Η χώρα μας στον τομέα των μεταμοσχεύσεων βρίσκεται πολύ πιο πίσω από τις άλλες ευρωπαϊκές, ωστόσο επικρατεί αισιοδοξία ότι άμεσα θα μπορέσει να ανακάμψει σε αυτό τον τομέα. Το επόμενο χρονικό διάστημα, άλλωστε, αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα το Εθνικό Σχέδιο Μεταμοσχεύσεων, που εκπονήθηκε από διεθνή ομάδα ειδικών με επικεφαλής τον καθηγητή Ηλία Μόσιαλο και την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση.

Στοιχεία

Από το τέλος του 2018 μέχρι σήμερα έχουν δηλώσει δωρητές μόλις 7.000 πολίτες. «Το θετικό όμως είναι ότι οι 9 στους 10 Ελληνες δηλώνουν υπέρ της δωρεάς οργάνων (βάσει πρόσφατης πανελλαδικής έρευνας). Ορισμένοι από αυτούς το έχουν ήδη συζητήσει με την οικογένειά τους, όμως σχετικά λίγοι διαθέτουν κάρτα δωρητή μέχρι σήμερα. Οι περισσότεροι, όχι επειδή δεν θέλουν, αλλά επειδή απλά δεν μπήκαν στη διαδικασία. Στον ΕΟΜ είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι ότι σύντομα το μέγεθος του Εθνικού Μητρώου Δωρητών Οργάνων θα αυξηθεί, αφού ξεκινήσουν συστηματικά ενέργειες ενημέρωσης, στο πλαίσιο της εθνικής πρωτοβουλίας για την υποστήριξη των μεταμοσχεύσεων, που έχει αναλάβει το Ιδρυμα Ωνάση μαζί με το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΜ», αναφέρει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής η προϊσταμένη Συντονισμού του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, Γιούλη Μενουδάκου.

Σύμφωνα με την ίδια, η αντίληψη και η στάση του κόσμου έχουν αλλάξει δραματικά. «Προς το καλύτερο φυσικά. Εμείς το βλέπουμε από τον τρόπο που οι πολίτες δέχονται την ενημέρωση. Παλαιότερα υπήρχε απροθυμία ενασχόλησης με το θέμα, ενώ εδώ και αρκετά χρόνια δέχονται την ενημέρωση με πραγματικό ενδιαφέρον».

Στατιστικά

Σήμερα, στην Ελλάδα παραλαμβάνονται μοσχεύματα από 60 αποβιώσαντες δότες ετησίως, τα οποία αποδίδουν περί τις 180 μεταμοσχεύσεις οργάνων (νεφρού, ήπατος, καρδιάς, πνευμόνων). «Αν πλησιάζαμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο», λέει η κ. Μενουδάκου, «θα αξιοποιούσαμε όργανα από 150 δότες ετησίως και θα μεταμοσχεύονταν πάνω από 450 ασθενείς. Με αυτά τα νούμερα, λίστες αναμονής για την καρδιά, τους πνεύμονες και ίσως και το ήπαρ δεν θα υπήρχαν πια, ενώ ο χρόνος αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού θα έπεφτε από τα οκτώ χρόνια στα τέσσερα», εξηγεί η κ. Μενουδάκου και προσθέτει: «Δυστυχώς είμαστε από τις τελευταίες χώρες στην Ευρώπη στη δωρεά οργάνων, όμως γι’ αυτό δεν φταίει ο κόσμος, θέλω να το τονίσω. Είναι το Σύστημα Υγείας του οποίου οι διαχρονικές ανεπάρκειες, ειδικά στον χώρο των ΜΕΘ, δεν έδιναν την ευκαιρία σε οικογένειες, που χάνουν τον άνθρωπό τους, να αποφασίσουν σχετικά με τη δωρεά των οργάνων του. Η επιτυχία της Ισπανίας, που είναι πρώτη στον κόσμο σε δότες οργάνων, είναι ξεκάθαρο ότι δεν οφείλεται τόσο στη στάση του κόσμου όσο στην επάρκεια των ΜΕΘ και στο άρτια οργανωμένο, στελεχωμένο και λειτουργικό σύστημα μεταμοσχεύσεων».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ (ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ): Ξέρετε πόσοι άνθρωποι περιμένουν το τηλέφωνο να χτυπήσει;

Η απώλεια της αδελφής του εντελώς ξαφνικά το 2009 και η δύσκολη απόφαση που κλήθηκε να πάρει μαζί με τη μητέρα του για να δωρίσουν τα όργανά της οδήγησαν τον καθηγητή Μαθηματικών, Βασίλη Θεοφίλη, να γίνει και ο ίδιος δωρητής οργάνων. «Ηταν πάρα πολύ δύσκολες στιγμές. Η αδελφή μου στη ΜΕΘ, εγκεφαλικά νεκρή, και εγώ έβαλα μία υπογραφή πολύ δύσκολη. Ηταν ίσως από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου. Βλέποντάς το, όμως, μετά από απόσταση, λάβαμε μια απόφαση που έδωσε ζωή σε πέντε συνανθρώπους», αναφέρει ο κ. Θεοφίλης στον «Ε.Τ.» και προσθέτει: «Ξέρετε πόσοι άνθρωποι περιμένουν το τηλέφωνο να χτυπήσει; Ε, λοιπόν εκείνο το βράδυ σηκώσαμε το τηλέφωνο με τη μητέρα μου χωρίς να περιμένουμε ούτε μπράβο ούτε τίποτα».

Οπως διηγείται ο καθηγητής Μαθηματικών, το επιστέγασμα για την απόφαση που έλαβε η οικογένειά του ήταν όταν ανακάλυψε ότι η αδελφή του ήταν επίσης ευαισθητοποιημένη στη δωρεά σώματος. «Πήγα να μαζέψω και τα τελευταία πράγματα, είχε μείνει ένα στόρι στο παράθυρο της κουζίνας και στο περβάζι είδα μια κονκάρδα του δωρητή σώματος. Δεν μου το είχε πει. Δεν είχε τύχει να το συζητήσουμε. Επειτα μου είπε μια φίλη της ότι είχαν πάει μαζί και είχαν γίνει δωρήτριες σώματος. Αυτή ήταν η τελευταία πράξη. Το συζητούσα και με την κόρη μου, που είναι ψυχολόγος, και μου είπε “είναι σαν να σου έλεγε με αυτό τον τρόπο ότι εάν υπήρχε έστω και μία αμφιβολία ότι ήρθε και σφραγίστηκε εκ μέρους της”».

Ο κ. Θεοφίλης θεωρεί ότι υπάρχει κενό ενημέρωσης του κοινού για τη δωρεά οργάνων αλλά εμφανίζεται αισιόδοξος ότι εάν οι Ελληνες, που είναι στη φύση τους η προσφορά, γνωρίσουν και κατανοήσουν ακριβώς περί τίνος πρόκειται, θα το κάνουν. Η πανδημία, επισημαίνει, κατά την οποία ο θάνατος με τη ζωή είναι πολύ κοντά, αποτελεί ευκαιρία να ξεκινήσει μια ισχυρή προσπάθεια ενημέρωσης.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΟΥΣΣΑΚΗΣ (ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ, ΙΑΤΡΟΣ-ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΟΣ, ΜΕΛΟΣ Δ.Σ. ΕΟΜ): Κομμάτι του εαυτού μας δίνεται στον συνάνθρωπό μας

Το μήνυμα ότι η προσφορά οργάνων είναι ύψιστη εκδήλωση αγάπης, καθώς «κομμάτι του εαυτού μας δίνεται στον συνάνθρωπό μας», όπως αναφέρει, δίνει ο αρχιμανδρίτης και ιατρός Γεώργιος Ρουσσάκης, δωρητής εδώ και χρόνια και ο ίδιος. Η ιατρική του ιδιότητα, είναι αναισθησιολόγος, ειδικότητα που εμπλέκεται άμεσα στον τομέα των μεταμοσχεύσεων, αλλά και το ιερατικό του έργο τον ευαισθητοποίησαν στη δωρεά οργάνων.

«Η δωρεά αίματος εντάσσεται στο ίδιο πλαίσιο. Κάθε ενορία έχει εθελοντική αιμοδοσία και πολλές φορές μέσα στον χρόνο. Μεγάλο ποσοστό της προσφοράς αίματος πραγματοποιείται μέσα από την Εκκλησία», επισημαίνει ο κ. Ρουσσάκης στον «Ε.Τ.», θέλοντας να τονίσει την ισχυρή αντίληψη της Εκκλησίας υπέρ της δωρεάς οργάνων.

Ερωτηθείς εάν το ποίμνιό του είναι θετικό στο να δηλώσει την προσφορά του για όργανα, ο αρχιμανδρίτης αναφέρει πως ο κλήρος προσπαθεί μέσω της αιμοδοσίας να κάνει τους πιστούς κοινωνούς. «Η νοοτροπία μας, όμως, ως Ελληνες, είναι κάπως διαφορετική. Δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε τόσο το πρόβλημα. Οταν οι ίδιοι οι άνθρωποι βρεθούν στην ανάγκη για λήψη οργάνων, τότε καταλαβαίνουν τη σημασία. Δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση και αντίληψη από πριν για το πώς θα ενσωματωθούν στη μεταμοσχευτική αλυσίδα», αναφέρει.

Αντίστοιχα, μια δυσπιστία βλέπει συχνά και ως γιατρός από οικογένειες που χάνουν τον άνθρωπό τους, την οποία αποδίδει, επίσης, στους παραπάνω λόγους.

Ο κ. Ρουσσάκης θεωρεί και ο ίδιος με τη σειρά του ότι δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση του κοινού για τη δωρεά οργάνων και εκφράζει την άποψη ότι θα πρέπει να ενταχθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία στα σχολεία.

ΜΑΡΙΑΛΕΝΑ ΜΠΟΥΡΓΑΝΟΥ (ΔΙΑΣΩΣΤΡΙΑ ΕΚΑΒ): Δυστυχώς, υπάρχει πολλή παραπληροφόρηση

Φόβοι που δεν εδράζονται στην πραγματικότητα θεωρεί η Μαριαλένα Μπουργανού ότι κρύβονται πίσω από τη διστακτικότητα των πολιτών να είναι ανοιχτοί στη δωρεά οργάνων. Η διασώτρια του ΕΚΑΒ, κάτοχος της κάρτας δωρητή, ήδη από τα 18 της χρόνια, είναι ευαισθητοποιημένη στην προσφορά. Οπως λέει στον «Ε.Τ.», έγινε αιμοδότρια ήδη από τα 18, λίγο αργότερα δότρια μυελού των οστών και μπαίνοντας στη σχολή του ΕΚΑΒ συνειδητοποίησε ακόμη περισσότερο την αξία της προσφοράς.

«Δεν υπάρχει σωστή ενημέρωση σε αυτό τον τομέα. Κυκλοφορεί πολλή παραπληροφόρηση. Θα γυρίσει κάποιος να σου πει “ναι, αλλά όταν έρθει η κακιά ώρα, θα σου πάρει ο γιατρός τα όργανα και δεν θα σου πει και τίποτα”. Δεν είναι έτσι. Δεν έχει κανένα όφελος κανένας γιατρός. Η νοοτροπία πρέπει να προσανατολιστεί στο να βοηθήσουμε ανθρώπους», επισημαίνει και προσθέτει: «Πρέπει το μήνυμα να αρχίσει να δίνεται ήδη από την Παιδεία. Εκεί, στο Γυμνάσιο και Λύκειο, που τα παιδιά σκέφτονται τι θέλουν να κάνουν στη ζωή τους. Και από τα πιο απλά, δηλαδή εθελοντική αιμοδοσία. Δεν χρειάζεται να φτάνει πάντα η στιγμή που θα μπει κάποιος της οικογένειας ή γνωστός στο νοσοκομείο και θα χρειαστεί αίμα ή αιμοπετάλια, για παράδειγμα, και να κινητοποιούμαστε».

Εκδοση κάρτας δωρητή εύκολα και γρήγορα

Η έκδοση της κάρτας είναι πολύ εύκολη, μέσα από την ιστοσελίδα του ΕΟΜ www.eom.gr, όπου κάθε ενήλικος πολίτης, με τη συμπλήρωση των στοιχείων του και με τη χρήση των κωδικών taxis, αιτείται την κάρτα και την παραλαμβάνει ταχυδρομικά μετά από λίγο καιρό. Εναλλακτικά, μπορεί να απευθυνθεί στα ΚΕΠ. Οσοι είχαν κάρτα δωρητή πριν από το 2011 τονίζεται ότι θα πρέπει να την επανεκδώσουν με τον ίδιο τρόπο, καθώς οι παλιές δεν ισχύουν. Επίσης, στο Εθνικό Μητρώο καταχωρούνται και όσοι πολίτες δεν επιθυμούν να γίνουν δότες οργάνων, δήλωση που υπερισχύει φυσικά της όποιας επιθυμίας της οικογένειάς τους τη δεδομένη στιγμή. Η δήλωση γίνεται με τον ίδιο τρόπο, μέσα από το www.eom.gr. Εάν κάποιος που απεβίωσε δεν είχε κάρτα δωρητή, οι γιατροί ρωτούν την οικογένειά του. Βέβαια, εάν ο εκλιπών έχει κάρτα δωρητή ή έχει συζητήσει την επιθυμία του για δωρεά με τους οικείους του, ουσιαστικά απαλλάσσει τους συγγενείς του από την απόφαση της δύσκολης εκείνης στιγμής.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής