Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι τα στοιχεία των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι, αν και συνεχίζει να εμφανίζεται μεγάλο πλήθος σεισμών με μέγεθος 4 Ρίχτερ, ο ρυθμός σεισμικότητας παρουσιάζει μια σχετική μείωση, ως προς τους σεισμούς που εντοπίζονται τόσο με συμβατικές μεθόδους όσο και με μεθόδους τεχνητής νοημοσύνης.

Δείτε τον χάρτη με τους σεισμούς:

Αναλυτικά η έκθεση του ΕΚΠΑ:

Το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, υιοθετώντας τις δυνατότητες της σύγχρονης επιστήμης υπολογιστών και χρησιμοποιώντας μεθόδους τεχνητής νοημοσύνης, παράγει καθημερινά υψηλής ακρίβειας καταλόγους σεισμών με δεκαπλάσιο αριθμό γεγονότων, οι οποίοι είναι κρίσιμοι για την αναγνώριση των σεισμογόνων δομών.

Από την έναρξη του σεισμικού σμήνους στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού στις 26 Ιανουαρίου έως και τις 4 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ έχει ανιχνεύσει και εντοπίσει συνολικά, εφαρμόζοντας αυστηρά κριτήρια για τη διασφάλιση της ποιότητας των αποτελεσμάτων, πάνω από 8,900 σεισμούς με χρήση τεχνητής νοημοσύνης (μηχανική μάθηση), εκ των οποίων άνω των 6,900 με μεγέθη Μ³1.0.

Στις 5 Φεβρουαρίου η σεισμικότητα συνέχισε να μεταναστεύει προς τα βορειοανατολικά με περίπου τον ίδιο ρυθμό όπως και τις αμέσως προηγούμενες ημέρες. Οι μεγαλύτεροι σεισμοί (με μεγέθη M≥4.0) εντοπίζονται βόρεια της Ανύδρου, σε επικεντρικές αποστάσεις έως ~6 km από τη νησίδα. Στις 5 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 1,200 σεισμοί, εκ των οποίων 741 με M≥1.0, ενώ 19 σεισμοί είχαν μέγεθος Μ³4.0, 4 σεισμοί είχαν μέγεθος Μ³4.5 και ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος Μ=5.1.

Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, κατά την 6η Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί πάνω από 90 σεισμοί, εκ των οποίων 18 με μεγέθη M≥4.0 και 5 με Μ≥4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός της ημέρας είχε μέγεθος 4.7, με τους περισσότερους σεισμούς να σημειώνονται νοτιοδυτικά της Ανύδρου, και ελάχιστους βορειοανατολικά. Τα στοιχεία των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι, αν και συνεχίζει να εμφανίζεται μεγάλο πλήθος σεισμών με μέγεθος Μ³4.0, ο ρυθμός σεισμικότητας παρουσιάζει μια σχετική μείωση, ως προς τους σεισμούς που εντοπίζονται τόσο με συμβατικές μεθόδους όσο και με μεθόδους τεχνητής νοημοσύνης.

Συντονιστής της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων ΕΚΠΑ είναι ο Ευθύμιος Λέκκας, Ομ. Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος.

Σαντορίνη: Αυτοψία Λέκκα στο τελεφερίκ της Καλντέρας -Τα τρία σενάρια που εξετάζει για τους σεισμούς

Αυτοψία στην Καλντέρα στο ύψος του τελεφερίκ πάνω από το Παλιό Λιμάνι πραγματοποίησε ο Ευθύμης Λέκκας μαζί με κλιμάκιο της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ).

Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, ένας κίνδυνος που υπάρχει στο τελεφερίκ, που ίσως είναι το πιο όμορφο σημείο της Καλδέρας, είναι ο κίνδυνος κατολισθήσεων, ο οποίος ουσιαστικά συντίθεται από τις έντονες μορφολογικές κλίσεις που υπάρχουν, τα ηφαιστειακά πετρώματα που εναλλάσσονται, αλλά και τις διεργασίες που γίνονται από σεισμούς και από την ηφαιστειακή δραστηριότητα.

«Με εντολή του υπουργού, κ. Κικίλια, ο ΟΑΣΠ και η ΕΑΓΜΕ θα κάνουμε μία ταχεία επέμβαση η οποία αφενός μεν έχει σαν στόχο να ΄πιάσουμε όλα τα σημεία τα οποία άμεσα μπορούμε να παρέμβουμε στις ζημιές των φρακτών, των δικτύων, στις αστοχίες των τοίχων κλπ έτσι ώστε να μπορέσουμε να υποδεχτούμε τους τουρίστες», σημείωσε και γνωστοποίησε ότι η μελέτη θα ολοκληρωθεί τέλος Φεβρουαρίου και τα έργα θα ξεκινήσουν αμέσως μετά. «Εδώ έχουμε ένα πεδίο ανάπτυξης κατολισθήσεων, πριν 20 χρόνια είχαμε κάνει συγκεκριμένες παρεμβάσεις εδώ για τα έργα που βλέπετε κατάντη να αναπτύσσονται. Περιλαμβάνουν τοίχους παγίδευσης, τοίχους αντιστήριξης, δίκτυα, φράκτες παγίδευσης βραχωδών τεμαχών και ήταν έργα τα οποία μελετήθηκαν τη δεκαετία του 2000, το 2010. Όμως από τότε έχουν περάσει 15 χρόνια κι όπως είναι σαφές σε αυτό το περιβάλλον έχουμε έντονες διεργασίες που αναπτύσσονται», υπογράμμισε.

Παράλληλα ο κ. Λέκκας επισήμανε ότι σχεδιάζουν και μακροπρόθεσμα έργα, βαριά έργα και τα οποία δεν προλαβαίνουν να κάνουν μέχρι την τουριστική περίοδο και θα δρομολογηθούν ίσως μετά το καλοκαίρι.

«Πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι ο κίνδυνος εδώ είναι μεγάλος και η έκθεση είναι μεγάλη γιατί έχουμε 1.500.000 τουρίστες που διακινούνται μέσω του τελεφερίκ μόνο και βέβαια άλλοι τόσοι από το μονοπάτι που υπάρχει προς τα νότια. ‘Αρα λοιπόν ο στόχος είναι να μειώσουμε και την έκθεση και μαζί με όλα αυτά τις παρεμβάσεις και τα έργα κλπ που προανέφερα θα γίνουν και ειδικές συστάσεις ειδικά σχέδια στο κάτω μέρος του Λιμανιού. Εάν γίνει ένας σεισμός, ή αν γίνει μία κατολίσθηση πού θα συγκεντρωθεί ο κόσμος μέχρι πόσος κόσμος πρέπει να είναι στον παλιό λιμένα κάτω, γιατί μέχρι τώρα μπορεί να ήταν και 1.000 άτομα, 2.000 άτομα.

Θα δούμε πόσος κόσμος πρέπει να είναι ούτως ώστε να είναι ασφαλής και στη συνέχεια μέσα από τα σχέδια αυτά των εκτάκτων αναγκών θα διαμορφώσουμε συνθήκες ασφάλειας για τους κατοίκους πρωτίστως και στη συνέχεια για τους πολλούς επισκέπτες που έρχονται εδώ ούτως ώστε να συνειδητοποιήσουμε όλοι κυρίως οι επισκέπτες ότι έρχονται σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Τονίζω ότι εδώ οι κίνδυνοι δεν μπορούν να μειωθούν στο μηδέν. Πάντα θα υπάρχουν», ανέφερε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε ότι η ομορφιά της Σαντορίνης οφείλεται στην εκδήλωση φυσικών γεωδυναμικών φαινομένων. Αυτά τα φαινόμενα, όπως είπε, είναι οι σεισμοί, οι κατολισθήσεις, είναι το ηφαίστειο που δημιουργούν αυτό το μοναδικό πανέμορφο τοπίο. «Είναι αυτονόητο όμως ότι αυτά τα φυσικά φαινόμενα που δημιουργούν αυτή την πραγματική ομορφιά εγκυμονούν και κίνδυνο», κατέληξε.

Από την πλευρά του ο Δημήτρης Γαλανάκης από την ΕΑΓΜΕ τόνισε ότι πρόκειται να μελετήσουν τα κατολισθητικά φαινόμενα, τις καταπτώσεις, τα τεμάχη που αποκολλώνται από τα ηφαιστειακά, όπως επίσης και τον κίνδυνο που υπάρχει στο παλιό Λιμάνι και κατά μήκος της Καλντέρας και πώς επηρεάζουν το φρύδι του πρανούς που συνδέεται και με τον αστικό ιστό.

Σεισμοί στις Κυκλάδες – Παπαζάχος: Γίνεται όλο και πιο απίθανο το σενάριο ενός ισχυρότερου σεισμού – Υπομονή και την επόμενη εβδομάδα – Τι είπε ο Μητσοτάκης

Την αισιοδοξία των ειδικών για την εξέλιξη της σεισμικής ακολουθίας στην περιοχή της Σαντορίνης εξέφρασε ο καθηγητής Κωνσταντίνος Παπαζάχος.

Ο κ. Παπαζάχος, μιλώντας στο τέλος της σύσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τους φορείς, διευκρίνισε, αρχικά, ότι η ακολουθία συνεχίζεται με την ίδια ένταση.

Τόνισε όμως: «Έτσι θα πορευθούμε και το επόμενο χρονικό διάστημα. Είμαστε όλο και πιο αισιόδοξοι, γιατί βλέπουμε το κομμάτι του ρήγματος, το οποίο έχει πλέον πιο σαφή χαρακτηριστικά μετά την πύκνωση του δικτύου, να αρχίζει να “γεμίζει”, δηλαδή να απομακρύνονται οι πιθανότητες όλο και περισσότερο, να γίνεται όλο και πιο απίθανο το σενάριο μιας ισχυρότερης δόνησης».

Ειδικότερα, ο Κωνσταντίνος Παπαζάχος σημείωσε: «Έχουμε τρία διαφορετικά πράγματα. Σε σχέση με την ακολουθία: η ακολουθία συνεχίζει σε αυτές τις τέσσερις μέρες με την ίδια ένταση. Δημιουργούνται ψευδαισθήσεις καμιά φορά ότι η ακολουθία ηρεμεί. Έχει έναν τρόπο η ακολουθία, έχει έναν μηχανισμό μάλλον, που οφείλεται σε ρευστά και δίνει μεγάλες εξάρσεις σεισμών, μαζεμένων σε κάποιες ώρες. Έτυχε προχθές το βράδυ να γίνουν όλοι μεταξύ 3:00 και 5:30 τα ξημερώματα. Όσοι ήσασταν εδώ το βιώσατε, δύσκολα κοιμηθήκαμε. Χθες το βράδυ δεν έγινε. Έτυχε να γίνει σήμερα το πρωί πάλι μια μικρή ομάδα. Έτσι θα πορευθούμε και το επόμενο χρονικό διάστημα. Είμαστε όλο και πιο αισιόδοξοι, γιατί βλέπουμε το κομμάτι του ρήγματος, το οποίο έχει πλέον πιο σαφή χαρακτηριστικά μετά την πύκνωση του δικτύου, να αρχίζει να “γεμίζει”, δηλαδή να απομακρύνονται οι πιθανότητες όλο και περισσότερο, να γίνεται όλο και πιο απίθανο το σενάριο μιας ισχυρότερης δόνησης».

Στη συνέχεια ο καθηγητής ανέφερε ότι, βάσει των χαρακτηριστικών, ακόμη και ένας πιο δυνατός σεισμός θα έχει σχετικά περιορισμένες επιπτώσεις στη Σαντορίνη. Παράλληλα, δεν παρέλειψε να τονίσει ότι κινούνται βάσει στοιχείων, δίχως να αποκλείουν το απρόβλεπτο της φύσης.

Είπε συγκεκριμένα: «Να πούμε, όμως, ότι εκεί όπου βρίσκεται το επίκεντρο, και πλέον τα χαρακτηριστικά που έχει, ακόμα και μια ισχυρότερη δόνηση θα είχε σχετικά πλέον περιορισμένες επιπτώσεις στο νησί. Τα σενάρια που έχουμε “τρέξει” δεν δείχνουν κάτι το σημαντικό.

Τίποτε δεν μπορεί να αποκλείσει τη φύση και εκπλήξεις. Κινούμαστε πάντα με στοιχεία, δεν κινούμαστε με υποθέσεις. Όπως είπα, δεν “ψυχανεμιζόμαστε” στην επιστήμη. Στοιχεία θέλουμε, και θέλω να σας διαβεβαιώσω πως κάνουμε ό,τι μπορούμε. Ήδη απέναντι, στη Νέα Καμένη, εγκαθίστανται νέοι σεισμογράφοι. Το απόγευμα στο Γαβρίλο θα μπει ένας νέος σεισμογράφος. Στη Θηρασιά θα μπει νέος σεισμογράφος το Σάββατο. Κάνουμε ό,τι μπορούμε, και άλλοι συνάδελφοι, από διάφορα κέντρα, να βελτιώσουμε την παρακολούθηση για να σας δίνουμε και πιο αξιόπιστες πληροφορίες.

Όμως, πιστεύω πως τις επόμενες ημέρες θα παραμείνουμε σε σχετικά συντηρητικά σενάρια. Είναι μια προσωπική άποψη. Η Επιτροπή, όμως, είναι πολυμελής και η μεσότητα κατά τον Αριστοτέλη είναι μάλλον η καλύτερη προσέγγιση. Γι’ αυτό και οι εθνικές επιτροπές, όπως πολύ σωστά είπατε, βγάζουν μια μέση άποψη η οποία είναι ψύχραιμη και ώριμη, και συμφωνώ απόλυτα μαζί σας ότι δεν πρέπει ο κόσμος να ακούει τις φήμες που αναπτύσσονται.

Δεν έχει αλλάξει κάτι δραματικά. Κάθε μέρα, νομίζω, πηγαίνουμε ελαφρά προς το καλύτερο, αλλά δεν θα είναι τόσο γρήγορη η απεμπλοκή μας. Θα πρέπει να κάνουν οι κάτοικοι εδώ μια μικρή υπομονή, ίσως και την επόμενη εβδομάδα. Ελπίζω τα πράγματα να πηγαίνουν προς το καλύτερο».

Μητσοτάκης σε φορείς της Σαντορίνης: Δεν πιστεύουμε ότι θα συμβεί κάτι καταστροφικό – Προετοιμαζόμαστε για όλα τα σενάρια

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε το πρωί τη Σαντορίνη, όπου ενημερώθηκε για τα μέτρα πολιτικής προστασίας που έχουν τεθεί σε εφαρμογή από τον κρατικό μηχανισμό, σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα και την τοπική αυτοδιοίκηση, και συνομίλησε με τοπικούς φορείς σχετικά με τις ανάγκες και τη στήριξη του νησιού.

Ο Πρωθυπουργός, συνοδευόμενος από τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλη Κικίλια, μετέβη στο Κινητό Επιχειρησιακό Κέντρο «Όλυμπος», το οποίο βρίσκεται στο νησί από τις αρχές της εβδομάδας, όπου ενημερώθηκε από τον Αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος Αντιστράτηγο Θεόδωρο Βάγια για τον σχεδιασμό που έχει καταρτιστεί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, για τους προληπτικούς ελέγχους που έχουν γίνει σε δημόσια κτήρια και για τις παρεμβάσεις σε σημεία όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κατολισθήσεων.

Στη συνέχεια ο Πρωθυπουργός δήλωσε:

«Βρίσκομαι σήμερα στη Σαντορίνη, μαζί με τον Υπουργό Πολιτικής Προστασίας και τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου, για να επιβλέψουμε την προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού για την αντιμετώπιση αυτού του ενεργού γεωλογικού φαινομένου, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη.

Όλος ο κρατικός μηχανισμός, προφανώς, έχει κινητοποιηθεί. Ακούμε με προσοχή τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις των ειδικών, που με τη σειρά τους συμβουλεύουν την Πολιτική Προστασία.

Θα εξακολουθούμε, προφανώς, να παρακολουθούμε, κ. Δήμαρχε, το φαινόμενο. Δεν θα κάνουμε εμείς καμία επιστημονική εκτίμηση, αυτή είναι η δουλειά άλλων να την κάνουν και να μας συμβουλεύουν, όπως το έχουν κάνει μέχρι τώρα.

Να διαβεβαιώσω για ακόμα μία φορά τους κατοίκους της Σαντορίνης, αλλά και τους κατοίκους όλων των γειτονικών νησιών που δοκιμάζονται αυτή την περίοδο, ότι ο κρατικός μηχανισμός είναι στο πλευρό τους και, προφανώς, είναι πολύ καλύτερα να προετοιμαζόμαστε και να προλαμβάνουμε γεγονότα, παρά να τρέχουμε να τα αντιμετωπίζουμε εκ των υστέρων.

Και πάλι, συνιστώ ψυχραιμία, να ακούμε τις οδηγίες της Πολιτικής Προστασίας και ευχόμαστε γρήγορα το φαινόμενο αυτό να τελειώσει και το νησί να ξαναβρεί πλήρως τους κανονικούς του ρυθμούς».

Ο Δήμαρχος Θήρας Νίκος Ζώρζος ανέφερε:

«Μετά την εξαιρετική προετοιμασία, όπως σας είπα τις προηγούμενες μέρες, που έχει γίνει από την πλευρά του κρατικού μηχανισμού για την αντιμετώπιση ενδεχόμενου κινδύνου, η έλευση του Πρωθυπουργού δείχνει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον το οποίο έχει επιδείξει και κατά το παρελθόν για το νησί μας και είμαι βέβαιος ότι θα λήξει αισίως αυτή η περίοδος.

Αλλά, εν πάση περιπτώσει, έχουμε τη βεβαιότητα και την ασφάλεια ότι θα έχουμε δίπλα μας την πολιτεία σε ό,τι αφορά τόσο τον κίνδυνο, αλλά και την εξέλιξη του νησιού τα επόμενα χρόνια. Από τη δική μου πλευρά, θέλω να τον ευχαριστήσω και για τη συνεργασία που υπήρξε με τα αρμόδια Υπουργεία και τους Υπουργούς και τη δική του επιμονή να στηρίζει τη Σαντορίνη».

Αμέσως μετά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε το Γενικό Νοσοκομείο Θήρας, όπου ευχαρίστησε το προσωπικό για την αφοσίωση και το έργο του, ενώ ενημερώθηκε για τη λειτουργία της μονάδας και για τα μέτρα που έχουν ληφθεί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, όπως η τοποθέτηση αντίσκηνων σε εξωτερικό χώρο.

Ο Πρωθυπουργός βρέθηκε επίσης στο σημείο όπου έχουν εγκατασταθεί οι δυνάμεις της ΕΜΑΚ και του ΕΚΑΒ στο νησί, όπου είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό των κλιμακίων, τα οποία βρίσκονται συνεχώς σε καθεστώς ετοιμότητας.

Κυκλάδες: Οι σεισμοί «αραίωσαν» αλλά δεν πρόκειται για μεταβολή – Πού συγκλίνουν οι τελευταίες εκτιμήσεις των επιστημόνων

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης παραμένει ο Δήμος Φήρας μέχρι τις 3 Μαρτίου, ενώ οι επιστήμονες συνιστούν ψυχραιμία μέχρι την αποκλιμάκωση που μπορεί να γίνει «είτε με σεισμό άνω των 5,5 Ρίχτερ είτε με τη συνέχεια της υπό εξέλιξη δραστηριότητας», την οποία ο Ευθύμιος Λέκκας ανέφερε ως σμηνοσειρά.

Παρότι η νύχτα ήταν σχετικά πιο ήρεμη, στις 9:00 σημειώθηκε σεισμός 4,8 Ρίχτερ που έγινε, μάλιστα, αισθητός τόσο σε περιοχές της Αττικής όσο και στην Κρήτη και φέρεται να προκάλεσε κατολίσθηση στο Φηροστεφάνι, βόρεια των Φηρών. Έξι ασθενείς σεισμικές δονήσεις άνω των 3 Ρίχτερ σημειώθηκαν μέσα σε μια ώρα. Από τις 12:59 τα μεσάνυχτα της Πέμπτης μέχρι και τις 01:40, όλες στον θαλάσσιο χώρο ανάμεσα σε Σαντορίνη και Αμοργό και νέος σεισμός 4,3 Ρίχτερ καταγράφηκε λίγο πριν από τις 6 τα ξημερώματα.

Αύριο αναμένεται η εισήγηση των επιστημόνων για το τι θα ισχύσει απο τη Δευτέρα για τα σχολεία.

Ο κρατικός μηχανισμός βρίσκεται στο πλευρό των κατοίκων, δήλωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Σαντορίνη, όπου ενισχύονται οι αστυνομικές και πυροσβεστικές δυνάμεις. Ο Δήμος Αθηναίων ανοίγει το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025, τις παιδικές κατασκηνώσεις στον Άγιο Ανδρέα για την υποδοχή και τη φιλοξενία των ανθρώπων πο εγκαταλείπουν τα σπίτια τους.

Λέκκας για σεισμούς: Οι πολίτες να δίνουν βάση μόνο στις επιστημονικές ανακοινώσεις

Nα παίρνουν όλες τις προφυλάξεις» κάλεσε ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμης Λέκκας τους κατοίκους των νησιών  που δοκιμάζονται από τη σεισμική δραστηριότητα κάνοντας παράλληλα λόγο για «ανήκουστα πράγματα που ακούγονται αυτές τις ημέρες στο Διαδίκτυο».

«Θα πρέπει να ξέρουν τους χώρους συγκέντρωσης του δήμου όπου κατοικούν» δήλωσε στην ΕΡΤ o πρόεδρος του ΟΑΣΠ εκτιμώντας ότι όλα θα πάνε καλά. Παράλληλα θέλησε να καθησυχάσει τον κόσμο λέγοντας ότι «οι πολίτες θα πρέπει να δίνουν βάση μόνο στις επίσημες επιστημονικές ανακοινώσεις».

Μιλώντας για τις Επιτροπές Κινδύνου Αντισεισμικού Κινδύνου και Σεισμικής Επικινδυνότητας και την Επιτροπή Ηφαιστειακού Κινδύνου, που όπως είπε «είναι σε εγρήγορση» επισήμανε ότι αυτές γίνεται μια συντεταγμένη διαδικασία ανταλλαγής απόψεων μεταξύ 18 περίπου επιστημόνων.

Ερωτηθείς αν θα έχει συνάντηση με τον Πρωθυπουργό κατά τη σημερινή επίσκεψή του στη Σαντορίνη ο καθηγητής απάντησε: «Αναμένουμε τον κ. Πρωθυπουργό να τον ενημερώσουμε σε επιστημονικό επίπεδο για την εξελισσόμενη διαδικασία. Ένα κυρίαρχο θέμα είναι οι κατολισθήσεις, εκεί που συσσωρεύεται κόσμος».

Όπως τόνισε ο κ. Λέκκας το πρόβλημα με τις κατολισθήσεις είναι σε πέντε σημεία. Αναφορικά με τα στοιχεία που έχουν συλλέξει οι επιστήμονες δήλωσε ότι «μέχρι στιγμής δεν έχει διαφοροποιηθεί η κατάσταση και παραμένουμε στα ίδια υψηλά επίπεδα εκδήλωσης σεισμικότητας».

Όσον αφορά τα σχολεία δήλωσε ότι το τι θα γίνει με το άνοιγμά τους μετά την σύσκεψη του Σαββάτου. Σχολιάζοντας τις καταπονήσεις που δέχονται δημόσια και ιδιωτικά κτήρια απάντησε ότι δεν είναι μεγάλες. «Όταν σε ένα κτήριο παρατηρούμε ρωγμές τότε αρχίζουμε να παρατηρούμε μια μεγάλη τρωτότητα», επισήμανε.

«Από την πρώτη στιγμή τα κρίσιμα κτήρια ελέγχονται από μηχανικούς» πρόσθεσε ο καθηγητής λέγοντας μέσα σε 6 μήνες έχουν ελεγχθεί 12.500 κτήρια», σημείωσε.

Ερωτηθείς για το εάν ο πρωινός σεισμός στην Πάτρα συνδέεται με τη σεισμική ακολουθία στις Κυκλάδες απάντησε αρνητικά λέγοντας ότι «είναι τελείως ανεξάρτητα γεγονότα».

Συνολάκης: Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης μπορεί να μεγαλώνει

Στις εξελίξεις στο θέμα των σεισμών στην περιοχή της Σαντορίνης, αναφέρθηκε ο Κωνσταντίνος Συνολάκης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μιλώντας στην ΕΡΤ.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εγώ πιστεύω ότι υπάρχει ροή ρευστών υγρών τα οποία ανεβαίνουν σιγά – σιγά σε μεγάλο βάθος προς την επιφάνεια και πηγαίνουν προς την Άνυδρο. Και αν αυτό ισχύσει και αν το δούμε, τότε θα βλέπουμε για πρώτη φορά στον κόσμο, θα βλέπουμε την γένεση ενός καινούργιου ηφαιστείου. Αν αυτό το πράγμα συμβαίνει.

Θα μας πάρει πολύ καιρό να κοιτάξουμε με σεισμικές μελέτες, να δούμε αρκετά σε αρκετό βάθος, να δούμε που βρίσκεται, αν υπάρχει, που βρίσκεται, αν βρίσκεται υγρό, που βρίσκεται μάγμα ή σε ποιο βάθος είναι.

Αλλά μιλώντας με ηφαιστειολόγους, υπάρχει αυτή η αίσθηση ότι μπορεί να σημαίνει. Αυτό είναι ένα από τα σενάρια που συμβαίνει. Δεν σημαίνει αυτό ότι θα γίνει έκρηξη, ούτε τίποτε τέτοιο. Αυτό σημαίνει ότι το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης μπορεί να μεγαλώνει και ξαφνικά να έχουμε εκεί όπου είχαμε τη Σαντορίνη, είχαμε το Κολόμπο, είχαμε μερικούς άλλους κρατήρες».

Ζεληλίδης: «Θα σκάσει το ηφαίστειο Κολούμπο σίγουρα – Τα στοιχεία που το δείχνουν»

Όλα τα δεδομένα που θεωρεί βέβαιο ότι θα υπάρξει έξαρση του ηφαιστείου της Σαντορίνης παρουσίασε στον ΣΚΑΪ ο καθηγητής, Αβραάμ Ζελήλιδης, τονίζοντας ότι «Για μένα η έκρηξη είναι σίγουρη, αποκλείεται ένας μεγάλος σεισμός».

«Οι πιθανότητες για μεγάλο σεισμό στη Σαντορίνη αποκλείονται», τόνισε αρχικά ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστήμιου Πατρών Αβραάμ Ζεληλίδης.

Όπως εξηγεί, «είπαν χθες κάποιοι ειδικοί σεισμολόγοι πως το ρήγμα το έχουμε μετρήσει και έχουμε δει πάνω στη σεισμική επιφάνεια πολλούς κρατήρες. Αυτό λοιπόν δείχνει ότι αυτό το ρήγμα είναι σε μεγάλη σχέση με τα ηφαίστεια. Από την στιγμή που ανεβαίνει η λάβα και δημιουργεί κρατήρες, θεωρώ ότι συνδέεται με ηφαιστειακή δραστηριότητα».

«Για να έχουμε την εξέλιξη ενός ηφαιστείου, την ενεργοποίηση ενός ηφαιστείου, προηγούνται κάποιοι χαρακτήρες που δείχνουν την ενεργοποίησή του, αλλά έχω και πέντε στάδια που δείχνουν την εξέλιξη του ηφαιστείου.

Όταν δεν έχουμε δραστηριότητα στο ηφαίστειο, λέμε πως “κοιμάται”. Όταν ξεκινά η σεισμική δραστηριότητα με αραιούς και μικρής έντασης σεισμούς, είμαστε στο στάδιο 2. Στο στάδιο 3 οι σεισμοί πυκνώνουν και μεγαλώνουν σε ένταση – αλλά ποτέ δεν συνδέονται με τεκτονικό γεγονός, ώστε να περιμένουμε κάποιο μεγάλο σεισμό, τύπου 6αρι, 7αρι».

«Επειδή λοιπόν η σεισμική ακολουθία έχει πυκνώσει και έχει ανέβει – αλλά έχει σταθεροποιηθεί τις τελευταίες 4 ημέρες – δείχνει να συνδέεται με το ηφαίστειο. Αν όμως δεν είχα και τα υπόλοιπα στοιχεία, θα έλεγα πως είναι ένας τεκτονικός σεισμός: Ποια είναι τα υπόλοιπα στοιχεία; Ότι ακουμπάει το Κολούμπο, ότι ο κρατήρας του Κολούμπου μεγάλωσε, ότι στη Νέα Καμένη αυξήθηκε η θερμοκρασία, ότι στη Νέα Καμένη αυξήθηκε η θολερότητα. Όλα αυτά τα κριτήρια δείχνουν προς τα πού πάμε. Συνδυάζοντας αυτά που είπαν όσοι είναι εκεί με άλλα αντικείμενα, καταλήγω ότι κατά 99% πρόκειται για έξαρση του ηφαιστείου. Ποιο από τα δύο; Όλα δείχνουν ότι είναι το Κολούμπο», ανέφερε

Ο καθηγητής καταλήγει ότι το καλύτερο σενάριο είναι να γίνουν 2-3 σεισμοί περί τα 5,5 ρίχτερ να εκτονωθεί η πίεση μέσα στο Κολούμπο και να σταματήσουν όλα.

Όπως τονίζει, η χημική σύσταση του ηφαιστείου καθορίζει τον τύπο της έκρηξης. Για μένα έκρηξη θα γίνει, μακάρι να είναι ήσυχη, να εκτονωθούν οι πιέσεις μέσα στο ηφαίστειο και να έχουμε ήσυχες ροές λάβας που δεν θα τις καταλάβει κανένας».

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα πάντα με τον Αβραάμ Ζεληλίδη, δεν είναι απίθανο πάντως – όπως το 2011 – το επόμενο δεκαήμερο να εκτονωθούν οι πιέσεις μέσα στο Κολούμπο και να τελειώσουν όλα εδώ».

Τα ηφαίστεια προειδοποιούν – Τι λέει στον ΕΤ ηφαιστειολόγος, Σταύρος Μελετλίδης για τη Σαντορίνη

Το αφτί του είναι κολλημένο στο ακουστικό του τηλεφώνου, αλλά τα μάτια του παραμένουν καρφωμένα στις οθόνες που καταγράφουν τους σεισμούς στη Σαντορίνη.

«Ακόμα και όταν βλέπεις μια μείωση του ρυθμού των δονήσεων, το ερώτημα που τίθεται είναι αν βαίνει προς εκτόνωση ή αν μαζεύει ενέργεια για να δώσει κάτι μεγαλύτερο», μας λέει από το Γεωφυσικό Κέντρο των Κανάριων Νησιών όπου εργάζεται τις τελευταίες δεκαετίες ο δρ ηφαιστειολόγος Σταύρος Μελετλίδης.

«Το πρόβλημα στη σεισμική δράση είναι ότι ξέρουμε πώς ξεκινά και πώς εξελίσσεται, αλλά όχι πόσο γρήγορα υποχωρεί. Σε αντίθεση με τα ηφαίστεια, όπου υπάρχει ένας βασικός κανόνας, όχι ο χρυσός αλλά εν πάση περιπτώσει μας δείχνει τον δρόμο, που ορίζει ότι αν ένα ηφαίστειο λειτούργησε για παράδειγμα 3 μήνες πρέπει να περιμένεις τουλάχιστον 10πλάσια περίοδο, δηλαδή 3 χρόνια. Τα ηφαίστεια προειδοποιούν, έχουν κλιμακούμενη εξέλιξη και πρόδρομα φαινόμενα. Στους σεισμούς τα δεδομένα είναι διαφορετικά, γι’ αυτό οι σεισμολόγοι δεν αποκλείουν κανένα από τα σενάρια».

Στην ερώτησή μας αν ισχύει ότι η σεισμική δράση δεν σχετίζεται με τα ηφαίστεια της περιοχής, απαντά: «Ούτε αυτό το αποκλείω. Κοιτάξτε, τις τελευταίες 10 μέρες ο κόσμος κοιτάει τις σεισμικές δονήσεις που ξεκίνησαν στο χώρο της Ανύδρου. Ομως αν πάμε πίσω ένα 6μηνο, θα δούμε ότι η σεισμική δράση είχε ξεκινήσει στο ηφαίστειο της Σαντορίνης. Και σιγά σιγά υποχώρησε και μεταφέρθηκε λίγο πιο έξω. Ορθώς λένε οι συνάδελφοι σεισμολόγοι ότι τα δεδομένα έχουν όλα τα χαρακτηριστικά μιας σεισμικής ακολουθίας που συνδέεται με ρήγματα. Ομως είμαστε στο ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου όπου τα 20 χιλιόμετρα δεν είναι τίποτα. Κάτω από την Ανυδρο, στον βυθό, υπάρχουν παλιά ηφαίστεια. Δεν είναι ενεργά, ήταν πριν από 20 ή και 30.000 χρόνια, αλλά υπάρχουν. Αν λοιπόν η δράση συνδέεται με τα ρήγματα ή με τα ηφαίστεια ή και με τα δύο μαζί, είναι δύσκολο να το πούμε. Επιπλέον, όπου έχουμε ρήγματα εκεί που συγκρούονται οι πλάκες όπως είναι η περίπτωση στην Ελλάδα, εκεί ακριβώς μπορεί να έχουμε και ηφαίστεια».

«Το Κολούμπο βρίσκεται ακριβώς στη γραμμή που έδρασε χιλιάδες χρόνια πριν ένα ρήγμα. Είναι υποθαλάσσιο ηφαίστειο που εκτός από την γνωστή έκρηξη του 1650, μπορεί να έδωσε και άλλες αλλά να μην το αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι. Το χείλος του κρατήρα του είναι στα 18 μέτρα και η διάμετρός του στα 3 χιλιόμετρα. Το ρήγμα βοηθά να ανεβεί το μάγμα. Δεν έχουμε στοιχεία να συνδέσουμε τη δραστηριότητα του Κολούμπο με την Παλαιά και τη Νέα Καμένη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να συνδεθούν. Οι αποστάσεις είναι μικρές, αποτελούν ένα ηφαιστειακό σύμπλεγμα».

-Αρα όλα τα σενάρια ανοικτά;

«Μπορεί το φαινόμενο να τελειώσει όπως άρχισε. Ηρεμα, ή να δώσει μεγαλύτερο σεισμό, ή να μετακινηθούν τα επίκεντρα και να έχουμε κάτι άλλο που να έχει σχέση με το ηφαίστειο αλλά χωρίς έκρηξη. Η αβεβαιότητα είναι πολύ μεγάλη στην επιστήμη, διότι έχουμε πολλές παραμέτρους στην ίδια εξίσωση. Ο κόσμος να φοβάται τον επιστήμονα που λέει τα ξέρω όλα». 

Από πρώτο χέρι

Ο Σταύρος Μελετλίδης έζησε από κοντά την έκρηξη του ηφαιστείου στη Λα Πάλμα το 2021, ως επικεφαλής της ομάδας παρακολούθησης. Για αυτό και γνωρίζει από πρώτο χέρι πως το γεγονός ότι δεν υπήρξε κανένας νεκρός οφείλεται στη συνεχή παρακολούθηση του φαινομένου, στην οργανωμένη αντίδραση της Πολιτείας και τη συνεργασία των πολιτών.

«Ο κόσμος μπορεί να φοβάται ένα ηφαίστειο, αλλά μια σεισμική δράση μέσα στο νησί μπορεί να είναι μεγαλύτερο πρόβλημα από ό,τι το ηφαίστειο. Ψυχραιμία και πειθαρχία, λοιπόν. Ο κόσμος πρέπει να έχει κοινή λογική και να ακολουθεί τις οδηγίες της Πολιτικής Προστασίας. Ο φόβος και ο πανικός ποτέ δεν βοήθησαν. Το πρώτο σκαλί είναι η αυτοπροστασία. Να ξέρεις ανά πάσα στιγμή πού βρίσκονται οι δικοί σου, να μην έχεις επικίνδυνα αντικείμενα πάνω από το κρεβάτι σου, να έχεις έτοιμα τα έγγραφα που πρέπει να πάρεις μαζί σου σε περίπτωση εκκένωσης. Δεν είμαστε στο 1950. Αν υπάρχει εμπιστοσύνη στην Πολιτεία και γίνουν βασικά πράγματα και από τους πολίτες, ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος».

Ενεργά ηφαίστεια στην Ελλάδα

Κάθε περίπτωση, όπως και κάθε ηφαίστειο είναι διαφορετικό. Ο κ. Μελετλίδης εξηγεί: «Στην Ελλάδα, το ηφαιστειακό τόξο που ξεκινάει από τη Νίσυρο και φθάνει μέχρι το Σουσάκι στα Μέθανα, είναι στο μέτωπο που έχουμε τη σύγκρουση δύο πλακών. Στην Ισπανία δεν έχουμε σύγκρουση πλακών. Φυσικά υπάρχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, όπως οι παραμορφώσεις, τα αέρια, οι τεχνικές παρακολούθησης. Αλλά κάθε ηφαίστειο έχει τον δικό του χαρακτήρα ακόμα και μέσα στον ελλαδικό χώρο».

-Το πιο ενεργό ηφαίστειο στην Ελλάδα ποιο είναι;

«Ολα είναι ενεργά. Αλλά προσέξτε, θεωρούν ότι ένα ηφαίστειο είναι ενεργό μόνο αν δώσει λάβα. Δεν είναι έτσι. Στη Σαντορίνη είχαμε έκρηξη το 1950. Στο Κολούμπο πριν 400 χρόνια περίπου. Στα Μέθανα είχαμε έκλυση λαβών πριν από 1.500 ή 2.000 χρόνια περίπου. Στη Νίσυρο που βγαίνει θειάφι στην καλντέρα, δεν βγαίνει μόνο του. Το θειάφι δεν υπάρχει σαν αέριο στην ατμόσφαιρα. Προέρχεται είτε από ηφαίστεια είτε από συγκεκριμένες μηχανές. Οταν πάμε λοιπόν κάπου που έχει ατμίδες, έχει έκρηξη διοξειδίου του θείου, σημαίνει ότι το μάγμα είναι στα 3 χλμ. κάτω από τα πόδια μας. Το ίδιο και στη Σαντορίνη. Τα ζεστά νερά στην Παλαιά Καμένη είναι ζεστά επειδή λειτουργεί το ηφαίστειο».

«Ανάλογο του 2011»

Την περίοδο 2011-12 ο Σταύρος Μελετλίδης είχε βρεθεί ως επιστημονικός συνεργάτης στη Σαντορίνη. «Ηταν κάτι ανάλογο. Για 8 μήνες περίπου είχαμε δραστηριότητα στην καλντέρα της Σαντορίνης και ανύψωση, παραμόρφωση εδάφους όπως και τώρα. Δεν ήταν μεγάλα τα μεγέθη γιατί ήταν αμιγώς ηφαιστειακή δραστηριότητα. Τελικά, το φαινόμενο έσβησε χωρίς να οδηγήσει σε έκρηξη ή κάτι μεγαλύτερο. Το καλοκαίρι η δράση ήταν επικεντρωμένη στη Σαντορίνη και από τον Γενάρη και μετά προχώρησε βορειανατολικά».

