Σύμφωνα με το MEGA, υπάρχει ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας ανάμεσα στον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν.

Στο πλαίσιο αυτό, σχεδόν σίγουρη θεωρείται η συνάντηση των δύο ανδρών πριν τη Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης. Η ατζέντα της συνάντησης, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει και το νέο «τετ α τετ» του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο, που θα γίνει στην Νέα Υόρκη στο διάστημα από 18 έως 20 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Χριστίνας Κοραή για το MEGA, οι δύο ηγέτες συναποφάσισαν στη συνάντηση που είχαν στο Βίλνιους η συζήτηση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να γίνει πλέον σε πολιτικό επίπεδο, γι’ αυτό και έχουν εξουσιοδοτήσει, για τον συντονισμό των συζητήσεων αυτών, τους δύο υπουργούς Εξωτερικών.

Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο οι δύο ΥΠΕΞ να συζητήσουν και το φλέγον ζήτημα της προσφυγής στη Χάγη, με δεδομένη, βέβαια, την ελληνική θέση ότι η μόνη διαφορά μας με την Τουρκία είναι ο ορισμός της υφαλοκρηπίδας και των θαλάσσιων ζωνών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο κ. Γεραπετρίτης και ο Τούρκος ομόλογός του ήρθαν σε επαφή το τελευταίο διάστημα για δύο κρίσιμα θέματα:

Πρώτον, για τη Θεία Λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου στην Παναγία Σουμελά, που αρχικά είχαν απαγορεύσει οι Τούρκοι, αλλά τελικά το πήραν πίσω και, δεύτερον, για τα σοβαρά επεισόδια στην Πύλα της Κύπρου, με την τουρκοκυπριακή επίθεση στα μέλη της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ.

Υπενθυμίζεται, τέλος, ότι τον Οκτώβριο θα πραγματοποιηθεί στην Θεσσαλονίκη το ανώτατο στρατηγικό συμβούλιο των δύο χωρών, με την παρουσία και του Ερντογάν.

Χακάν Φιντάν: Ποιος είναι ο εξ απορρήτων του Ερντογάν

Ο διορισμός του Χακάν Φιντάν στη θέση του υπ. Εξωτερικών της Τουρκίας απαιτεί ιδιαίτερη ανάλυση από Αθήνα και Λευκωσία. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προχώρησε σε έναν διορισμό που είναι σημαντικός για την τρίτη και τελευταία θητεία του.

Ο Φιντάν ήταν επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας MIT τα τελευταία 13 χρόνια. Την επανίδρυσε ως οργανισμό και την προσάρμοσε απέναντι σε νέες απειλές. Ως εμπειρικός κανόνας σε όλο τον κόσμο, η διοίκηση μιας εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών προορίζεται για τα «γεράκια». Ο Φιντάν, όμως, δεν είναι στρατιωτικό «γεράκι», αν και υπηρέτησε στον στρατό. Είναι διανοούμενος… Διαβάζει βιβλία, επικοινωνεί με πολλές γνωστές «δεξαμενές σκέψης» (think tanks). Τα αγγλικά του είναι πολύ καλά, ενώ η διανοητική του ικανότητα μεγάλη. Νιώθει άνετα να συζητά τόσο για τις πενιχρές προοπτικές της ανεξαρτησίας της Σκωτίας όσο και για την ισλαμική Θεολογία.

Κριτική

Για αυτούς τους λόγους, ο διορισμός του Χακάν Φιντάν ως επικεφαλής της MIT το 2010 αντιμετώπισε πολλές καχυποψίες από το τουρκικό κατεστημένο ασφαλείας. Δεν ήταν ένας από αυτούς. Ελεγαν ότι ήταν πολύ μικρός τότε. Δεν θα άντεχε. Και η κριτική δεν προήλθε μόνο από αυτούς: Ο στρατηγός εν αποστρατεία Εχούντ Μπαράκ, τότε υπ. Αμυνας του Ισραήλ, περιέγραψε τον Φιντάν ως «φίλο του Ιράν», λέγοντας ότι τα μυστικά που μοιραζόταν με την Τουρκία «θα μπορούσαν να βρεθούν στην υπηρεσία των αγιατολάχ».

Πριν αναλάβει τη MIT ο Φιντάν, η μυστική υπηρεσία ήταν τόσο εσωστρεφής όσο όλα τα άλλα τουρκικά ιδρύματα μαζί. Ο Φιντάν «βαπτίστηκε» στη… φωτιά. Πριν αναλάβει τη MIT, ο Φιντάν ήταν τότε με βαθμό αναπληρωτή υφυπουργού στο γραφείο του Ερντογάν και συμμετείχε σε μυστικές διαπραγματεύσεις με το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) στη Νορβηγία. Το PKK μαγνητοσκοπούσε τη συνομιλία και η κασέτα ήρθε στο φως όταν ένα μέλος του PKK συνελήφθη από τη βελγική Αστυνομία. Το μετέδωσαν στους ομολόγους τους στην Τουρκία, που ελέγχονταν από γκιουλενιστές, οι οποίοι το διέρρευσαν. Οι γκιουλενιστές είχαν διεισδύσει σε μεγάλα τμήματα του τουρκικού κράτους (Αστυνομία, Δικαστικό Σώμα, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης). Είχαν τα δικά τους πανεπιστήμια και ένα δίκτυο ιδιωτικών σχολείων. Η MIT ήταν το τελευταίο προπύργιο εντός του κατεστημένου ασφαλείας που οι γκιουλενιστές δεν είχαν ακόμη καταλάβει.

Οι γκιουλενιστές προωθούσαν τον Ραμαζάν Aκιουρέκ, ο οποίος είχε διοριστεί αρχηγός της Αστυνομίας αρκετά χρόνια νωρίτερα, για τη θέση του αρχηγού της MIT το 2010. Οι γκιουλενιστές επαναλάμβαναν τη γραμμή του Μπαράκ ότι ο Φιντάν ήταν «υπέρ του Ιράν». Ο Ερντογάν δεν μιλούσε και η ρήξη με τους γκιουλενιστές δεν είχε γίνει. Αργότερα ο Aκιουρέκ κατηγορήθηκε ότι «έκλεισε τα μάτια» στη δολοφονία του Τούρκου, αρμενικής καταγωγής, δημοσιογράφου και διανοουμένου Χραντ Ντινκ, καθώς και για παράνομες υποκλοπές διανοουμένων και πολιτικών. Καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για την υπόθεση Ντινκ.

Στο πραξικόπημα

Οι γκιουλενιστές προσπάθησαν να ανατρέψουν τον Φιντάν. Το γραφείο του στο παλιό αρχηγείο της MIT στην Αγκυρα ήταν το πρώτο κυβερνητικό γραφείο που βομβαρδίστηκε από ελικόπτερο στο αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Για ώρες όλοι πίστευαν ότι ο Φιντάν ήταν νεκρός. Οχι για πρώτη φορά, υποτίμησαν τις ικανότητές του.

Ο Φιντάν ανέκαθεν ενδιαφερόταν για τη σχέση μεταξύ πληροφοριών και εξωτερικής πολιτικής, η οποία ήταν το αντικείμενο της μεταπτυχιακής του διατριβής. Ο Φιντάν χρησιμοποιεί τη CIA και τη MI6 ως μοντέλα γύρω από τα οποία πρέπει να προσανατολιστεί η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών. Αυτό ήταν όταν η αμερικανική ισχύς ήταν στο απόγειό της.

Αυτό που προσείλκυσε τον Φιντάν στις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και της Βρετανίας ήταν ο τρόπος με τον οποίο οργανώθηκαν και ενσωματώθηκαν ως θεσμοί. Αυτή είναι μια μόνιμη τουρκική ανησυχία, γιατί η χώρα μαστίζεται από την απουσία οικοδόμησης θεσμών. Ο Φιντάν ήθελε να το αλλάξει αυτό και προχώρησε στη μετατροπή του MIT σε ένα επαγγελματικό, αξιόπιστο ίδρυμα που προσφέρει πραγματικές υπηρεσίες στη χώρα του.

Το ίδιο έκανε και με την TIKA, την τουρκική υπηρεσία ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο Φιντάν χρησιμοποίησε την ΤΙΚΑ ως όργανο για να επεκτείνει την τουρκική επιρροή στα Βαλκάνια σε μια εποχή που το καζάνι του εθνοτικού πολέμου ήταν ακόμα καυτό. Την επανίδρυσε ως οργανισμό που εξελίσσεται και προσαρμόζεται σε νέες απειλές. Δημιούργησε ένα τμήμα για τη στρατηγική ανάλυση και τον κυβερνοπόλεμο. Είναι μια μη πολιτική οργάνωση, κάτι ασυνήθιστο για την Τουρκία.

Ο Φιντάν δεν είναι πολιτικός, είναι αναλυτής. Ο Ερντογάν είχε αρκετούς αχάριστους δίπλα που τον πρόδωσαν (ενώ τους ανέδειξε), αλλά ο Φιντάν έμεινε πιστός όταν άλλοι γύρω του (όπως ο πολυσυζητημένος και υπερφίαλος πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου) έσπασαν τις τάξεις για να ενταχθούν στην αντιπολίτευση.

Προκλήσεις

Το πιο δύσκολο έργο του Φιντάν είναι πλέον μπροστά του. Η παλαιά παγκόσμια τάξη πραγμάτων βρίσκεται σε αποδρομή, με τη νέα τάξη πραγμάτων, ωστόσο, να απέχει πολύ από την τελική διαμόρφωση. Το «κλειδί» για τον Φιντάν είναι ότι θεωρεί τον εαυτό του όχι απλώς υπηρέτη του κράτους, αλλά… φύλακά του. Ακόμη και πριν μετακομίσει στο υπ. Εξωτερικών, η MIT είχε σημαντικά αρχεία από ζώνες συγκρούσεων. Ηταν αυτά που εξασφάλισαν τη νίκη του Αζερμπαϊτζάν στον τελευταίο πόλεμο με την Αρμενία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ηταν η ΜΙΤ που επέβλεπε την τουρκική απώθηση της μισθοφορικής ομάδας Wagner που υποστήριζε τον αποστάτη στρατηγό Χαφτάρ στη Λιβύη. Διαπραγματεύτηκε (την πλέον) ανενεργή συμφωνία σιτηρών μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας με αμέτρητες ανταλλαγές κρατουμένων (Ουκρανών και Ρώσων).

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η MIT δημιούργησε πολλούς εχθρούς. Στις αντίπαλες υπηρεσίες πληροφοριών δεν αρέσει ο ανταγωνισμός, ειδικά από έναν υπολογίσιμο αναλυτή-χειριστή. Ο ιστότοπος «Iranian Diplomacy» γράφει: «Μεταξύ 2010 και 2020, υπό την ηγεσία του Φιντάν, η Τουρκία ανέπτυξε στρατηγικές ασφάλειας και πληροφοριών που ήταν όλες ενάντια στα συμφέροντα του Ιράν στην περιοχή. Η ΜΙΤ είναι ο κύριος χορηγός τρομοκρατικών και φιλοπόλεμων οργανώσεων στη Βόρεια Συρία και ο Φιντάν οργανώνει την πολιτική της».

Το Ισραήλ έκανε, επίσης, μια παρέκκλιση για τον Φιντάν. Οταν διορίστηκε διευθυντής της MIT το 2010, η ισραηλινή εφημερίδα «Haaretz» σημείωσε την ανησυχία της για το ισραηλινό αμυντικό κατεστημένο. Τώρα, του πιστώνεται η τρέχουσα ανοικοδόμηση των σχέσεων με την ηγεσία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών.

Αυτό που παραλείπουν να επισημάνουν τα ισραηλινά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι ότι οι επιχειρήσεις της Μοσάντ στην Τουρκία συνεχίζουν να αναχαιτίζονται.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Φιντάν έχει γίνει κάτι σαν ειδικός στην πολιτική του Κόλπου των πετρελαίων. Ηταν ο πρώτος που δέχθηκε κλήσεις από τη Σαουδική Αραβία και τον παρακαλούσαν να «θάψει» την υπόθεση της αποτυχημένης δολοφονίας του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη. Ηταν ο πρώτος που βεβαιώθηκε ότι οι κασέτες της δολοφονίας δημοσιοποιήθηκαν και ο πρώτος που ενημέρωσε την πρώην διευθύντρια της CIA και τώρα όλων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, Τζίνα Χάσπελ, για τη σημασία τους. Ομοίως, ήταν ο πρώτος που αποκατέστησε τις διμερείς τουρκικές σχέσεις με τον άνδρα που διέταξε τη δολοφονία του Κασόγκι, τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Τώρα, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ο ηγέτης των Εμιράτων, Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ, βρίσκονται σε διαμάχη, αλλά και τα δύο στρατόπεδα έχουν θερμές και αυξανόμενες σχέσεις με την Τουρκία.

Για όλους αυτούς τους λόγους η περίπτωση Φιντάν απαιτεί τη δέουσα προσοχή, γιατί δεν είναι… Τσαβούσογλου.

Ειδήσεις σήμερα

Εργασιακό νομοσχέδιο: Σε δημόσια διαβούλευση τις επόμενες ώρες – Τα 15 βασικά σημεία, όλα όσα προβλέπει για ωράριο

ΕΛΑΣ: Βίντεο ντοκουμέντο – Η στιγμή που αστυνομικοί εισβάλλουν στα υπό κατάληψη κτίρια

Προσλήψεις αναπληρωτών καθηγητών: Κλείνει σήμερα η πλατφόρμα – Ποιους αφορά η πρόσκληση