Ο ένας εκ των δύο επικεφαλής της επιστημονικής μελέτης που πραγματοποιήθηκε από το London School of Economics και το Imperial College London με τη στήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, Βασίλης Παπαλόης  -ο δεύτερος είναι ο καθηγητής Ηλίας Μόσιαλος- με συνέντευξή του στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής αναλύει τις δομικές αλλαγές που θα φέρει το Σχέδιο και πώς η Ελλάδα από ουραγός μπορεί να καταλήξει… πρωτοπόρα στον τομέα των μεταμοσχεύσεων.

Πόσο δραματική είναι η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα όσον αφορά στη δωρεά οργάνων και γιατί επείγει η ανάγκη να εφαρμοστεί ένα εθνικό σχέδιο;

Το πρόβλημα στην πατρίδα μας δεν είναι συγκεκριμένοι τύποι μεταμοσχεύσεων, αλλά ο αριθμός. Και έχουμε ένα διττό και τεράστιο πρόβλημα. Το πρώτο είναι ότι οι παθήσεις που οδηγούν σε τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια που αποτελεί και το συνηθέστερο πρόβλημα, δυστυχώς στην πατρίδα μας ζουν και βασιλεύουν. Μιλάμε για παχυσαρκία, για διαβήτη, για υπέρταση, για την ολέθρια συνήθεια του καπνίσματος. Η τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια είναι πολύ πιο συχνή σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Παρά τη μεγάλη ανάγκη ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων που πραγματοποιούμε είναι ελάχιστος. Ο αριθμός των δοτών και κατά συνέπεια των μεταμοσχεύσεων που γίνονται στην Ελλάδα είναι πέντε φορές χαμηλότερος συγκριτικά με την Ευρώπη. Εχουμε, λοιπόν, ένα τεράστιο πρόβλημα στα χέρια μας.

Από πλευράς υποδομών στα υπάρχοντα κέντρα υπάρχουν πολύ σοβαρές ελλείψεις, σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό και σε προσωπικό.

Πώς πραγματοποιήσατε τη μελέτη; Ποιες χώρες από το εξωτερικό μελετήσατε ως επιτυχημένες περιπτώσεις;

Δημιουργήσαμε αρχικά το πλαίσιο για το πώς πρέπει να χτιστεί ένα σύγχρονο σύστημα δωρεάς οργάνων και μεταμοσχεύσεων σε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα με βάση τα διεθνή δεδομένα που υπάρχουν στη βιβλιογραφία και τη διεθνή πρακτική. Μετά μελετήσαμε σε βάθος πέντε χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Κροατία. Καθεμία έχει συγκεκριμένα παραδείγματα να προσφέρει. Η Πορτογαλία, για παράδειγμα, μια χώρα σχεδόν «φωτοτυπία» της Ελλάδας, πραγματοποιεί περίπου 1.000 μεταμοσχεύσεις τον χρόνο ενώ στην Ελλάδα γίνονται περίπου 200.

Το επόμενο στάδιο ήταν μια καταγραφή της ελληνικής πραγματικότητας, καθώς και να εντοπίσουμε τις διαφορές μεταξύ της πρακτικής προηγμένων χωρών και της δικής μας που είμαστε πολύ πίσω στον συγκεκριμένο τομέα. Οι προτάσεις στις οποίες καταλήξαμε καλύπτουν όλο το φάσμα των μεταμοσχεύσεων. Μεταξύ άλλων: ζητήματα πρόληψης, ζητήματα ενημέρωσης του κοινού και αγωγής υγείας, ζητήματα για την υλικοτεχνική υποδομή, την ένταξη του νέου Ωνασείου Μεταμοσχευτικού Κέντρου σε ένα δίκτυο συνεργασίας με τα υπάρχοντα κέντρα, την αναβάθμιση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων σε Ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή, τον διορισμό συντονιστών για την οργάνωση των μεταμοσχεύσεων στις Εντατικές, ανάπτυξη της τηλεϊατρικής κ.ά. Πρέπει να το δούμε συνολικά και να το εφαρμόσουμε συνολικά. Νομίζω ότι το κοινωνικό σύνολο θα αγκαλιάσει με αγάπη μια τέτοια προσέγγιση και θα τη στηρίξει.

Ποιες είναι οι πιο σημαντικές προτάσεις;

Ξεκινάμε από το θέμα της πρόληψης. Πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής πρόληψη για όλους τους μεγάλους «φονιάδες» (παχυσαρκία, κάπνισμα, διαβήτης, υπέρταση). Το δεύτερο εξίσου σημαντικό είναι η αναβάθμιση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων σε μια Ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή κάτω από την ομπρέλα της οποίας θα είναι όλοι οι παράγοντες που άπτονται των μεταμοσχεύσεων και θα έχει τη δυνατότητα να χαράσσει και να εφαρμόζει πολιτική. Επειτα, πρέπει να αναπτυχθεί ο θεσμός του συντονιστή δωρεάς οργάνων σε όλα τα νοσοκομεία που έχουν ΜΕΘ καθώς εκεί είναι ο πιο αδύνατος κρίκος της αλυσίδας. Εάν σπάσει αυτός ο κρίκος, τότε η δωρεά δεν πραγματοποιείται. Επιπλέον, απαραίτητη είναι η αναβάθμιση με στοχευμένες παρεμβάσεις των υπαρχόντων μεταμοσχευτικών κέντρων και η συνεργασία τους με το Ωνάσειο Εθνικό Μεταμοσχευτικό Κέντρο όταν αυτό θα είναι έτοιμο το 2024 και, φυσικά, τεράστια έμφαση πρέπει να δοθεί στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και να μη βασιζόμαστε στις πραγματικά ηρωικές προσπάθειες μιας χούφτας ανθρώπων.