Το γεγονός ότι τότε δεν υπήρξε αντίστοιχη κινητοποίηση της Πολιτείας, δικαιολογείται από την αξιολόγηση του φαινομένου. «Η Ελλάδα έχει κορυφαίους επιστήμονες όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε όλο τον κόσμο μαζί με τους Ιάπωνες. Δεν έκρυψε κανείς τίποτα. Είναι δυνατόν στην εποχή του Ιντερνετ, με τόσα δεδομένα και εφαρμογές να κρύψεις κάτι; Τι θα κάνεις; Θα σβήσεις 1.000 σεισμούς; Ορθώς λοιπόν αποφασίστηκε τότε, και ορθώς τώρα έγινε όλη αυτή η κινητοποίηση».

Σεισμοί στις Κυκλάδες: Τι είναι το τεκτονικό κέρας της Ανύδρου

Έντονη σεισμική δραστηριότητα με μεγάλη συχνότητα η οποία εκδηλώνεται στον βορειοανατολικό χώρο της Σαντορίνης και δίπλα στο θαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου.

Με αυτά τα λόγια περιέγραψε την κατάσταση που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στις Κυκλάδες η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας Εύη Νομικού, η οποία ξεκαθάρισε ότι δεν μιλάμε για ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Τι είναι το τεκτονικό κέρας

Όπως είπε, η ομάδα της βρίσκεται στη Σαντορίνη για τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων. «Είμαστε εδώ γιατί αναλύουμε όλα τα γεωφυσικά δεδομένα που έχουμε αποκτήσει από τον Δεκέμβρη του 2024 και μπορούμε και πρέπει να συνδυάσουμε την ηφαιστειότητα με την τεκτονική». Λόγω καιρού, ωστόσο, δεν υπάρχουν νέα στοιχεία.

«Αυτή τη στιγμή έχουμε αναλύσει όλες τις γεωφυσικές καταγραφές από τον Δεκέμβριο του 2024 και θα σταλεί σχετική αναφορά στην επιτροπή γιατί έχει δραστηριοποιηθεί όλος ο χώρος δίπλα στο ρήγμα της Ανύδρου», είπε η κ. Νομικού μιλώντας στην ΕΡΤ το πρωί της Παρασκευής.

Όπως εξήγησε, ο χώρος δίπλα στο ρήγμα της Ανύδρου αποκαλείται τεκτονικό κέρας γύρω από την Άνυδρο. Πρόκειται για μία περιοχή η οποία τεμαχίζεται από πολλές μικρότερες ζώνες και γι’ αυτό ουσιαστικά έχουμε πάρα πολλούς μικροσεισμούς. Γιατί ενεργοποιείται ένα κομμάτι ανά σεισμό, ανέφερε.

Πώς ξέρουμε ότι ενεργοποιείται ένα ηφαίστειο

Παράλληλα, η καθηγήτρια συνέστησε ψυχραιμία και κάλεσε τους ειδικούς να είναι προσεκτικοί στις δηλώσεις τους, ειδικά για τις αναφορές ότι αναμένεται έκρηξη του Κολούμπου.

«Ας έρθουν να μας δείξουν τα δεδομένα που το στηρίζουν αυτό», είπε χαρακτηριστικά.

«Μόνο αν συγκρίνεις δεδομένα μέσα από τη διαφυγή των αερίων και των υγρών από τις υδροθερμικές καμινάδες μπορείς να βγάλεις ασφαλή αποτελέσματα για την ενεργοποίηση των ηφαιστείων», υπογράμμισε.

Άνυδρος: Ποιο είναι το άγνωστο νησάκι στην «καρδιά» του «χορού» των σεισμών

Η Άνυδρος ή Αμοργοπούλα είναι μια μικρή, ακατοίκητη νησίδα των νοτιοανατολικών Κυκλάδων. Βρίσκεται ανάμεσα στην Αμοργό και τη Σαντορίνη και είναι το επίκεντρο των σεισμών που γίνονται τις τελευτές ημέρες στην περιοχή.

Η Άνυδρος διοικητικά ανήκει στην τοπική κοινότητα της Αρκεσίνης του δήμου Αμοργού. Η έκταση του νησιού είναι 1.200 στρέμματα. Το νησί είναι ιδιόκτητο και ανήκει στην οικογένεια του επιχειρηματία Αντώνη Βέκρη, ο οποίος κατάγεται από την Αμοργό. Η Άνυδρος είναι γνωστή για τη σεισμική της δραστηριότητα. Το νησί βρίσκεται πάνω από το επίκεντρο των σεισμών που κατά καιρούς πλήττουν την περιοχή των Κυκλάδων. Παρά τη μικρή της έκταση και την ακατοίκητη κατάστασή της, η Άνυδρος έχει μια πλούσια ιστορία. Το νησί έχει χρησιμοποιηθεί ως τόπος βοσκής ζώων, ενώ κατά καιρούς έχουν γίνει προσπάθειες για την αξιοποίησή του.

Το νησί είναι απομονωμένο και έχει χαρακτηριστεί βιότοπος CORINE. Στο νησί απαντώνται φυτά ενδημικά των Κυκλάδων, όπως τα Allium luteolum, Fibigia lunarioides, Origanum calcaratum, Pimpinella pretenderis και Trigonella rechingeri και δύο σπάνια είδη ερπετών, το Cyrtodactylus kotschyi solerii x saronicus και το σιλιβούτι της Αμοργού (Podarcis erhardii amorgensis).

Από το 1860 η Άνυδρος είναι ιδιόκτητη, ενώ πριν κάποια χρόνια οι ιδιοκτήτες του, προσπάθησαν να το πουλήσουν, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ευοδώθηκε. Ιδιοκτήτες του νησιού είναι η οικογένεια του επιχειρηματία Αντώνη Βέκρη, ο οποίος κατάγεται και από την όμορφη Αμοργό. Το νησί κάποια στιγμή είχε βγει προς πώληση, με τις φήμες να λένε τότε ότι ενδιαφερόταν  και κάποιος επιχειρηματίας, πληροφορία την οποία διέψευδαν από την πρώτη στιγμή οι ιδιοκτήτες.