Το πρόβλημα που διογκώθηκε στα τέλη του 2022 συνεχίζεται έως σήμερα στη Γηραιά Ήπειρο, με τις ελλείψεις να αποτελούν καθημερινότητα σε αντιβιοτικά, εισπνεόμενα, αντιβηχικά και άλλα απαραίτητα φάρμακα… της εποχής. Εκτενές ρεπορτάζ του Politico επικαλείται έρευνα σύμφωνα με την οποία οι ευρωπαϊκές χώρες αναφέρουν έως και 600 φάρμακα σε έλλειψη.

Ειδικότερα, το περιοδικό αναφέρεται σε μελέτη της PGEU που διεξήχθη σε εταιρίες που εκπροσωπούν φαρμακεία σε 29 ευρωπαϊκές χώρες (ευρωπαϊκά κράτη-μέλη μαζί με Τουρκία, Κόσοβο, Νορβηγία και Βόρεια Μακεδονία), βάσει της οποίας σχεδόν το ένα τέταρτο των χωρών ανέφερε περισσότερα από 600 φάρμακα σε έλλειψη και το 20% ανέφερε ελλείψεις 200-300 φαρμάκων. Μάλιστα, σε τέσσερις χώρες δηλώθηκε ότι είχαν συνδεθεί με θανάτους.

Σχεδόν το σύνολο των κρατών-μελών της Ε.Ε. (25 από τα 27) αναφέρει ελλείψεις φαρμάκων, σύμφωνα με τον επικεφαλής αποθεμάτων φαρμάκων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων (ΕΜΑ), Στέφεν Θέρστραπ.

Η Ελλάδα δεν εξαιρείται από αυτή τη λίστα, καθώς πριν από τις εορτές έως και σήμερα, που ο «κατακλυσμός» λοιμώξεων του αναπνευστικού συνεχίζεται, βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση σκευασμάτων. Μια σειρά από μέτρα που έχουν ληφθεί έχουν ομαλοποιήσει το πρόβλημα σε αρκετά σκευάσματα, ωστόσο προβληματικός παραμένει ο εφοδιασμός των φαρμακείων κυρίως σε αντιβιοτικά και εισπνεόμενα. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως εκτός από την Ευρώπη, σοβαρές ελλείψεις καταγράφονται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά, όπως επίσης και στην Αυστραλία.

Σύμφωνα με ενημέρωση που πραγματοποίησαν την προηγούμενη εβδομάδα εκπρόσωποι του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκάριων, σκευάσματα παρακεταμόλης στο μεγαλύτερό τους μέρος έχουν αποκατασταθεί στην ελληνική αγορά και οι πολίτες δεν δυσκολεύονται τόσο να τα βρουν.

Όσον αφορά στα εισπνεόμενα, κατηγορία στην οποία παρατηρήθηκαν μεγάλες ελλείψεις, αυτές συνεχίζονται, ωστόσο παρατηρείται μια τάση στροφής στα γενόσημα με τα οποία υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης των πολιτών. Παράλληλα, οι αντιβιώσεις συνεχίζουν να έχουν πρόβλημα το οποίο αποδίδεται σε ελλείψεις δραστικής ουσίας. Ειδικά σε ό,τι αφορά την αμοξυκιλλίνη δεν υπάρχει γενόσημο για παιδιατρικά σκευάσματα, με αποτέλεσμα το πρόβλημα στην αγορά να παραμένει. Επιπλέον, ομαλοποίηση παρουσιάζεται και για τα περισσότερα αντιβηχικά σκευάσματα, με εξαίρεση μία δύο δραστικές ουσίες.

Οι ελλείψεις σκευασμάτων χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: σκευάσματα που καταγράφουν μακροχρόνια έλλειψη και σκευάσματα που παρουσιάζουν προβλήματα στη διάθεση λόγω αυξημένων ιώσεων από το φθινόπωρο κι έπειτα.

Η μειωμένη παραγωγή ως απότοκο της πανδημίας της Covid-19, η ενεργειακή κρίση, η έλλειψη πρώτων υλών, η δέσμευση μεγάλων ποσοτήτων στις χώρες που έχουν πρώτες ύλες όπως η Κίνα και η Ινδία, καθώς και η μεγάλη αύξηση των εποχικών λοιμώξεων είναι οι αιτίες για τις οποίες πολλά φάρμακα είναι δυσεύρετα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε δραστικές ουσίες για λοιμώξεις του αναπνευστικού παρουσιάζεται αύξηση στις πωλήσεις από 25 έως 40% σε σύγκριση με πέρυσι, γεγονός που αποτυπώνει τη μεγάλη ζήτηση. Οι παράλληλες εξαγωγές είναι ακόμη ένας παράγοντας που φέρεται να προκαλεί ελλείψεις, για αυτό και ένας πολύ μεγάλος αριθμός σκευασμάτων (200 και πλέον) έχει τεθεί σε απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών.

«Στροφή» στα γενόσημα

Συνολικά, εκτιμάται ότι περίπου 300 σκευάσματα βρίσκονται σε ελεγχόμενη διάθεση, δηλαδή είτε παρουσιάζουν έλλειψη είτε καθυστερήσεις στη διανομή.

Μέσα στον Φεβρουάριο εκτιμάται ότι η κατάσταση θα είναι περισσότερο διαχειρίσιμη. Αρκεί βέβαια, όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, να μη γίνει ένα τεράστιο «ξέσπασμα» ιώσεων.

Ποια μέτρα λαμβάνει η Ελλάδα προς αυτή την κατεύθυνση; Το πρώτο αφορά σε απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών. Επίσης, ο ΕΟΦ ξεκίνησε ενημέρωση των πολιτών μέσω του ιστοτόπου του για σκευάσματα καθημερινής χρήσης που λείπουν και τα υποκατάστατά τους που μπορούν να αναζητούν. Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που είναι σε έλλειψη χορηγούνται μόνο με ηλεκτρονική συνταγή και όχι με χειρόγραφη, βάσει εγκυκλίου που έχει εκδοθεί. Επίσης, η συνταγογράφηση για όσα παρουσιάζουν έλλειψη γίνεται με δραστική ουσία και χωρίς περιορισμό στην εναλλακτική χορήγηση γενοσήμων. Αυτό το μέτρο θα ομαλοποιήσει τη διάθεση για περίπου 150-160 σκευάσματα.

Την ίδια στιγμή συνεχίζονται οι έλεγχοι στους «κρίκους» της αλυσίδας του φαρμάκου. Υπενθυμίζεται ότι ήδη έχει ανασταλεί η άδεια χονδρικής πώλησης για δύο φαρμακαποθήκες. Μαζί με όλα τα παραπάνω, προχωρούν μικρές αυξήσεις στις τιμές πολύ φθηνών φαρμάκων, ενός μέτρου που έχει γίνει γνωστό ήδη από το καλοκαίρι, με σκοπό να προστατευτεί η παρουσία τους στην αγορά, μιας και υπάρχει ο κίνδυνος απόσυρσης.

«Καμπανάκι» για αντιπυρετικά και αντιβιοτικά

Οι εικόνες από τα ράφια των ελληνικών φαρμακείων είναι κοινές για τις ευρωπαϊκές χώρες όπως και για τις ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό γίνονται συνεχόμενες προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος. Ενδεικτικά, οι ρυθμιστικές Αρχές της Ε.Ε. συναντήθηκαν με τα κύρια μέρη που εμπλέκονται στην αλυσίδα εφοδιασμού αμοξυκιλλίνης για να παράσχουν ρυθμιστική υποστήριξη προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγική ικανότητα. Εξέτασαν, επίσης, τη δυνατότητα αύξησης της προσφοράς για την κάλυψη των άμεσων αναγκών των κρατών-μελών. Ο EMA έχει λάβει θετικά σχόλια από μεγάλους κατασκευαστές και η προσφορά αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες εβδομάδες και μήνες.

ΙΤΑΛΙΑ

Στην Ιταλία, ο Οργανισμός Φαρμάκων (AIFA) ανέφερε έλλειψη περισσότερων από 3.000 φαρμάκων, μεταξύ αυτών και όλων εκείνα που χορηγούνται στην αντιμετώπιση αναπνευστικών λοιμώξεων και ιώσεων. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Φαρμακοποιών, περισσότερα από 2.000 φαρμακεία της Ιταλίας είναι σε θέση να παράγουν φάρμακα στα επιτόπου εργαστήριά τους, όμως λείπουν οι δραστικές ουσίες. Οι ειδικοί σημειώνουν πως το πρόβλημα θα μπορούσε να αμβλυνθεί με τη χρήση γενοσήμων, που ωστόσο είναι εκτός της «κουλτούρας» των Ιταλών – κάθε χρόνο οι Ιταλοί ξοδεύουν περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ για να αγοράσουν γνωστά φάρμακα αντί για τα γενόσημά τους.

ΓΑΛΛΙΑ

Τα νοσοκομεία της Γαλλίας δέχονται πιέσεις από έναν αυξανόμενο αριθμό ασθενών, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει την «τριδημία». Η γαλλική ρυθμιστική Αρχή φαρμάκων ANSM δήλωσε τον Νοέμβριο ότι υπάρχουν «σοβαρές εμπλοκές ανεφοδιασμού» για την έκδοση της αμοξυκιλλίνης και της παρακεταμόλης που χορηγούνται περισσότερο στα παιδιά, προειδοποιώντας ότι η κατάσταση μπορεί να διαρκέσει μέχρι τον Μάρτιο.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Ελλείψεις καταγράφει και η Γερμανία σε αντιπυρετικά και αντιβιοτικά. Συνδικάτα και φαρμακεία «δείχνουν» την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα ως υπεύθυνη για το πρόβλημα.

Σήμερα, τα φαρμακεία παρασκευάζουν στους χώρους τους περίπου 12 με 14 εκατομμύρια συνταγογραφούμενα φάρμακα ετησίως. Ο αριθμός αυτός, σε σύγκριση με τα περίπου 1,3 δισεκατομμύρια συσκευασίες φαρμάκων που πωλήθηκαν το περασμένο έτος, είναι αρκετά περιορισμένος.

ΑΥΣΤΡΙΑ

Ο αρμόδιος φορέας για την επάρκεια φαρμάκων στην Αυστρία AGES σημειώνει πως οι ελλείψεις πρώτων υλών για την παραγωγή τους είναι παγκόσμιο πρόβλημα. Το 2019, συνολικά 323 φαρμακευτικά φάρμακα επηρεάστηκαν από τις εξαγωγές, αριθμός που έφτασε στις 1.257 το 2022 με τη σημείωση «έλλειψη» ή «μη επαρκές απόθεμα».

ΒΕΛΓΙΟ

Τα στοιχεία της βελγικής ομοσπονδιακής υπηρεσίας για φάρμακα και προϊόντα υγείας δείχνουν προσωρινές ελλείψεις αμοξυκιλλίνης τους πρώτους μήνες του 2023 λόγω καθυστερήσεων στην παραγωγή. Αντιβιοτικό με τη δραστική ουσία κεφαλοσπορίνη αναμένεται να είναι σε έλλειψη μέχρι τον Μάρτιο του 2023.

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Στη Βουλγαρία, πάνω από 300 φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων αντιβιοτικών, λείπουν από τα φαρμακεία, σύμφωνα με την Ενωση Ιδιοκτητών Φαρμακείων. Οπως ανέφερε, η ζήτηση αντιβιοτικών τον Δεκέμβριο ήταν διπλάσια σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2021.

ΗΠΑ

Σημαντικά συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως αντιβιοτικά με τη δραστική ουσία αμοξυκιλλίνη και άλλα που χορηγούνται στην περίπτωση ΔΕΠΥ, λείπουν από τα ράφια των φαρμακείων στις ΗΠΑ.

Η μη κυβερνητική οργάνωση AHSP, που εκπροσωπεί τα φαρμακεία νοσοκομείων, ανέφερε τον Σεπτέμβριο ελλείψεις σε 260 φάρμακα.

Οι ειδικοί προειδοποιούν πως η ταυτόχρονη παρουσία της Covid-19, της γρίπης και του RSV θα μπορούσε να γίνει η νέα κανονικότητα για τους χειμώνες στις Ηνωμένες Πολιτείες τα επόμενα χρόνια. Ενδεικτικό είναι πως τον περασμένο μήνα, εν όψει των εορταστικών συναθροίσεων, οι υγειονομικές Αρχές σε Νέα Υόρκη, Λος Αντζελες και Ουάσιγκτον συνέστησαν τη χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους για να αποφευχθεί η διασπορά.

Καταγγελίες για «πόλεμο» μεταξύ εταιριών- φαρμακαποθηκών

«Πόλεμος» ανακοινώσεων για τις ελλείψεις φαρμάκων είναι σε εξέλιξη τις τελευταίες ημέρες. Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι φαρμακαποθηκάριοι την προηγούμενη εβδομάδα, κατήγγειλαν εννέα φαρμακευτικές εταιρίες λέγοντας ότι έχουν μειώσει τις ποσότητες που διαθέτουν από 20% έως και 75% σε συγκεκριμένα σκευάσματα.

Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) σε ανακοίνωσή του που εξέδωσε μετά τις δηλώσεις των φαρμακαποθηκάριων αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι οι πολυεθνικές και οι τοπικές φαρμακευτικές εταιρίες ανελλιπώς (ακόμη και σε περιόδους εορτών) καλύπτουν τη ζήτηση για συνταγογραφούμενα φάρμακα και επιπλέον καθημερινά δηλώνουν τις πωλήσεις τους στον ΕΟΦ. «Ο ΕΟΦ έχει τη δυνατότητα να ελέγξει εάν οι φαρμακευτικές εταιρίες καλύπτουν τις ανάγκες των ασθενών της χώρας και να ορίσει αν υφίσταται υποεφοδιασμός. Επιπλέον, οι εταιρίες ενημερώνουν τον ΕΟΦ όταν προκύπτουν προβλήματα εφοδιασμού της αγοράς για οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων παραγωγής ή υπερβολικής αύξησης της ζήτησης», σημειώνει ο ΣΦΕΕ.

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκάριων επανήλθε με νεότερη ανακοίνωση προχθές, αναφέροντας προς τον ΣΦΕΕ: «Εχουμε κατ’ επανάληψη εξηγήσει στο υπουργείο Υγείας, στον ΕΟΦ και σε εσάς (οι δύο πρώτοι το έχουν αντιληφθεί) ότι είναι ιδιαίτερα εύκολο να δώσεις στοιχεία όταν διακινείς 10-100 κωδικούς σε 50-100 πελάτες σε ημερήσια βάση, ενώ είναι αδύνατο να το πράξεις όταν διακινείς 7.000-15.000 κωδικούς σε 150-2.000 πελάτες τρις καθημερινά. Μιας και είμαστε όλοι υπέρμαχοι της διαφάνειας, όπως προκύπτει, μήπως επιτέλους να πείσετε τα μέλη σας να δημοσιοποιήσουν τα quota systems που χρησιμοποιούν για να μας εφοδιάζουν ή μήπως υπάρχει όριο στη διαφάνεια που επιθυμείτε;».

Ειδήσεις σήμερα

Καιρός-Επιμένει ο Μαρουσάκης: Χιόνια ακόμα και σε παραθαλάσσιες περιοχές – Τι είναι το «Aegean Lake»

Αλκης Καμπανός: Ένας χρόνος από το βράδυ που σκότωσαν το γελαστό παιδί – Οι εκδηλώσεις μνήμης

Πτώση F-4 Phantom: Θρήνος για τον υποσμηναγό, συνεχίζονται οι έρευνες για τον κυβερνήτη