Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Οι δύο ηγέτες υπέγραψαν Συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας που καλύπτει όλους τους επιμέρους τομείς (συμπεριλαμβανομένων της Ασφάλειας και Αμυνας), ενώ συγκροτείται Υψηλού Επιπέδου Συμβούλιο Στρατηγικών Σχέσεων. Λόγω των ισχυρότατων και διαχρονικών δεσμών της Αγκυρας με τα Τίρανα, η νέα συμφωνία απαιτεί από πλευράς Ελλάδος ιδιαίτερη προσοχή, γιατί η Αλβανία σε πολλά ζητήματα αλλάζει συχνά θέσεις και κατά γενική ομολογία τελεί υπό την επιτήρηση και επιρροή της Αγκυρας. Η συγκεκριμένη συμφωνία είναι σαν αυτή που έχει υπογράψει η Τουρκία με το Πακιστάν, την Ινδονησία, το Κατάρ, την Ουκρανία, τη Μαλαισία, τη Σενεγάλη, τη Λιβύη/GNA και το Αζερμπαϊτζάν.

Συναντήσεις

Η αναβαθμισμένη συμφωνία υπεγράφη στη διάρκεια της αιφνιδιαστικής επίσκεψης του Ράμα, η οποία σημειωτέον δεν είχε συζητηθεί εκτενώς σε αλβανικούς πολιτικο-στρατιωτικούς κύκλους, ενώ τον Ράμα μεταξύ άλλων συνόδευε και ο αρχηγός της μυστικής υπηρεσίας Σιγκουρίμι, που είχε επαφές με τον αρχηγό της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν και με τον υπουργό Αμυνας Χουλουσί Ακάρ. Στη συνάντηση με τον τελευταίο παρίστατο συνολικά η ανώτατη στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας.

Ο Ράμα δήλωσε υπερήφανος για την «ειδική σχέση» που έχει αναπτύξει με τον Ερντογάν, καθώς και για την εμβάθυνση της Στρατηγικής Συνεργασίας. Επισήμανε ότι θα συγκροτηθούν 11 επιμέρους ομάδες εργασίας, ενώ πρόσθεσε ότι είναι «βαθιά υπόχρεος» για την πολυδιάστατη υποστήριξη της Τουρκίας στη χώρα του, συμπεριλαμβανομένης και της υγειονομικής για την αντιμετώπιση της Covid-19. Επίσης, ο Αλβανός πρωθυπουργός επισκέφθηκε πολλές εταιρίες στρατιωτικού υλικού, όπως τη Roketsan-Aselsan και το διευθυντήριο της SSB.

Η επίσκεψη έλαβε χώρα μερικές εβδομάδες μετά τη συνάντηση του Ράμα στα Τίρανα με τον Νίκο Δένδια αναφορικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Βόρειο Ιόνιο και τη θέση του Αλβανού πρωθυπουργού ότι τα Τίρανα δεν διάκεινται αρνητικά για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, ενώ, αμέσως μετά την Αγκυρα, ο Ράμα επισκέφθηκε την Αθήνα και είχε συνάντηση με τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Νίκο Δένδια. Επιπλέον, η επίσκεψη έγινε λίγες μόνο ημέρες μετά τη σφοδρή λεκτική αντιπαράθεση του Ράμα, με τον πρόεδρο της Αλβανίας Ιλίρ Μέτα (ο οποίος υποστήριξε ότι δεν ενημερώνεται), τον πρώην πρόεδρο Σαλί Μπερίσα, ως και με στελέχη του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος, που έχει ασκήσει κριτική στον Ράμα σχετικά με τα ελληνοαλβανικά θέματα, και κυρίως αυτά που αφορούν τον θαλάσσιο χώρο.

Παρελθόν

Ο Ερντογάν επισήμανε στον Ράμα ότι οι δύο χώρες από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έχουν βαθύτατους δεσμούς και πολέμησαν μαζί, ενώ τόνισε ότι τα Τίρανα συνδράμουν στις ενέργειες της Αγκυρας εναντίον του γκιουλενικού FΕTO, στελέχη του οπαίου χρησιμοποιούν το αλβανικό έδαφος για να διεισδύουν σε μετέπειτα φάση σε ευρωπαϊκά κράτη. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην Αλβανία και στο γειτονικό Κόσοβο η ΜΙΤ έχει την ελευθερία των κινήσεων να ενεργεί ανάλογα. Στην Αλβανία η προσκείμενη στον Ερντογάν εκπαιδευτικο-θρησκευτική οργάνωση MARIF έχει αντικαταστήσει τους Γκιουλενιστές, με έντονη παρουσία και προπαγανδιστικού περιεχομένου ενέργειες σε όλη τη χώρα και ειδικά σε Τίρανα, Μπεράτι, Ελμπασάν, Κουτσόβε, Σκόδρα και Δυρράχιο. Μάλιστα, έχει την κύρια ευθύνη σε ένα από τα πιο γνωστά αλβανικά πανεπιστήμια στα Τίρανα. Επιπροσθέτως, 105 Αλβανοί φοιτητές σπουδάζουν στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης με υποτροφίες από τις αρχές του 2020.

Υποδομές

Στον τομέα των υποδομών οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρίες είναι πολύ δραστήριες στην περιοχή του Δυρραχίου, η οποία τα τελευταία δύο χρόνια δέχθηκε αρκετά πλήγματα από φονικούς σεισμούς. Μάλιστα, κατασκευάζουν 522 σπίτια που σύντομα θα παραδοθούν σε άπορες οικογένειες, καθώς και ένα νοσοκομείο 150 κλινών με πλήρη και σύγχρονα εξωτερικά ιατρεία και επιμέρους κλινικές. Συνολικά στην Αλβανία δραστηριοποιούνται 600 τουρκικές επιχειρήσεις και προσφέρουν εργασία σε 15.500 άτομα.

Ανάλογη είναι και η τουρκική συνδρομή σε συντήρηση-ανακαίνιση ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων στην Αλβανία (από την εποχή των Οθωμανών) με την παρουσία ειδικών ομάδων από το υπουργείο θρησκευτικών υποθέσεων/DIYANET, καθώς και από διάφορα αρχαιολογικά και ιστορικά κέντρα των πανεπιστημίων Αγκυρας, Αδριανούπολης, Προύσας και Καισάρειας. Μεταξύ των θρησκευτικών μνημείων που ανακαινίζονται είναι το ιστορικό «Μολυβένιο Τζαμί» στη Σκόδρα (γνωστό ως Κουρσουνλού).

Στρατιωτικό σκέλος

Τέλος, σε στρατιωτικό πλαίσιο συζητήθηκαν τα εξοπλιστικά προγράμματα του στρατού της Αλβανίας, η διάθεση πλεονάζοντος στρατιωτικού υλικού, οι προσεχείς κοινές ασκήσεις Ειδικών Δυνάμεων, η χρήση δύο ναυτικών βάσεων από τουρκικά πλοία και υποβρύχια στην Αδριατική, η συμμετοχή της Τουρκίας στην υπό κατασκευή νατοϊκή αεροπορική βάση της Κουτσόβε, η πραγματοποίηση τριμερών στρατιωτικών επαφών με το Κόσοβο, η αναβάθμιση της υπηρεσίας στρατιωτικών πληροφοριών της Αλβανίας, οι επαφές Αλβανών και Τούρκων σε διεθνείς αποστολές για την υποστήριξη της ειρήνης (σε Αφγανιστάν κ.ά.), ως και η αύξηση των Αλβανών σπουδαστών στις στρατιωτικές σχολές της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου και του τουρκο-νατοϊκού ειδικού κέντρου για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στην Αγκυρα (ονόματι Coedat, που είναι ιδιαίτερα εξελιγμένο και υψηλών προδιαγραφών). Επειδή, ο ακόλουθος Αμυνας της Τουρκίας στα Τίρανα ήταν από τους εκλεκτούς υφισταμένους του Ακάρ στο παρελθόν, εκτιμάται ότι συζητήθηκαν και άλλα επιμέρους θέματα που δεν έγιναν γνωστά και τα οποία είναι βέβαιο πως έχουν «προεκτάσεις».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Πάντως, οι ενισχυμένες θέσεις σε στρατηγική συνεργασία μεταξύ Τιράνων και Αγκυρας απαιτούν εκ μέρους μας μεγάλη προσοχή και καλό δίκτυο πληροφοριών παρά τα ανοίγματα του Ράμα, που τον Απρίλιο έχει να αντιμετωπίσει και εκλογές…

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής