Ακόμα κι έτσι, όμως, αυτές δεν καταφέρνουν να συμμετάσχουν στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1952 λόγω, πάλι, της μη ενημερότητας των εκλογικών καταλόγων. Δύο μήνες μετά, όμως, στις 18 Ιανουαρίου 1953, στις επαναληπτικές εκλογές που διεξάγονται μόνο για μία έδρα στη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν, εκτός από τις ψηφοφόρους, και δύο υποψήφιες βουλευτές. Η Ελένη Σκούρα με τον Ελληνικό Συναγερμό και η Βιργινία Ζάννα με το Κόμμα Φιλελευθέρων. Στην πρωτόγνωρη για τα μέχρι τότε ελληνικά δεδομένα κατάσταση, επικρατεί η πρώτη και κατακτά την πρώτη γυναικεία βουλευτική έδρα λαμβάνοντας 47.132 σταυρούς, έναντι 24.046 σταυρών της κ. Ζάννα.

Στις πρώτες της δηλώσεις αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής δήλωνε: «Με ειλικρινή συγκίνηση απευθύνω θερμάς ευχαριστίας εις τον λαόν της περιφέρειας Θεσσαλονίκης, ο οποίος ετίμησεν εις το πρόσωπόν μου την Ελληνίδα και έκαμε με την ψήφον του εις τας χθεσινάς εκλογάς νέαν πανηγυρικήν δήλωσιν πίστεως προς τον τιμημένον στρατάρχη της νίκης κ. Αλέξανδρον Παπάγον. Με την σημερινήν χαράν μου δεν μπορώ να μην σκεφθώ ότι επάνω μου πέφτει το βάρος του ενός και ημίσεως αιώνος προσπαθειών της Ελληνίδας γυναικός. Με πλήρην συναίσθησιν των ευθυνών μου αποδύομαι από σήμερον εις έναν καινούργιον αγώναν εις τον οποίον καλώ όλας τας Ελληνίδας. Είμαι βεβαία ότι το καινούργιο αγνό αίμα που μπαίνει εις τον πολιτικόν μας κόσμο θα αποτελέσει απαρχήν διά την αξιοποίησιν των θυσιών των Ελληνίδων και την αποδοτικοτέραν συμβολήν εις την ευημερίαν της Πατρίδος».

Η Ελένη Σκούρα τίμησε με την παρουσία της στo Κοινοβούλιο τον ιστορικό της ρόλο, παρέμεινε χαμηλών τόνων μέχρι το τέλος της ζωής της, ενώ έφυγε από τη ζωή πάμπτωχη το 1991, αφού πρώτα είχε πουλήσει όλα τα βραβεία και τα παράσημά της, ώστε να μπορέσει να μπει σε Γηροκομείο, στο οποίο και απεβίωσε ένα μήνα μετά την είσοδό της…

Το 1956 η Λίνα Τσαλδάρη γίνεται η πρώτη γυναίκα που υπουργοποιείται ως υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση της ΕΡΕ, τον ίδιο χρόνο εκλέγεται η Μαρία Δεσύλλα πρώτη γυναίκα δήμαρχος στην Ελλάδα, ενώ το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα που θα όριζε ρητά ότι «Ολοι οι Ελληνες και οι Ελληνίδες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου» θα είναι αυτό του 1975. Ετσι, η πολιτική αδικία έναντι του ωραίου φύλου αποκαθίσταται πλέον οριστικά.

Το… πρόβλημα που προέκυψε στο ντεμπούτο της στη Βουλή

Φτάνοντας στην Αθήνα μετά την εκλογή της η κ. Σκούρα δήλωνε: «…βεβαία ότι οι ψυχές όσων αγωνίστηκαν για την δικαίωσιν του αγώνος της γυναίκας, θα αγάλλωνται σήμερα που έφτασε πια η ώρα να δικαιωθούν πραγματικά». Οπως ήταν φυσικό, την ημέρα της ορκωμοσίας της στις 30 Ιανουαρίου η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής μονοπωλεί το ενδιαφέρον των 299 άλλων συναδέλφων της, ενώ επικρατούσε πρωτοφανής συνωστισμός στα θεωρεία της Βουλής, αφού το ωραίο φύλο είχε καταλάβει μέχρι και τους χώρους των ξένων δημοσιογράφων. Η ίδια η κ. Σκούρα εμφανίστηκε στο Κοινοβούλιο αρκετά συγκρατημένη φορώντας μαύρο ταγέρ, λευκή μπλούζα και μικρό μαύρο καπελάκι.

Στην πρώτη της ομιλία στη Βουλή τόνισε: «Εχω πλήρη συναίσθησιν της ιστορικής ευθύνης η οποία βαρύνει τους ώμους μου. Η τιμή αύτη η οποία προσεγένετο εις το πρόσωπόν μου, είμαι υποχρεωμένη να τονίσω και από της θέσεως ταύτης, ότι αντανακλά προς όλας τας γενναίας Ελληνίδας, αι οποίαι, τόσον εις τους ειρηνικούς όσον και εις τους πολεμικούς αγώνας του Εθνους μας, από της απελευθερώσεως μέχρι σήμερον αφιέρωσαν με αλτρουισμόν όλην την δραστηριότητά των, και αυτήν την ζωήν των, εις έργα φιλανθρωπικά και εθνικά».

Εκτός της αμηχανίας και της ευχάριστης διάθεσης από τους άλλους βουλευτές απέναντί της, η παρουσία της κ. Σκούρα προκάλεσε και… γλωσσολογικό ενδιαφέρον, μια και τέθηκε θέμα για το πώς θα ήταν σωστό να ονομάζονται οι γυναίκες βουλευτές. Αφορμή για να μεταβληθεί το Κοινοβούλιο σε… Ακαδημία αποτέλεσε η προσφώνηση που έγινε από τον Πρόεδρο της Βουλής: «Υποδεχόμαστε την πρώτη βουλευτίδα». Στην ερώτηση του βουλευτή Πλατή αν αυτό σήμαινε την καθιέρωση της λέξης «βουλευτίς -ίδος» (με ι) αντί του «βουλευτής» (με η), ο Πρόεδρος της Βουλής απάντησε: «Τούτον είναι έργον των λογίων και της Ακαδημίας αλλά κυρίως του λαού. Επί του παρόντος αυτόν τον όρον ευρήκα ως δοκιμώτερον. Το “βουλευτίς” είναι δοκιμώτερον και απαντάται εις τον Αισχύλον και εις τον Πλάτωναν», ενώ σε πρόταση άλλου βουλευτή να ονομάζεται η κ. Σκούρα «η βουλευτής» (με ή), ο πρόεδρος απάντησε: «Επιθυμείτε, κύριε συνάδελφε, και γλωσσολογικήν ισοτιμίαν;».

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΡΔΟΚΑΣ
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής