Ο «Λουκάς» της «17 Νοέμβρη» θα μπορεί, εκτός απροόπτου, να υποβάλει εκ νέου αίτημα για χορήγηση άδειας εξόδου μετά από δύο μήνες, με το νόμο να προβλέπει για τους κρατούμενους μέχρι και 45 ημέρες συνολικά αδείας το χρόνο! Αρκεί βέβαια, το πειθαρχικό συμβούλιο των φυλακών να αποφανθεί και τις επόμενες φορές πως ο επιχειρησιακός αρχηγός της τρομοκρατικής οργάνωσης πληροί όλες τις προϋποθέσεις και δεν είναι ύποπτος φυγής ή τέλεσης νέων εγκλημάτων.

Υπενθυμίζουμε ότι οι μόνες προϋποθέσεις που καταγράφονται για έναν κρατούμενο είναι η έκτιση 8 πραγματικών χρόνων σε περίπτωση που πρόκειται για ισοβίτη, να μην εκκρεμεί κατά του καταδίκου ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό κακουργήματος, να μην υπάρχει κίνδυνος τελέσεως, κατά τη διάρκεια της άδειας, νέων εγκλημάτων και να συντρέχουν λόγοι που να δικαιολογούν την προσδοκία ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγής και ότι ο κρατούμενος δεν θα κάνει κακή χρήση της άδειάς του.

Για να διαπιστωθεί αν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση εκτιμώνται ιδίως: 

• Η προσωπικότητα του κατάδικου και η εν γένει συμπεριφορά του μετά την τέλεση της πράξης, κατά τη διάρκεια της κράτησης, σε συνδυασμό με το κατά πόσο ελέγχεται πειθαρχικά και κατά τη διάρκεια των αδειών, που ενδεχομένως να έχουν ήδη χορηγηθεί.

• Η ατομική, η επαγγελματική και κοινωνική κατάσταση του ίδιου και της οικογένειάς του, καθώς και οι τυχόν οικογενειακές του υποχρεώσεις.

• Η ωφέλεια την οποία μπορεί να έχει για την προσωπικότητα του καταδίκου και τη μελλοντική του εξέλιξη η λήψη μέτρων για τη σταδιακή επάνοδό του σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας.

Οι άδειες

Ας δούμε όμως τι προβλέπει το «αλφαβητάρι» του κρατουμένου στο θέμα των αδειών:

• Τακτική άδεια για τη σταδιακή επανένταξη του κρατουμένου προβλέπεται από 1 έως 6 ημέρες. H διάρκεια της άδειας μπορεί να αυξάνεται έως 9 ημέρες, μόλις ο κρατούμενος συμπληρώσει τα 2/5 της ποινής ή τα 12 έτη σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης.

• Νέα άδεια μπορεί να ζητήσει μετά από δίμηνο από την ημερομηνία εξόδου. Συνολικά οι ημέρες της τακτικής άδειας, χωρίς τα οδοιπορικά, μπορεί να είναι το μέγιστο 45 ημέρες το χρόνο.

• Εκτακτη άδεια από τον εισαγγελέα επόπτη μπορεί να δοθεί για 24 ώρες κατ’ ανώτατο όριο είτε με συνοδεία είχε χωρίς. Η έκτακτη άδεια χορηγείται για την εκπλήρωση οικογενειακών, επαγγελματικών ή άλλων έκτακτων και απρόβλεπτων αναγκών εξαιρετικού χαρακτήρα.

• Την έκτακτη άδεια χορηγεί και το προσωπικό και ο διευθυντής του καταστήματος κράτησης, ενημερώνοντας τον εισαγγελέα επόπτη, για κηδεία συζύγου ή συγγενούς μέχρι και δευτέρου βαθμού και για επίσκεψη σε σύζυγο ή συγγενή μέχρι και δευτέρου βαθμού, σε κατεπείγουσες κρίσιμες καταστάσεις της υγείας τους.

Νομικός γρίφος

Ενα πολύπλοκο νομικό κουβάρι που είναι σχεδόν αδύνατον να λυθεί αυτή τη στιγμή, είναι το πότε και βάσει ποιων διατάξεων θα μπορούσαν να αποφυλακιστούν ο Δημήτρης Κουφοντίνας και ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος. Η ιδιαιτερότητα των περιπτώσεών τους και η πολυπλοκότητα των νομικών διατάξεων επιτρέπει μόνο την ανάπτυξη κάποιων σεναρίων, χωρίς αυτά να είναι η «τελική κρίση». Πάντως, όπως όλα δείχνουν, μάλλον δεν θα περάσουν πολλά χρόνια -αναλογικά με την επιβληθείσα ποινή- προτού οι δύο βασικότεροι καταδικασθέντες της «17Ν» θα έχουν τη δυνατότητα να περάσουν μόνιμα την έξοδο της φυλακής.

