Ελλειψη αντιπυρικών ζωνών, πρωτοφανείς καιρικές συνθήκες λόγω κλιματικής αλλαγής, διασπορά δυνάμεων, αποτυχημένος συντονισμός, αναποτελεσματικές προληπτικές περιπολίες εναέριων μέσων. Περισσότερα από 1.200.000 στρέμματα έγιναν στάχτη σε Αττική, Εύβοια, Πελοπόννησο και Φωκίδα.

Ο παρατεταμένος καύσωνας και οι υψηλοί δείκτες επικινδυνότητας ήταν, σύμφωνα με τα όσα περιγράφουν πυροσβέστες και στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, ο βασικός λόγος της προβληματικής διαχείρισης των πυρκαγιών του φετινού καλοκαιριού.

«Πρέπει να κινηθούμε στους 3 άξονες: πρόληψη, οδηγίες αυτοπροστασίας στην κοινωνία και νέος επιχειρησιακός σχεδιασμός με ενίσχυση στην εκπαίδευση και την οργάνωση του αντιπυρικού μηχανισμού», αναφέρει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής υψηλόβαθμο στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας. Οπως περιγράφει τα έργα πρόληψης ενδεχομένως να χρειαστούν χρόνια λόγω της απραξίας του παρελθόντος, ενώ ακόμα και οι εκκενώσεις σε περίπτωση κινδύνου πρέπει να γίνουν με πιο συντονισμένο τρόπο καθοδήγησης.

«Μεγάλο πρόβλημα…»

«Διαπιστώθηκε ότι όταν έχουμε διασπορά δυνάμεων και 3-4 μεγάλες φωτιές, δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε», δηλώνει χαρακτηριστικά στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος, Δημήτρης Σταθόπουλος, προσθέτοντας ότι «είχαμε μεγάλο πρόβλημα στη διοικητική υποστήριξη». Το πυροσβεστικό σώμα ουσιαστικά αναγκάστηκε να «επιλέξει» ανάμεσα στη μαζική διαχείριση των αναζωπυρώσεων της Βαρυμπόμπης που έκαιγαν σπίτια στην Αττική και στο ανεξέλεγκτο μέτωπο που σάρωνε την ίδια ώρα τη Βόρεια Εύβοια, καθώς το προσωπικό αδυνατούσε να αντεπεξέλθει και στις δύο φωτιές. Ο ίδιος ο αρχηγός του Σώματος παραδέχτηκε σε τηλεοπτική του συνέντευξη το πρόβλημα, όταν, αναφερόμενος στην καταστροφική πορεία της φωτιάς από τη βόρεια προς στη νότια Εύβοια, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οταν φέρουμε εις πέρας κάποια συμβάντα σιγά σιγά, τμηματικά, θα μπορέσουμε να ασχοληθούμε επί τούτου και δεν θα είναι 5-6 πυρκαγιές μεγάλες σε δύσκολα σημεία μαζί».

Αντίστοιχο πρόβλημα προκλήθηκε και με τη διασπορά των εναέριων μέσων που δεν ήταν αρκετά για να επιχειρήσουν ταυτόχρονα σε όλες τις φωτιές. Πυροσβέστες από την επαρχία κλήθηκαν να μετακινηθούν για να συνδράμουν στα δύο μεγάλα μέτωπα, δεν μπορούσαν όμως ούτε αυτοί να είναι αποτελεσματικοί, καθώς δεν γνώριζαν τις περιοχές που επιχειρούσαν και χρειάζονταν βοήθεια από εθελοντές και κατοίκους. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα κατοίκου της Εύβοιας να οδηγεί πυροσβεστικό όχημα από την Αττική σε… καταρράκτη για να αντλήσει νερό, όταν οι πυροσβέστες τού είπαν ότι δεν επιχειρούν λόγω έλλειψης.

Αίτημα ενίσχυσης

Από τις 11 Μαρτίου είχε ζητηθεί η αύξηση της οργανικής δύναμης του πυροσβεστικού σώματος με περισσότερους από 3.000 πυροσβέστες, κάτι που τελικά δρομολογείται να γίνει. Γαλλία, Κατάρ, Κουβέιτ, Ισραήλ, Κύπρος, Ουκρανία, Σερβία, Σλοβακία, Ρουμανία, Μολδαβία, Πολωνία, Σουηδία, Ελβετία, Τσεχία, Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία συνέδραμαν με πυροσβέστες και εναέρια μέσα για να μπορέσουν να τεθούν υπό έλεγχο τα μέτωπα της φωτιάς που έκαιγαν σε Εύβοια, Αττική και Πελοπόννησο στις αρχές του Αυγούστου. Με τους πυροσβέστες μάλιστα στα όριά τους από τα αλλεπάλληλα νέα μέτωπα, η κυβέρνηση στράφηκε ξανά στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας μετά τη φωτιά στα Βίλια, υπό τον φόβο κάποιας νέας μεγάλης φωτιάς.

«Η ελληνική πυροσβεστική ήταν εξουθενωμένη. Τον συντονισμό είχε αναλάβει εξολοκλήρου η Πυροσβεστική Αθήνας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων πυρόσβεσης Μίχαελ Μπρίκμαν από τη Φρανκφούρτη, που επιχειρούσε για 4 ημέρες στα μέτωπα της Πελοποννήσου. Εκτός από την ενίσχυση του προσωπικού οι πυροσβέστες που έβλεπαν δίπλα τους συναδέλφους τους από το εξωτερικό να επιχειρούν με υπερσύγχρονα μέσα, απευθύνουν έκκληση για αντικατάσταση του 1/3 των «γερασμένων» οχημάτων του σώματος.

Αποτυχημένες κρίθηκαν εκ του αποτελέσματος και οι εναέριες περιπολίες για τον έγκαιρο εντοπισμό πυρκαγιών. Οι «ομάδες κρούσης» των μισθωμένων αεροσκαφών Air Tractor Fire Boss που βρίσκονταν σε επιφυλακή με πεντάωρες βάρδιες πάνω από «κόκκινες» περιοχές δεν μπόρεσαν εν τέλει να αποφέρουν κάποιο αποτέλεσμα. Οπως φάνηκε και από βίντεο ντοκουμέντα που κατέγραψαν το ξέσπασμα των μεγάλων πυρκαγιών, οι φλόγες θα μπορούσαν με γρήγορη επέμβαση να είχαν περιοριστεί από τα εναέρια μέσα που όμως τις εντόπισαν εγκαίρως. Την αποτυχία των Air Tractor έρχεται να επιβεβαιώσει το γεγονός ότι πλέον τις εναέριες περιπολίες πρόληψης πραγματοποιούν τις τελευταίες ημέρες τα ελικόπτερα που έχουν διατεθεί από τις ένοπλες δυνάμεις.

«Δρυάδες»

Τετάρτη 7 Ιουλίου. Περίπου ένα μήνα πριν η πύρινη λαίλαπα κάψει σπίτια στην Ιπποκράτειο Πολιτεία, ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκος Χαρδαλιάς είχε επισκεφτεί τον οικισμό για να επιβλέψει τα έργα της επιχείρησης «Δρυάδες» στην περιοχή. Καθαρισμοί, αντιπυρικές ζώνες και η πρώτη διάνοιξη δρόμου διαφυγής στην Αττική μετά από 20 χρόνια ήταν οι εργασίες που υλοποιήθηκαν με τη συνδρομή της Πολιτικής Προστασίας το φετινό καλοκαίρι, κανένα όμως από αυτά δεν στάθηκε αρκετό για να γλιτώσουν οι κατοικίες από τις φλόγες. Οι κάτοικοι της περιοχής είχαν τότε προειδοποιήσει τον υφυπουργό ότι μια δασική πυρκαγιά θα έφτανε γρήγορα στα σπίτια χωρίς αντιπυρικές ζώνες περιμετρικά του οικισμού, όμως τα νέα έργα διάνοιξης είχαν πραγματοποιηθεί κοντά στον δρόμο και όχι στα απροσπέλαστα σημεία που υπήρχε πυκνή βλάστηση.

«Οι Δρυάδες ήταν μια σταγόνα στον ωκεανό. Το πρόβλημα ήταν αδιαχείριστο για 50 χρόνια, σε 21 περιοχές δεν μπορούσαμε να πετύχουμε παραπάνω μέσα σε λίγους μήνες», δηλώνει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής υψηλόβαθμο στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας, προσθέτοντας ότι «πρέπει να γίνει ένα πρόγραμμα 10ετίας για να αφαιρείται κάθε χρόνο η καύσιμη ύλη. Την πρώτη χρονιά μπορεί να μην αποφέρει τίποτα και σιγά σιγά να προχωρήσουμε».

Αντίστοιχο πρόβλημα υπήρχε και στα Βίλια, μια περιοχή χωρίς αντιπυρικές ζώνες και με περιορισμένους αγροτικούς δρόμους. Οι φλόγες έκαιγαν για μία εβδομάδα παρθένο δάσος με μόνο τα εναέρια μέσα να μπορούν να περιορίσουν την καταστροφική τους πορεία, καθώς οι επίγειες δυνάμεις αδυνατούσαν να προσεγγίσουν το μέτωπο. Οπως αναφέρουν στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, το 90% των δασικών εκτάσεων στην περιοχή των Βιλίων είναι ιδιωτικές με αποτέλεσμα να χρειάζεται συναίνεση για τα έργα πυροπροστασίας. Ακόμα όμως και σε περιοχές που υπήρχαν αντιπυρικές λωρίδες και δασικοί δρόμοι, όπως στον Εθνικό Δρυμό του Σουνίου και τα Γεράνεια Ορη, η φωτιά πέρασε ανενόχλητη καίγοντας χιλιάδες στρέμματα.

ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Καύσωνας και… προσάναμμα από τα απομεινάρια της Μήδειας

Τις αδυναμίες του αντιπυρικού μηχανισμού «εξέθεσαν» και τα πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα, παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, τα σχέδια του κρατικού μηχανισμού ήταν «προσαρμοσμένα στις δύσκολες συνθήκες που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή». Τις 19 από τις 23 πρώτες ημέρες του Αυγούστου υπήρχαν περιοχές με κατηγορία κινδύνου 4 (πολύ υψηλή) στον χάρτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς. Ο μέσος όρος συνήθως τον Αύγουστο δεν ξεπερνάει τις 8 ημέρες.

Σύμφωνα με το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η πυρκαγιά στη Βαρυμπόμπη «ανέπτυξε ακραία συμπεριφορά πυρός» λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και του καύσωνα σε συνδυασμό με την καύσιμη ύλη από το πέρασμα της Μήδειας. Αντίστοιχη «ακραία συμπεριφορά» είχαμε και στα Βίλια, με την πυρκαγιά να αναπτύσσει «ισχυρά ανοδικά ρεύματα εξαιτίας της πολύ ισχυρής θέρμανσης του αέρα από την καύση της καύσιμης ύλης». Η επιχείρηση Δρυάδες της Πολιτικής Προστασίας δεν κατάφερε να ολοκληρώσει εγκαίρως τους καθαρισμούς με αποτέλεσμα τα απομεινάρια της Μήδειας να λειτουργούν ως επιταχυντές σχεδόν σε όλα τα μεγάλα μέτωπα. Οπως προκύπτει από τις μετρήσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου, οι φωτιές σε Βίλια, Βαρυμπόμπη, Εύβοια, Ηλεία, Λακωνία και Μεσσηνία λειτούργησαν με τον ίδιο τρόπο καθώς από αρχικά καθοδηγούμενες από τον άνεμο (wind-driven) κατέστησαν στη συνέχεια αυτοκαθοδηγούμενες (plume-driven).

ΚΑΜΕΝΗ ΓΗ

Η εικόνα που έχει καταγράψει ο δορυφόρος πάνω από τις πληγείσες περιοχές είναι αποκαρδιωτική. Περίπου 70.000 στρέμματα κάηκαν στα Γεράνεια Ορη κατά την πρώτη μεγάλη πυρκαγιά του περασμένου Μαΐου στον Σχίνο. Το πύρινο μέτωπο της Βαρυμπόμπης σάρωσε 83.700 στρέμματα, ενώ στην Κερατέα λίγες ώρες φωτιάς έκαψαν περισσότερα από 5.000 στρέμματα.

Στα Βίλια όπου οι πυροσβεστικές δυνάμεις επιχειρούν ακόμα, σχεδόν δύο εβδομάδες μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς, έχουν καταγραφεί πάνω από 94.000 καμένα στρέμματα. Τραγικός είναι ο απολογισμός στην Εύβοια. Συνολικά 508.800 στρέμματα σβήστηκαν από τον χάρτη με τη φωτιά να καίει τα πάντα από τον βορρά μέχρι τον νότο. Στην Πελοπόννησο οι φωτιές σάρωσαν 180.000 στρέμματα στην Ηλεία, 51.000 στη Μεσσηνία και 104.700 στην Ανατολική Μάνη. Περισσότερα από 25.000 στρέμματα κάηκαν σε ένα ακόμα μεγάλο μέτωπο στη Φωκίδα.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr

Ακολουθήστε το EleftherosTypos.gr σε Instagram, Facebook και Twitter