Η δωρεά οργάνων αφορά σε κάποιους λίγους ασθενείς ή όλους μας τελικά;

Μας αφορά όλους. Αυτή τη στιγμή 12.000 συνάνθρωποί μας είναι στην αιμοδιάλυση στην Ελλάδα. Ο χρόνος αναμονής είναι περίπου εννέα χρόνια και το 25% εξ όσων είναι στην αναμονή θα φύγουν από τη ζωή τον πρώτο χρόνο. Με ρώτησε και ο πρωθυπουργός αλλά και ο πρόεδρος του Ωνασείου όταν κάναμε τη μελέτη «πώς είναι δυνατόν η πατρίδα μας να έχει μείνει τόσο πίσω στις μεταμοσχεύσεις ενώ σε άλλους τομείς της ιατρικής υπάρχει μεγάλη πρόοδος», η απάντηση ήταν ακριβώς αυτή: Ποτέ η μεταμόσχευση δεν ήταν ανεξάρτητη οντότητα. Ηταν πάντα μια μικρή παρένθεση σε κάποιο άλλο κλινικό πρόγραμμα και βασιζόταν στις ηρωικές προσπάθειες λίγων συναδέλφων. Δυστυχώς, όμως, αυτό δεν φτάνει.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα; Πότε αναμένεται να γίνει το Εθνικό Σχέδιο Μεταμοσχεύσεων νόμος του κράτους και πόσο εύκολο είναι; Από τη στιγμή που ξεκινήσει να εφαρμόζεται πότε θα αλλάξει η εικόνα της χώρας μας στον ευαίσθητο αυτό τομέα προς το καλύτερο;

Το σχέδιο έχει παραδοθεί στον πρωθυπουργό. Το πολύ ευχάριστο είναι ότι είχαμε στήριξη απ’ όλο τον πολιτικό κόσμο πριν καταθέσουμε τη μελέτη. Πιστεύω, όπως δεσμεύτηκε ο κ. πρωθυπουργός, σύντομα, ελπίζω το φθινόπωρο να έρθει το όλο θέμα στο Κοινοβούλιο και να προχωρήσουμε στην εφαρμογή του. Ολο αυτό το διάστημα είμαστε σε επαφή με τα υπάρχοντα μεταμοσχευτικά κέντρα έτσι ώστε να υπάρξει προετοιμασία για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου. Επομένως, ελπίζω η εφαρμογή του σχεδίου να ξεκινήσει πριν από το τέλος του χρόνου. Σε μια δεκαετία από τη στιγμή που θα εφαρμοστεί, η Ελλάδα θα μπορεί ακόμη και να ξεπεράσει τους Ευρωπαίους εταίρους και νωρίτερα όμως η βελτίωση θα είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με την τραγική σημερινή κατάσταση.

Ποιο ακριβώς ήταν το πλαίσιο συνεργασίας σας με το Ιδρυμα Ωνάση και ποια η εμπλοκή του London School of Economics και του Imperial College London;

Το Ιδρυμα Ωνάση είχε το συνολικό όραμα να προχωρήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα στην Ελλάδα και είδε ότι υπήρχαν δύο προοπτικές για αυτό. Η πρώτη ένα σοβαρό σχέδιο, μια σοβαρή μελέτη που θα το στηρίξει και η δεύτερη, η δημιουργία του Ωνασείου Μεταμοσχευτικού Κέντρου. Ηταν μέγιστη τιμή που επέλεξαν να το στηρίξουν τον καθηγητή Πολιτικής της Υγείας στο LSE και αγαπητό φίλο, Ηλία Μόσιαλο, μια από τις διεθνείς αυθεντίες σε αυτό τον τομέα και εμένα για την τεράστια εμπειρία μου στον χώρο των μεταμοσχεύσεων. Φυσικά υπάρχει μια ολόκληρη ερευνητική ομάδα από την Ευρώπη. Το LSE προσέφερε περισσότερα στον τομέα πολιτικής της Υγείας, το Imperial πιο πολύ στο κλινικό σκέλος. Η μελέτη αυτή μοναδική, δεν υπάρχει άλλη παρόμοια και μπορεί να βοηθήσει οποιαδήποτε χώρα θέλει να αναβαθμίσει τον συγκεκριμένο τομέα.

* Ο κ. Παπαλόης είναι καθηγητής της χειρουργικής των μεταμοσχεύσεων στο Imperial College, στο νοσοκομείο Hammersmith, έχει 30 χρόνια εμπειρίας στις μεταμοσχεύσεις και είναι πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μεταμοσχεύσεων.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις