Η προηγούμενη απόπειρά του, τρεις περίπου εβδομάδες πριν, αποτυγχάνει στη Ναυμαχία του Έλλη όταν το ελληνικό ναυτικό το υποχρεώνει να κλειστεί στα στενά. Αυτή τη φορά το τουρκικό σχέδιο είναι διαφορετικό.

Την 1η Ιανουαρίου επιχειρεί αντιπερισπασμό βγάζοντας στο Αιγαίο το αντιτορπιλικό Χαμιδιέ θεωρώντας ότι θα ακολουθηθεί από τμήμα του ελληνικού στόλου, και ιδίως το πρόσφατα καθελκυσμένο θωρακισμένο καταδρομικό Αβέρωφ.

Όμως, ηγέτης του ελληνικού στόλου είναι ο ευφυής ναύαρχος και γόνος μεγάλης ναυτικής οικογένειας Παύλος Κουντουριώτης, που αφήνει τους Τούρκους να θεωρούν ότι έχουν αυτοί την πρωτοβουλία κινήσεων. Ο Κουντουριώτης αφήνει το Χαμιδιέ να γυρίζει άσκοπα στο Αιγαίο χωρίς στόχο και αντίπαλο, και παραμένει οργανωμένος στο ασφαλές φυσικό λιμάνι του Μούδρου στη Λήμνο, μόλις 44 μίλια από τα Δαρδανέλια.

Έτσι, όταν ο έμπειρος ναύαρχος λαμβάνει τηλεγράφημα του  ανιχνευτικού Λέων :«Ολόκληρος ο στόλος εξέρχεται», παραμένει απόλυτα ψύχραιμος και έτοιμος για τη σύγκρουση. Ζητά από τα πληρώματα να γευματίσουν και κάθεται μαζί τους στο τραπέζι,  περιμένοντας ουσιαστικά τον τουρκικό στόλο να απομακρυνθεί από τα στενά. Όταν αυτό ολοκληρώνεται ο Κουντουριώτης διατάζει την έξοδο του ελληνικού στόλου από το Μούδρο με επικεφαλής το Αβέρωφ. Ο αιφνιδιασμός των Τούρκων είναι πλήρης.

Ο στόλος τους, με επικεφαλής τον πλοίαρχο Ταχίρ Μπέη, αποτελείτε από τα θωρηκτά «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα», «Τουργούτ Ρέις» και «Μεσουδιέ» το καταδρομικό «Μετζητιέ» τα αντιτορπιλικά «5» και  «8» και άλλα ελαφρά σκάφη.

Οι Τούρκοι δίνουν τέτοια βαρύτητα στη σύγκρουση που το πρώτο υψώνει στον ιστό του το λάβαρο του κουρσάρου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα από το μουσείο Κωνσταντινούπολης. Απέναντί τους συναντούν τα θωρηκτά «Αβέρωφ» «Σπέτσαι», «Ύδρα» και «Ψαρά», τα ανιχνευτικά «Ιέραξ» και «Αετός» και τα αντιτορπιλικά «Σφενδόνη», «Νίκη» και «Ναυκρατούσα».

Η ναυμαχία που ακολουθεί οδηγεί σε πανωλεθρία τον τουρκικό στόλο. Μέσα σε μόλις τριανταπέντε λεπτά το «Μεσουδιέ» πνίγεται από καπνούς και εκρήξεις, ενώ το «Μπαρμπαρόσα» δέχεται τρία καίρια χτυπήματα, ένα εκ των οποίων γκρεμίζει στο Αιγαίο το εμβληματικό σύμβολο του ομώνυμου πειρατή.

Η εντολή του τούρκου ναυάρχου είναι σαφής :«Επιστρέψατε ολοταχώς στα Στενά, έκαστος για τον εαυτό του». Το κυνηγητό των τουρκικών πλοίων μέχρι να κρυφτούν στα Δαρδανέλια κρατά δυόμισι ώρες στις οποίες  προκαλείται ρήγμα στο «Τουργούτ Ρέις».

Ο απολογισμός της σύντομης ναυμαχίας περιλαμβάνει στην τουρκική πλευρά, πάνω από 100 νεκρούς, τρία κατεστραμμένα πολεμικά πλοία, ενώ η ελληνική πλευρά μετρά μόνο ένα μικρό τραυματισμό σαλπιγκτή.  Πλέον, η κυριαρχία του ελληνικού ναυτικού στο Αιγαίο γίνεται αδιαμφισβήτητη και οι Τούρκοι κάνουν πολλές δεκαετίες να επιχειρήσουν ξανά έξω από τα Δαρδανέλια…