Τα σενάρια που βάζουν στο τραπέζι νομικοί είναι πάρα πολλά, όσες και οι ρυθμίσεις, εξαιρέσεις και διατάξεις που προβλέπει ο νόμος, όσα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε κρατουμένου. Η τελική κρίση για το αν και πότε θα αποφυλακιστούν ανήκει αποκλειστικά στο αρμόδιο συμβούλιο, το οποίο, σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, θα ελέγξει αν καλύπτονται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, όπως συμβαίνει για όλους τους καταδικασθέντες ανεξαιρέτως.

Βασική αρχή είναι το γεγονός ότι όσο εξοντωτικές και αν είναι οι ποινές -ο Δ. Κουφοντίνας έχει καταδικαστεί σε 11άκις ισόβια κάθειρξη και σε 25ετή κάθειρξη, ενώ ο Αλ. Γιωτόπουλος σε 17άκις ισόβια κάθειρξη και σε 25ετή κάθειρξη- τα χρόνια της ισόβιας ποινής που θα εκτιθούν, όσες φορές κι αν έχει επιβληθεί η ποινή, δεν ξεπερνούν τα 25, με πραγματική έκτιση των 20 ετών.

Από εκεί και πέρα μπορεί να εφαρμοστεί σειρά διατάξεων που αφορά στους κατάδικους που δικαιούνται να απολυθούν. Υπάρχει ασφαλώς και η πρόβλεψη του άρθρου 187Α Π.Κ. για την τρομοκρατία, όπου ορίζεται πως αν επιβληθεί η ποινή της ισόβιας κάθειρξης, εφόσον ο καταδικασθείς έχει εκτίσει (πραγματικά) ποινή 25 ετών αποφυλακίζεται, δίχως να κάνει λόγο για τις λοιπές επιβληθείσες ποινές πέραν των ισοβίων. Η διάταξη αυτή μπήκε στον Ποινικό Κώδικα το 2004 και ακόμη και αν δεν εφαρμοστεί, εφαρμόζονται οι διατάξεις που αφορούν στους καταδίκους που δικαιούνται να απολυθούν.

Για τον Δ. Κουφοντίνα ενδεχομένως να υπάρξει η δυνατότητα χρήσης του άρθρου 105 Π.Κ., που ορίζει πως θα πρέπει αρχικά να εκτίσει, λόγω της ισόβιας κάθειρξης, τουλάχιστον 19 έτη, με πραγματική έκτιση, ενώ εξαιτίας της επιπλέον πρόσκαιρης κάθειρξης των 25 χρόνων, δεν αποκλείεται, είτε με τη χρήση των ευεργετικών διατάξεων του νόμου, να χρειαστεί να εκτίσει τα 3/5 αυτών, προτού του δοθεί το δικαίωμα να αιτηθεί την υπό όρους αποφυλάκισή του, είτε να εκτίσει πραγματικά 25 έτη προτού αποκτήσει σχετικό δικαίωμα.

Αντίθετα, ο Αλ. Γιωτόπουλος ανήκει σε μία διαφορετική κατηγορία, λόγω της ηλικίας του. Εχοντας ήδη συμπληρώσει το 70ό έτος, ενδέχεται να έχει τη δυνατότητα να εκτίσει είτε τα 19 πραγματικά χρόνια, όπως και ο Δ. Κουφοντίνας, ώστε να μπορέσει να αιτηθεί απόλυση υπό όρους, είτε να επικαλεστεί τις ευεργετικές διατάξεις που του παρέχει ο νόμος λόγω ηλικίας, περιορίζοντας τα 19 έτη σε 15. Ωστόσο, στη δεύτερη περίπτωση ο χρόνος προσαυξάνεται κατά τα 2/5 των λοιπών ποινών (δηλαδή των 25 χρόνων κάθειρξης) που του έχουν επιβληθεί, εφόσον αυτές συντρέχουν σωρευτικά, με αποτέλεσμα τελικά η έκτιση της ποινής υπερβαίνει τα πρώτα 19 έτη. Σε κάθε περίπτωση ανώτατο όριο παραμένουν τα 25 χρόνια πραγματικής έκτισης ποινής.

Και οι δύο καταδικασθέντες της «17Ν» έχουν εκτίσει ήδη 15 πραγματικά χρόνια κάθειρξης, καθώς συνελήφθησαν το 2002, ενώ δεν αποκλείεται να χρειαστούν άλλα τόσα για να αποφυλακιστούν. Η απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί από τις ενδεχόμενες ρυθμίσεις που μπορεί να έχουν νομοθετηθεί το διάστημα αυτό, τις ευεργετικές διατάξεις που μπορεί να επικαλεστούν οι κρατούμενοι, αλλά και την κρίση του συμβουλίου των φυλακών, που είναι αρμόδιο να λαμβάνει τέτοιες αποφάσεις…

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής