Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Είναι παλιάς κοπής, ανεπίκαιρη και δεν πρόκειται να αποδώσει. Ακόμα και αν υιοθετούνταν κάποια περιοριστικά μέτρα, αυτά θα ήταν οριακότατα και δεν θα συνέδραμαν στην αλλαγή συμπεριφοράς από την πλευρά του προκλητικού ερντογανικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου. Είναι πρακτικά αδύνατο 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. να συγκλίνουν σε σειρά κυρώσεων που θεωρούν ή εκτιμούν ότι θα έχουν αποτελέσματα. Αν ληφθεί υπόψη και η γερμανική προεδρία της Ε.Ε., τότε τα πράγματα είναι υπερβολικά δύσκολα, ειδικά με την Τουρκία.

Στο ΝΑΤΟ -στο οποίο συμμετέχει ενεργά η Τουρκία από το 1952- είναι φύσει αδύνατο να ληφθεί κάποια απόφαση πολιτικού χαρακτήρα που θα «συνετίσει» την Αγκυρα, αφού στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο η Τουρκία είναι παρούσα μέσω του μονίμου αντιπροσώπου της και επειδή στο ΝΑΤΟ, ακόμα και αν αρκετοί παρακολουθούν την προβληματική συμπεριφορά της Αγκυρας, δεν θέλουν με τίποτα να χάσουν την Τουρκία από τις τάξεις του οργανισμού.

Οποιος θεωρεί ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό μάλλον δεν γνωρίζει τις «πίσω από τις κουρτίνες» κινήσεις των ισχυρών «παικτών» που προσεγγίζουν έντονα συμφεροντολογικά τα ζητήματα.

1 Ας αρχίσουμε με την Ατλαντική Συμμαχία των 30 κρατών-μελών η οποία είναι επικεντρωμένη σε εντελώς διαφορετικά θέματα και απλώς έκανε κάποιες ενέργειες μέσω της Στρατιωτικής Επιτροπής για την αποφυγή θερμών καταστάσεων και τοπικής αποκλιμάκωσης πριν από ένα μήνα. Με την 24ωρη γραμμή επικοινωνίας μέσω επικοινωνιακών κυκλωμάτων του ΝΑΤΟ δύσκολα αποσυμπιέζεις ή ελέγχεις μία κατάσταση, ιδιαίτερα αν η μία πλευρά «φλερτάρει» έντονα με την κλιμάκωση της έντασης ή εκτιμά ότι είναι περιφερειακά ισχυρή για να αλλάξει τα δεδομένα και τα ισχύοντα.

Το ΝΑΤΟ αυτό το χρονικό διάστημα ασχολείται με τη ρωσική υβριδική απειλή (σε δέκα ημέρες θα κυκλοφορήσουν σε στενότατο κύκλο συμμαχικών παραγόντων δύο ειδικές μελέτες 380 σελίδων συνολικά για τις υβριδικές ενέργειες της Μόσχας αλλά και του Πεκίνου), με την κατάσταση στη Λευκορωσία, με την πολεμική αντιπαράθεση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, με τις παγκόσμιες επαφές του ΝΑΤΟ με κράτη σε άλλες ηπείρους και ασφαλώς με την πολυδιάστατη πρωτοβουλία του Γενς Στόλντεμπεργκ περί «ΝΑΤΟ 2030». Αρα δεν ενδιαφέρονται και δεν επικεντρώνονται πρώτιστα στις τουρκικές προκλήσεις απέναντί μας.

Το ΝΑΤΟ δεν επιθυμεί με τίποτα να απολέσει την Αγκυρα στο φως σοβαρών επερχόμενων εξελίξεων με τη Ρωσία και την Κίνα (ανεξάρτητα προεδρικής εκλογής στις ΗΠΑ). Στο ΝΑΤΟ οι Αμερικανοί, οι Βρετανοί και οι Γερμανοί ρυθμίζουν τις καταστάσεις στο εσωτερικό της Συμμαχίας χωρίς να υπολογίζουν τους άλλους στα καθοριστικής σημασίας ζητήματα. Εδώ μέχρι σήμερα το ΝΑΤΟ (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) δεν έχει πει τίποτα για την πρόκληση της ένταξης ρωσικών πυραύλων S-400 στο τουρκικό οπλοστάσιο ενώ κάποια κράτη -παρασκηνιακά- έχουν εκφράσει τη… δυσαρέσκειά τους για την αναστολή της Τουρκίας (από τις ΗΠΑ) στο πρόγραμμα των F-35. Η Τουρκία -για όσους δεν γνωρίζουν- συμμετέχει φανερά και κρυφά σε 154 ειδικά προγράμματα της Ατλαντικής Συμμαχίας. Είναι εμπλεκόμενη σε νατοϊκά απόρρητα σχέδια στη Μαύρη Θάλασσα, σε υποστήριξη Γεωργίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας κ.λπ.

Περίτεχνα «εκμεταλλεύεται» η Αγκυρα στο ΝΑΤΟ ότι είναι παρούσα σε Συρία, Λιβύη και Υπερκαυκασία υποστηρίζοντας ότι «παρακολουθεί, αποτρέπει και ελέγχει» τις ρωσικές αποσταθεροποιητικές κινήσεις (!) ενώ συνεργάζεται με τη Μόσχα σε τοπικές συνυπάρξεις και συγκυριαρχίες (δυτικά του Ευφράτη στη Συρία, σε περιοχές της Λιβύης κ.ά.). Ασφαλώς, έχει εκνευρίσει αρκετούς παράγοντες στη Συμμαχία αλλά επικρατεί στις διπλωματικές και στρατιωτικές τάξεις της μία ιδιότυπη σιγή.

2 Μόνο η Γερμανία έχει περίπου 7.500 εταιρίες που έχουν συμφέροντα στην Τουρκία. Οι Ολλανδοί πάνω από 2.000. Ιταλοί και Ισπανοί έχουν τεράστια βιομηχανικά και επιχειρηματικά συμφέροντα. Οι σκανδιναβικές χώρες τα ίδια (και η Νορβηγία που δεν ανήκει στην Ε.Ε.). Τα κράτη-μέλη του Βίσεγκραντ (Πολωνοί, Τσέχοι, Σλοβάκοι και Ούγγροι) διατηρούν πολλές σχέσεις (λόγω και της μεγάλης αγοράς με την Αγκυρα). Στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς (χερσαίους σε άρματα μάχης και ναυτικούς στα νεότερης κλάσης υποβρύχια) το Βερολίνο παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Η Μαδρίτη στην κατασκευή του μίνι αεροπλανοφόρου/πλοίου ειδικών επιχειρήσεων.

Ενα άλλο θέμα όπου εκβιάζει τους Ευρωπαίους η Τουρκία είναι το μεταναστευτικό. Πάνω από 3,5 εκατ. πρόσφυγες από δεκάδες χώρες του κόσμου (συμπεριλαμβανομένης της Συρίας) διαβιούν στην Τουρκία. Αν ανοιχθούν οι συνοριακές (γνωστοί και άγνωστοι) δίοδοι, θα βρεθεί μπροστά σε τεράστιο αδιέξοδο η Ευρώπη. Αν απαγορεύσει η Αγκυρα, υιοθετώντας κατάχρηση δικαιωμάτων της, τον διάπλου των Στενών, θα προκληθεί σοβαρή κρίση. Ακόμα και κράτη όπως το Ισραήλ, παρά τη δεκάχρονη έντονη διάσταση απόψεων και την πολιτική αντιπαράθεση με την Τουρκία, δεν κλείνει τελείως την πόρτα (παρασκηνιακές επαφές υπάρχουν).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Εν κατακλείδι οι εμφανείς εσωτερικές-γραφειοκρατικές αδυναμίες της Ε.Ε. σε μείζονα θέματα και η υπερίσχυση των εθνικών συμφερόντων των ισχυρών κρατών της δεν συνδράμουν σε μία σύγκλιση για επιβολή και ουσιαστικοποίηση υπολογίσιμων και σκληρών κυρώσεων. Ως εκ τούτου η Αγκυρα συνεχίζει τα ανατολίτικα παζάρια, τις προκλήσεις και τους εκβιασμούς. Η Ατλαντική Συμμαχία δεν αντέχει την όποια απώλεια της Τουρκίας για πολλούς λόγους και ως εκ τούτου δυστυχώς ανέχεται και «βάζει νερό στο κρασί της». Αρα μην περιμένουμε δραματικές αλλαγές συμπεριφοράς και θέσεων από φίλους, εταίρους και συμμάχους. Ειδικά οι νατοϊκοί πολλές φορές επισημαίνουν ότι «το ΝΑΤΟ δεν δημιουργήθηκε για να επιλύει τα προβλήματα των κρατών-μελών του», αλλά για την αντιμετώπιση κοινών εχθρών με βάση το άρθρο 5 του Καταστατικού Χάρτη της Ουάσιγκτον».

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση